فۆڵکەر شپییرلینککاوە جەلال لە ئەڵمانییەوەئایا کێ بە شێوەیەکى ئەبستراکت و کێ بە شێوەیەکى کۆنکرێت دەهزرێت؟وشەى کۆنکرێت لە ژیانى ڕۆژانەدا واتاى ئەو شتە دەگەیەنێت کە لەنێو کردەکێتیی جەستەییدا بەردەستە، ئەوەیە کە لە جێیەکى تایبەتى لە کاتێکى تایبەتیدا هەیە، واتا: "ئەم تاکە شتە لێرە". بە پێچەوانەشەوە، وەک باوە، ئەبستراکت شتێکە کە چیدى خۆى لەسەر زەمینەى لێڕوانین نابینێتەوە، شتێکە کە ڕەچاوى تایبەتێتییەکان ناکات، بەڵکو شتێکى تێگەییە، کەواتە شتێکی جیاوازە لە ڕیالێتى (کەتوار).هێگل ئەم زمانە باوەی "زەینی سەلیمی...
لە خۆرهەڵاتی ئیسلامی هەردەم زانیارییەکانی موبەقی دیعایە، "وتی وتی"، کردنی بەهارات بە ڕووداوی یان هەواڵی گێڕراوە و "وتی-وتییەکان"ەوە، وەک کەتوارێک (واقعێک) وەردەگیرێن، مرۆڤ خۆی پێوەیان ڕادەگرێت و بەرهەمیاندەهێنێتەوە. ئەوجا تەنگژەی قووڵی سەرجەم بوارەکانی ژیانی جڤاکی و ئابووری و سیاسی دێتە پاڵ ئەم هەقیقەتە...
کەی توانیمان خۆمان وەک مرۆڤ بەهەند وەربگرین، ئەوجا لە تەوەنی ستەمکار و ناڕاستگۆی بەناو کوردایەتی چووینە دەرەوە، ئیدی دەتوانین دیدمان ڕۆشنتر ڕووەو هەر کارەساتێکی، بەڵێ هەر ڕووداوێکی نێو ژیانی جڤاکیمان ئاڕاستە بکەین و لەبریی ڕەوانبێژیی "زام" بیکەین بە "پرس". لێ گەرەکە هاوکات بوێرین دانوستانی ئەو کارەساتە...
تۆماس هیرشهۆرنکاوه جه‌لال له ئه‌ڵمانییه‌وه‌ئه‌مڕۆ تێگه‌کانی "هونه‌ری سیاسی"، "هونه‌ری مولته‌زیم"، "هونه‌رمه‌ندی سیاسی" یان "هونه‌رمه‌ندی مولته‌زیم" زۆر به‌کارده‌هێنرێن. لێ ده‌مێکه ئه‌م ئاسانکردنه‌وانه یان ئەم کورتکردنه‌وانه به‌سه‌رچوون. ئه‌مانه پۆلبه‌ندیکردنی ساده و هزرته‌مه‌ڵن. من لە هیچ ساتێکدا...
ڕوسۆ، کوڕی دەوڵەتشاری ژنێڤ، لێ نووسەر و هونەرمەند و فەیلەسوفی فەڕەنسی، زۆر بەقووڵی بەریەککەوتنەکانی کەسی خۆی و دەسەڵات بەهەند وەردەگرێت. خەریکبوونی تیۆرییانەی ئەو بەم پرسەوە قۆناغبڕە بە کاریگەیی قووڵەوە لە دەرەوەی فەڕەنساش. ئەمە بەوەدا ڕووندەبێتەوە کە زۆرینەی فەیلەسوفانی هاوچەرخی مەگەر تەنیا لەنێو کتێبەکانی...
پێشگۆتنئەم توێژینەوەیەی سۆسیالیزاسیۆن تەرخانکراوە بۆ قۆناغێکى پێگەیشتنى مرۆڤ کە قۆناغى منداڵییە لە زایینەوە تا پێش هەرزەکارى. توێژینەوەکە خەریکبوونە لەتەک پرۆسەى سۆسیالیزەکردنى مرۆڤدا وەک بوونەوەرێکى گەردوونى، کە دەبێت لەنێو کۆمەڵدا بژى، کە پێدەگەیەنرێت و ئەویش دەبێت کەسێتیى خۆى پێبگەیەنێت.بێگومان ئاشکرایە...
1ئاشکرایە کە خێڵەکی-گوندی هیچ لە کاری دامەزراوەیی نازانێت، بۆیە تا بکرێت بە خوێندەوارانی کوردایەتیی شارنشین یان گوندیی دەسپێرێت، لێرەشدا ئاشکرایە کە ئەوان دەبێت لە وەرگرتنی ئەو ئەرکەدا بچنە خزمەتی بەرژەوەندییەکانییەوە. لێ لەبەر ئەوەی کاری دامەزراوەیی بەهۆی کارەکتەری دەوڵەتشێوێنی خێڵەکی-گوندییەوە دەرفەتی...
