وەرگێڕانی: بڕوا عەلادینلە خۆرئاوادا زۆرجار تۆیژینەوەی زانستی بوێرانەی ئەو توێژەرانە فەرامۆشدەکرێن و دەسڕدرێنەوە کە دوور لە دیدی باو، قسەیان لەسەر ئایینە یەکتاپەرستیەکان کردووە. ئەم فەرامۆشکردن و خۆلێ گێلکردنانەیش تەنها یەک مانایان هەیە: نقوومبوونی ئەو جیهانە لە دەریای ئایدیۆلۆژیی یەهودیزم و مەسیحیەتدا...
پاش ئەوەی داروین کار و کردەوەکانی ڕاگەیاندن و کتێبە بەناوبانگەکەی (بنەچەی جۆرەکان)ی بڵاو کردەوە، یەکسەر شاڵاوی ڕەخنە دەستیان پێ کرد، بە مەبەستی تیز و ناوزڕاندن، چەندان وێنەی داروین لەسەر شێوەی مەیموون و ئاژەڵانی دیکە بڵاو کرانەوە. کاربەدەستان و پیاوانی کلێسا، داروینیان بە مرۆیەکی خوانەناس، هاندەری بێئاینی...
خەڵات وەرگرەکانی نۆبڵی فیزیا، بەبی گومان، سەلماندیان کەوا جیهانی فیزیایی زەریایەکی گەورەیە لە وزە کە بەرجەستە دەبێت و بەرجەستە نامێنێتەوە لە ماوەیەکی زۆر زۆر کەمدا، دووبارە و دووبارە بەبەردەوامی. هیچ شتێک ڕەق نییە. ئەمە جیهانی کوانتەم فیزیکەکانە.سەلماندیان کەوا بیرۆکەکان بەرپرسیاری هەڵگرتنی گۆڕانکاری...
دۆزینەوەیەکی تازە کراوە لەناو بنچینەترین سەرچاوەکاندا. زاناکان تازە ئەوەیان دۆزیەوە کە ناوی دەبەن بە "دۆزینەوەی هەزار ساڵەکە"، وە دەرەکەوتنێکی گەورە لە هۆشداری مرۆڤدا. زاناکان لە ئەڵمانیا ئێستا بڕوایان وایە ک ئاو بیرەوەری هەیە، واتە ئەوەی کە کاتێ وەکو کەلوپەلێکی سادە دەبینرا ئێستا بە وردی...
Francis Bacon and the lifestyle of the ant,the spider and the bee----------------------------پرسی بەدەستهێنانی زانیاری(مەعریفە) knowledge سەبارەت بە گەردوون داینەمۆو درێژەپێدەری زانستی فەلسەفەیە.کۆکراوەی مێتۆدو رێچکەپەیڕەوکراوەکان بۆ بەدەستهێنانی زانیاری ناوەڕۆکی زانستی بیردۆزی زانین(مەعریفەتناسی)...
ئەینیشتاین: دوو شت هەن کە بێسنوورن ... گەردوون و گەمژەیی مرۆڤ!-----دەڵێن، چەند زانایەک پێنج مەیموون دەخەنە ژوورێک کە لە ناوەڕاستیدا پلیکانەیەکی (پەیژە) تێدایە، لە بەرزایی پلیکانەکەدا هەندێک مۆزیان بۆ دادەنێن.هەرکاتێک یەک لە مەیموونەکان سەردەکەوت بۆ هێنانی مۆزەکان، زاناکان هەڵ دەستان بە ئاوڕشێنکردنی چوار...
لەم بابەتەدا چەند زانیاریەک دەنوسم کە زۆرینەی دکتۆرەکانی جیهان نایزانن، دکتۆرەکان تا ئێستاش باوەڕیان بە جینەکان هەیە. هەموو خانەیەکی جەستە لە ناوەوە وزەی نێکەتیفی هەیەو لە دیوەی دەرەوە وزەی پۆزەتیف، هەموو خانەیەکی زیندو وەک پاتری وایە. هەموو خانەیەک ١،٤ ڤۆڵت تەزوی کارەبایی تێدایە ئەمەش زۆر نیە، بەڵام...
یاساکانەی لەرەلەرە دەڵێن هەموو شتێک لە گەردوندا دەجوڵێتەوە بە فەرکوێنسی تایبەت بە خۆی، هیچ شتێک لە گەردوندا وەستاو نیە، هەموو شتێک کە تۆ دەیبینیت لە چواردەوری خۆت یان لە دوری خۆت هەمووی دەلەرێتەوە، بە فەرکوێنسیەکی دیاری کراو، تۆش بە هەمان شێوە، لەگەڵ ئەوەشدا کە فەرکوسێنسی تۆ جودایە لە شتەکانی تری گەردون،...
