ستراتێژی نەتەوەی کورد بەرانبەر ستراتێژی بنەماڵەی بارزانی
Monday, 14/12/2015, 20:09
6972 بینراوە
"کۆمەڵگایەک جەللاد بە ڕزگارکەری خۆی بزانێت، وەک گوێرەکەیەک وایە چەقۆی قەسابەكەى بلێسێتەوە!" "کارل مارکس
هەر هێزێکی سیاسی لە سێ قۆناغ دا پێناسە دەکرێ:
ئامانج، ستڕاتێژی، تاکتیک
١- ئامانج دەکرێ نەتەوایەتی،یەکسانی کۆمەڵایەتی، ئایینی و... بێت. بەڵام هەمێشە ئەوە نیە کە هێزی سیاسی ڕایدەگەیێنێت و پێگەی جەماوەری خۆی پێ بەهێز دەکات. ناسێنی ستراتێژی هێزێک باشترین پێوانەیە بۆ دۆزینەوەی ئامانجی ڕاستەقینەی ئەم هێزە.
٢- ستڕاتێژ، نەخشە ڕێیەکە بۆ ڕێکخستنی هەوڵەکان لە پێناو گەییشتن بە ئامانج(١)
٣- تاکتیک، هەر ڕێکارێک کە لە کاتی کردەوە دەخرێتە بواری جێبەجێ کردن لە سەر بنەمای ستراتێژی دیاریکراو.(٢)
ئامانجی ڕاگەیێنراوی پ.د.ک ڕزگاری نەتەوایەتی کوردانی باشوری کوردستانە.بەڵام با بزانین ئامانجی ڕاستەقینەی چیە؟
هەر هێزێکی سیاسی کوردی لە ڕێگای یەکێک لەم دو ستڕاتژیە دەتوانێت دەوڵەت یان دەوڵەتانی داگیرکەری کوردستان ناچار بکات بۆ ئامانجی ئەم هێزە تەنازول یان سازان بکات:
١- خستنە مەترسی بەرژوەندی دەوڵەتی داگیرکەر.
٢- پاراستنی بەرژوەندی دەوڵەتی دەگیرکەر.
لە مێژوو دا زۆرێک لە گەلانی ژێر دەست لە ڕێگای ستراتێژی یەکەم بە پشت بەستن بە جەماوەری گەلەکەیان بە ڕێبەری کەسایەتی و حیزبی پێشکەوتنخواز توانیویانە ڕزگاری نەتەوەیی بۆ خۆیان مسۆگەر بکەن. وەک هیندوستان و ئافریقای باشور و ...
دوای گەڕانەوەی مەلا مستەفا لە ڕوسیا و بە بنەماڵەیی بونی پ.د.ک پاراستن و تەنانەت وەدیهێنانی بەرژوەندی دەوڵەت یان دەوڵەتانی دەگیرکەری کوەردستان بو بە ستڕاتێژی نەگۆڕی ئەم هێزە.
ئامانجی مەلامستەفا لە باشوری کورستان دروست کردنی ئیمارەتێکی کوردی لە ژێر حوکمی بنەماڵەی خۆی دا بو. عەبدولکەریم قاسم سەرۆک کۆماری ئەو کاتی ئێراق(١٩٦٣-١٩٥٨) پیاوێکی پێشکەوتنخواز بو لە سیاسەتی دەرەوە دا لە ناو بەرەی سۆڤیەت دا بو و لە ناو خۆ دا دەستی کرد بە چەندین گۆڕانکاری بنەڕەتی کە لە چوارچێوەی شۆڕشی کۆمەڵایەتی دا جێ دەگرن. وەک:
١- پێناسە کردنی ئێراق وەک نیشتمانی دو نەتەوەی عەرەب و کورد.
٢- دابین کردنی بەشێکی زۆر لە مافە زەوتکراوەکانی کورد کە بۆ ئەو زەمان وەرچەرخانێکی مێژویی بو.
