یەک) کەس و سەردەمئەبو حامید محەمەد ئیبن محەمەد ئەلغەزالی کوڕی سەردەمێکی تەنگژاوییە. ناکۆکیی ئایینی، هزری، پارەپەرستیی مەلاکان و ملکەچییان بەرانبەر دەسەڵاتداران، لەناوچوونی دەوڵەتی گشتگیری خەلافەت و سەرهەڵدانی چەندین دەوڵەتۆچکەی ناوچەیی، مۆرکی ئەو سەردەمە بوون کە تێیدا غەزالی هاتە جیهانەوە: ساڵی 1058 لە توس / خۆراسان. ئەو و ئەحمەدی برای هێشتا زارۆک بوون کاتێک باوکیان مرد، وەلێ هەڤاڵێکی باوکیان کە سۆفی بوو، ئەرکی پەروەردەیی هەردووکیانی لە ئەستۆ گرت: لە "مەدرەسە" خستنیە بەر خوێندن، بەو ڕێیەشەوە کێشەی...
لە زستانی 1841 سورین كیەكەگۆ (یاخود کیرکیگارد)ی بیست و هەشت ساڵە پاش هەفتەیەک لە هەرەسهێنانی پرۆسەی خۆشەویستی لەگەڵ (ریگینا ئۆڵسن) دەزگیرانی کە ساڵانێک بە ئازارەوە بەڕێ کردبوو ئەم کۆتایی پێهێنابوو، لە کۆپنهاگنەوە دەگاتە زانکۆی بەرلین بەمەبەستی دۆزینەوەی ڕاستییەکی ڕەها کە چۆن بتوانێت جارێکی دی ئارامی...
تێوری ئایزنبرگی فرۆید(خود-ئاگایCONSCIENCE ) ( ) (الوعی) (خود-نائاگای )( UN CONSCIENCE ) (الاوەعی)دوو گووزارشتی زانستی سایکۆلۆجیین.زانستی سایکۆلۆجی لەسەرەتای ناوەراستی سەدەی هەژدەوە، گرنگی زۆری بە تیۆری خود ئاگای (الوعی) وخود نائاگای(اللاوەعی) داوە. فرۆید ( ١٨٥٦-١٩٣٩) یەکێکە لەسەرکردەی لەشکری...
گێرت هێندریشکاوە جەلال لە ئەڵمانییەوە ڕەخنەی فەلسەفەیی فەلسەفە: غەزالی و پاشەوارانی ئەبو حامید ئەلغەزالی (1058-1111) سەر بە وتووێژخوازترین هزرڤانانە لە مێژووی فەلسەفەی ئیسلامیدا، تەنانەت هەندێکی داڕشتنەکان نایخەنە ڕیزی فەیلەسوفەکانەوە. هۆی ئەمە دەگەڕێتەوە بۆ ڕووە جیاوازەکانی بەرهەمەکەی: ئەو...
هۆکارەکان لەسەر ژیان و بیر و فەلسەفەی مەولانا کاریان کردووە :-------------------------------------------------.مەولانا جەلالەدینی رۆمی وفەلسەفەی یۆنان.فەلسەفەی هندستان و چین.هۆکارەکانی جوگرافیا، جێگۆرکێی باوکی.پەروەدەی خێزانەکەی(باوەرم هانی، برژام و سوتام تا سنوری خۆڵەمێش).مەولانا لە ساڵەکانی ١٢٠٧- ١٢٧٣...
ویژدانی مرۆڤ هەندێک جار بە هەستی ناوەوەی ڕاستی مرۆڤ ناودەبرێت، یاخود بە 'دەنگی ناوەوە'. توانای ئەخلاقی بۆ هەڵسەنگاندن و ڕەفتارو کرداری خودی مرۆڤ پێوەردەکرێت.زۆر کەس لاسارن بەرامبەر گۆیگرتن لە دەنگی ڕاستی ناو خودی خۆیان، تەنها بایەخ دەدەنە لایەنە ڕوکەش و بینراوەکانی دەرەوەیان. دەوروبەر چۆن جوان و پەسەند...
مارکسی لینینی وەک ئاینێکی ئاسمانی نوێ****حیزب وەک شێخایەتی دەوێشی وزکرکردن وشەریعەتی نەگۆری ئاسمانی******فەلسەفە!! چ کەس نەشێخ نەدەروێش خاوەنی نییە، بگرە هەموو مرۆڤایەتی خاوەنێتی*بیری نوێ هاوکێشەیەکی مێژووی هەیە، بهبێ قۆناغی مێژووی پێشوتر ودواتری بوونی نابێت. هاوکێشەیەکی جیهانیە لەسەر بناغەی داهێنانی...