ئەینیشتاین دەڵێت: وشەی خوا لای من جگە لە دەربڕین و دەرئەنجامێک بۆ نەزانین و بێدەسەڵاتی مرۆڤ هیچی دیکە نییە، هەرچەندە کتێبی (پیرۆز)یش لە کۆمەڵە ئەفسانەیەکی چاکیش پێک هاتبێت، بەڵام دیسانەوە چەند بابەتێکی سادە و ساویلکانەن، ئاینەکانیش گشتیان نیشاندەری چەند بیروباوەڕێکی پڕوپووچی منداڵانەن.-----------------------------------------فەیلەسووفی...
نیتشە ئەڵێ هەوڵبدە لەگەڵ دوو کەسدا هەرگیز مەدوێ، یەکەم عاشقێک، دووەم دیندارێکی کەللە ڕەق، چوونکە یەکەمیان مێشکێکی شێتانەی هەیە، دووەمیشیان مێشکی داخراو-------------------------------خوێنەری هێژا... تکایە هەوڵبدە تێبگە، خۆت وەک عەلیشیش گیڤ مەکەرەوە، هەوڵبدە توڕە مەبە، چونکە توڕە بون ڕەشەبایە و چرای بیرکردنەوە...
بۆ تێگەیشتنمان لە چەمک و بنەماکانی پەرەسەندن، ئاشکرایە کە پێویستیمان بە بڕێک زانیاری دەبێت لەسەر چەند بابەتێکی بواری زیندەوەرزانی، لێرەدا بە پێویستی دەزانین زۆر بەکورتی لە هەندێکیان بدوێین.زیندەوەرزانی (Biology)، زانسێکە لە ژیان، یان لە بوونەوەری زیندوو دەکۆڵێتەوە و جیای دەکاتەوە لە شتگەلە نازیندووەکانی...
وەک هەموو دەزانین و زۆرینەی زانیاریەکان شاراوەن، کۆمەڵێکی زۆر لە پڕۆژەی ڕەش لە دەرەوەی زەوی بەڕێوە دەچێت و تەواوی دەوڵەتان لێی ئاگادارن بەڵام بۆیان نیە بە هیچ شێوەیەک باسی لێوە بکەن، لەبەرامبەردا هەر ساڵەو کەمێک تەکنەلۆژیان پێ دەبەخشرێت یان تەکنەلۆژیەکە دەخرێتە بازاڕەوەو ئەوانیش بۆیان هەیە لێی سودمەندبن.. ناوی...
لەم بابەتەدا دەمەوێت بۆ خوێنەرانی ڕوون بکەمەوە کە چەند قۆناغی ژیان هەیە لەم گەردونەدا و قۆناغەکانی چین وچۆن دەست پێ دەکەن؟ هەر قۆناغێک بۆی هەیە خولێکی ٢٥ هەزار ساڵی بە کاتی سەر زەوی درێژەی هەبێت،واتە ئەگەر تۆ بە ٢٥ هەزار ساڵ فێر نەبیت چۆن بژیت ئەوا بۆی هەیە ٢٥ هەزار ساڵی تر لە هەمان قۆناغدا گیر...
کوانتەم میکانیکس (Quantum mechanics)، یان ئەوەی پێی دەگوترێت، فیزیای تەنۆلکەیی، لە سەدەی بیستەمدا سەری هەڵداوە، چەندین تیۆری فیزیایی جوراوجۆر لەخۆ دەگرێت و هەوڵ دەدات دیاردەکانی ئاستە هەرەوردەکانی وەک، گەریلە و لە گەردیلە بچووکتر ڕاڤە بکات. ئەم زانستە توانی هەردوو تایبەتمەنیی تەنۆلکەیی و شەپۆلەکیی لێک...
سازان:سازان (Adaptation)، وەک یە‌کێک لە کۆڵەگە بنەڕەتییە‌کانی پەرەسەندن، لە بوارگەلێکی یە‌کجار بە‌ربڵاودا بە‌دی دە‌کرێت. سازان لە زیندە‌وە‌رزانیدا پێناسە دە‌کرێ بە: ئەو گۆڕانانە‌ی بە‌سە‌ر زیندە‌وە‌راندا دێن، لە ڕە‌فتار و پێکهێنە‌ی لە‌ش و فرمانە زیندە‌کییە‌کان، بۆ سازان و گونجانی زیاتر کە بۆ...