٣- ئیسلاحی زیراعی (ستاندنەوەی خاوەنداریەتی زەوی لە دەرەبەگ و سەرۆک خێڵ و دابەشکردنەوەی بە سەر جوتیاران)
٤- کورت کردنی دەستی ئیمپریالیسمی ڕۆژئاوا لە بەر و بومی ناوخۆی ئێراق.
عەبدولکەریم قاسم نەیدەتوانی ئامانجی دواکەوتوانەی مەلا مستەفا وەدی بێنێت. ئەوەش بو بە هۆی ناڕازی بونی مەلا. شای ئێران و ئیسرائیل و ئامریکا و بە گشتی بەرەی ڕۆژئاوا ئەم دەرفەتەیان قۆستەوە و مەلا مستەفایان لە بەغدا را هێنایەوە بادینان.(٣) ئەمە لە کاتێک دا بو کە ڕاپەڕینی کۆنەپارێزانەی ئاغاوات و خاوەن مڵکەکان لە دژی ئیسلاحی زیراعی دەستی پێکردبو. لەم کاتە دا دو فاکتەری پشتیوانی دەرەوە و ڕێبەرێکی ناسراو دەیتوانی ئاگری دژە شۆڕش لە ژێر نێوی شۆڕشی نەتەوایەتی هەمو کوردستان بگرێتەوە. لەم هەل و مەرجە دا دژە شۆڕشی ئەیلولی ١٩٦١ بۆ ماوەی ١٤ ساڵ دەستی پێکرد.
لە ئاکامی مەشغول بونی عەبدولکەریم قاسم بە شەڕی کوردستان هێزە ڕەگەزپەرەست و بەعسیەکان توانیان لە ساڵی ١٩٦٣ بە کودەتایەک ئەم دەوڵەتە لە ناو بەرن و خەونەکانی گەلی ئیراق و کورد بۆ گەییشتن بە دادپەروەری کۆمەڵایەتی و مافی نەتەوایەتی کورد لە گۆڕ بنێن.ئێستا شەست ساڵ دواترئیسلاحی زیراعی و زۆر چاکسازی بنەڕەتی لە ئێراق بە بێ چارەسەری ماونەتەوە.
بەرەی ئیمپریالیسمی ڕۆژئاوا بە ئامانجی سەرەکی خۆیان لە لە ناوچونی عەبدولکەریم قاسم و شۆڕشەکەی بوو گەییشتن. شای ئێران لە دەورەی حکومەتەکانی دواییش دا درێژەی بە پشتیوانی مەلامستەفا دا و توانی دو ئامانجی سەرەکی بۆ خۆی مسۆگەر بکات:
١- لە ناو بردنی شۆڕشگێڕانی کوردی ڕۆژهەڵات بە تایبەت کۆمیتەی شۆڕشگڕی حیزبی دیموکڕات بە ڕابەرایەتی کاک سلێمان موعینی و هەڤاڵانی (١٩٦٨).
٢- ستاندنی نیوەی ڕوباری ستراتژیکی شەتولعەرەب بە پێی ڕێککەوتننامەی جەزاێیری١٩٧٥
ئاسۆی بیری مەلامستەفا لە سەۆکی خێڵ تێنەدەپەڕی. دەروون ناسی سیاسی سەرۆک خێڵ لە هەزاران ساڵ تا ئێستا وەها شکڵی گرتوە کە تەنیا زەمانەتی سرکەوتن یان لە ناو نەچونی خیڵ پشتیوانی هێزی دەوڵەتانە. لە سەر ئەو بنەما فکریە بو کە ئاشبەتاڵ و نەگبەتی جێنشینی شۆڕشە کەی بارزانی بون.