فەلسەفە وئاین!!، یان فەلسەفە وئاینی نوێی مارکسی لینینی مارکسی لینینی وەک ئاینێکی ئاسمانی نوێ . حیزب وەک شێخایەتی دەوێشی وزکرکردن وشەریعەتی نەگۆری ئاسمانی. فەلسەفە!! چ کەس نەشێخ نەدەروێش خاوەنی...
تهسک کردنهوهی زانیاری یا ههموو مێژووی هۆشی مرۆڤایهتی، له تهنیا تاکه کهسێکدا، که بکرێته سهمبۆڵ، ناونرێت فڵان – نیزم، وهک مارکسیزم یان لینینیزم، یان ههر که سانێک بۆ هۆش و گۆرینی جیهان کارییان له زانیاریدا کردبێت، بکرێنه کهسهنیزم، له مامهحهمهی زیاتر هیچی تر نییه، ههر له کانته...
حیزب ئاینی نوێ، یان شەریعەتی نەگۆری دەوڵەتی.فەلسەفە وئاین، یان فەلسە وبیری سیاسی نوێی حیزبی مارکسی لینینی!!نوسراوەکەم گرینگی زۆر پێمداوە. لە سەدەی نۆزدەهەمدا لەگەڵ ئەوەی شۆرشی زانیاری هاتەکایەوە. هەر لەساڵەکانی1870 بەدواوە، تیشکی ئیکس ودواترناوکی ئەتۆم و فیزیای کوانتەم دەستی پێکرد. فەلسەفە چونکە لە مولتەقای...
گێرت هێندریشکاوە جەلال لە ئەڵمانییەوەنوێپلاتۆنییە مەزنەکانی خۆرهەڵاتئیبن سینادوای ڕووخانی خەلافەتەکەی بەغداد چەند دەوڵەتێکی ئۆتۆنۆم لە خۆرهەڵات سەریانهەڵدا. ئێستا ئەم دەوڵەتانە بە پێچەوانەوە سیاسەتی دەسەڵاتخوازییان ئاڕاستەی وڵاتانی ئەرەبی کرد و لە لایەنی خۆیانەوە کاریگەریی کولتووریان لەسەر نواندن. گومانی...
نووسینی ئولریش ڕودۆلفکاوە جەلال لە ئەڵمانییەوەسەربارى ئەو بایەخە زۆرە کە لە نیوەى سەدەى دەیەمەوە لەنێو هزرپێگەیشتووان و ئەدیباندا بە فەلسەفە درا، هێشتا هەر پێگەکەى لە جڤاکی ئیسلامیدا پتەو نەکرا بوو. ئاخر هیچ کام لەو نووسەرانە کە لەم کاتەدا تێکستى فەلسەفەیی دەنووسی، نەیتوانی بڕوا بە خوێنەرانى فراوانتر...
گفتوگۆی نێوان دوو کەس: کەسی یەکەم؛ خودا دروستكهری ههموو بونێكه و، ههموو شتێك بهخواستی ئهو ڕوودهدات! ئارام وهک منداڵک ئهمهی پێ گوترابوو. ههر لهمنداڵیهوه فێردهکرا كه نابێت كاری خراپ بكات. چۆنكه لهلایهن خوداوه توشی لێپرسینهوه دهبێ و، سزا دهدرێت! كهچووه قوتابخانهش...
کەلاخستن یان کەنارخستنی کولتووری (بە لاتینی مارگینالیزاندن ـ Marginalisierung) بە یەکێك لە چوار ستراتیژیەکانی ئاڵوگۆڕی کولتووری (بە لاتینی ئاکولتوراتسیۆن- Akkulturation) ناوزەددەکرێت، کە جۆن ڤیدەپ بێری(1) لەسەر بنەمایەکی زانستی شرۆڤەی کردووە.ئەم کەلاخستنە کولتوورییە بە پڕۆسەیەکی کۆمەڵایەتی ئەوتۆدا تێدەپەڕێت،...
پێشەکیچەمکەکان گرنگییەکی تایبەتیان هەیە بۆ جیهانی سیاسەت و پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان. زیادەڕەوی نییە ئەگەر مشتومڕە سیاسییەکان بە ململانێ لەسەر مانای ڕەوای زۆربەی زاراوە سیاسییەکان ناوببەین. هەریەک لە لایەنە دژبەرەکان لە کاتێکی لێکدانەوەی چەمکە سیاسییەکان دا بانگەشەی ئەوە دەکەن کە "ئەوان ئازادی سیاسیی...