1کوردایەتی وەک پەرچەکرداری خوێندەوارانی شارنشین سەرەتا "بەزۆریی" سۆزمەندانە وەک هەڵوێستی کوردی لەدژی چەوساندنەوەی "گەل" ڕادەگەیەنرێت و خەباتگێڕانی بە گیانفیدایی لە نێویدا چالاک دەبن . بەڵێ لە بنەڕەتدا ئەم ئەدگارەی سۆزمەندیی کەم یان زۆر لە سەرەتاکانی ڕێکخستنی کوردایەتیدا تا خلیسکانە کارەساتاوییە چەکدارییەکەی...
1گومانی تێدا نییە کە کوردایەتی تەنانەت لە نوێترین کاتی سەردەمدا خواستی بۆ دەسەڵاتداریی میرایەتیی گونجێنراو بە سەردەم هەیە، ڕەنگە تەنانەت ئەندێشەی شانشینی (ی دامەزراوەیی) ناخی تەنیبێت. لە بنەڕەتدا خواستی بەو چەشنە تەواو گونجاوە بە سروشتی خێڵەکی-گوندی خۆی، ئەوەش بەڕوونی لە ڕەفتاری سیاسی و جڤاکیانەیدا خویادەبێت،...
1کاتێک ئێمە ئەمڕۆ لە داکەوتی کوردەکانی ئێراق ورددەبینەوە، بەرهەمەکانی کوردایەتی لە گشت بوارەکانی ژیانی جڤاکی و کولتووری و زانستیدا دەبینین، لێ "نزیکەی پێکڕا" نیوەناچڵ، رواڵەتی، سادە، تەمەڵ، دەمەوەر و هتد پەرش بوونەتەوە، بەمەش ئێمە بەڕوونی دەبینین کە کوردایەتی هیچی دیکە نەبووە جگە لە درێژەپێدانی ڕاهاتوویەکانی...
1هەموو گەلێک بەتایبەتی لەنێو قەوارەیەکی دەوڵەتیدا دەتوانێت تا ڕادەی شیان پێبگات و خۆی بپارێزێت، جا ئەوە دەوڵەتێکی تاک-نەتەوەیی یان فرە-نەتەوەیی بێت. لێ دەوڵەت پرۆژەیە وەک دامەزراوەی نیشتمانێکی سەرهەڵداو، کە بێگومان نابێت لە واتایەکی تەسکدا وەک بەڵێندەرایەتی، فیرمای دروستکردن یان بازرگانی لێی تێبگەین،...
عەبدولڕەزاق شەریف لە بەشی پێنجەمی زنجیرە نووسینەکەیدا بە ناونیشانی "ئیتر قسە دەکەم" (بڕوانە "کوردستانپۆست") ناڕاستەوخۆ دەروویەک لەسەر کێشەیەکی کرۆکی ئاوەڵا دەکات کە کێشەی بەرپرسی سەرەکیی پارت یان بزاوتە لەنێو کوردەکاندا. ئەم کێشەیە دەرفەتمان دەداتێ تا ڕادەیەکی گونجاو لە کەسێتیی نەوشیروان مستەفا نزیک...
لە نێوەندى چیرۆکى "حەسار"دا کوڕێکی باوککوژ خۆى دەبینێتەوە، کە بەو کردارەى کوشتن نەک تەنیا لە دۆزەخى حەسارەکەى باوکى بە ئازادی ناگات و ناتوانێت هاوکات لەتەک دایک و خوشک و براکانى ئازاد بکات، بەڵکو دەخزێتە نێو زیندانێکى قووڵترەوە لەو حەسارە کە پێش کوشتنی باوکی بە ملکەچی تێیدا دەژیا.دانیشتوانى نێو حەسار...
خیانەت، کە ئێمە ڕەخنەییانە وەک فێنۆمێن پێوەی خەریک دەبین، هەمیشە خلیسکان، لەڕێدەرچوون یان ڕۆچوونی کەسی خیانەتکارە. کەس سێنسەکانی (حەواسەکانی) بە ناکۆکی بارگاوی بوون و گرژیون، کەواتە “هۆشی لای خۆ نەماوە” و بۆیە لەڕێی باو دەردەچێت: دەبێت بە خیانەتکار. بێگومان شێوەی دیکەی خیانەت هەن کە بۆ ئێمە بابەتی پێوەخەریکبوون...
بەشی چوارەم1ئێمە بۆ نزیکبوونەوە لە پرسی شۆڕش گەرەکە سەرەتا تێگەی "ستاتۆی سروشتی" (natural state) دیاری بکەین، کە یەکێکە لە تێگە کرۆکییەکانی "تیۆری ی مافی سروشت" (natural law) و فەیلەسوفانی وەک هۆبس، لۆک، ڕووسۆ، لە نوێنەرە سەرەکییەکانین. لەم تیۆرییانەدا، سەرباری جیاوازیی ئەنترۆپۆلۆژییەکانیان، ستاتۆی سروشتی...