ساڵێک دوای ئاشبەتاڵ بەشی زۆرینەی باڵی سیاسی پ.د.ک کە لە سەردەمی شۆڕشی ئەیلول دا لە لایەن مەلا مستەفا توشی ترس،تۆقاندن،تیرۆر و ڕاوەدوو نان ببونەوە لە گەڵ هێزە چەپەکان بەرەیێکیان پێک هێنا بە ناوی "یەکیەتی نیشتمانی کوردستان" و بە پشت بەستن بە هێزی گەل شۆڕشێکی دیکەیان دەست پێکردەوە. مە لامستەفا بە هاوکاری ساواکی ئێران کوڕەکانی ناردەوە بەشێک لە بادینان تا بە پشتیوانی داگیرکەرانی کوردستان بۆ وەدیهێنانی ئامانجی بنەماڵە تێکۆشان بکەن. لە جیاتی شەڕ دژی حکومەتی بەعس دەستیان کرد بە دژایەتی یەکیەتی نیشتمانی. سەدان پیلانیان جێبەجێ کرد. گەورەترینیان کارەساتی هەکاری بو کە بە لە ناو چونی ٧٠٠ پێشمەرگەی یەکیەتی کۆتایی هات. هاوکاری ساواکی ئێرانی و میتی تورک دەورێکی گرینگێ گیڕا بۆ ئەم سەرکەوتنە مەزنەی بنەماڵە.
ساڵی ١٩٧٩ ڕژێمی شا ڕوخا و بنەماڵە پشتیوانی سەرەکی خۆیان لە دەست دا. ئەوەش بو بە هۆی لاواز بونیان. بەڵام هێندەی پێنەچو کۆماری ئێسلامی تازە پێگەییشتوی ئێران بۆ سەرکوتی کوردانی ڕاپەڕیوی ڕۆژهەڵات کردنی بە گۆپاڵی خۆی. بەم شێوەیە چەک و تفاق و پارەی زۆری ئێرانی "پارتی دیموکراتی کوردستانی ئێراقی" کە ئەو زەمان بە نێوی "قیادەی موەقەتە" دەناسرا زیندوو کردەوە. بنەماڵە لە ساڵەکانی سەرەتای هاتنە سەر کاری کۆماری ئیسلامی ئێران دا دەورێکی گرینگی گێڕا لە سەرکوتی کوردانی ڕاپەڕیوی ڕۆژهەڵات.
پارتی تا دوای ڕاپەڕینی ١٩٩١سەرەڕای پشتیوانی داگیرکەران تەنیا لە ٢٥٪ی باشوری کوردستان چالاکی هەبو. قورسایی خەبات لە سەر شانی یەکیەتی نیشتمانی بو. ڕاپەڕینیش بە هێزی جەماوەری یەکیەتی کرا.
دوای ڕاپەڕین دەوڵەتانی ئیران،تورکیا و سوریا کەوتنە پیلان بۆ لەناو بردنی دەسکەوتەکانی باشوری کوردستان. دوای دەیان کۆبونەوە لە سەر بە هێز کردنی پارتی دێموکڕات و لاواز کردنی "یەکیەتی نیشتمانی" ساغ بونەوە. دەوڵەتانی ئێران و تورکیا و ئێراق زۆرترین هاوکاری دارایی،جەنگی و ئیعلامی پارتیان کرد کە لوتکەی ئەم هاوکاریانە لە سەپاندن و درێژە دانی شەڕی ناو خۆ دا (١٩٩٧-١٩٩٤) دەبینرێن. لە دەروی یەکەمی شەڕ دا ئێران ڕۆڵی سەرەکی گێرا تا یەکیەتی ناچار کرد بۆ داواکاریەکانی تەنازول بکات. وەک داخستنی ڕادیۆی حیزبی دێموکڕات و قەدەغە کردنی هات و چۆی پێشمەرگەی ڕۆژهەڵات بۆ ناو ئێران. دوایە تورکیا بۆ لێدانی گورزی سەربازی لە پ.ک.ک بە هەمو جۆر پشتیوانی پارتی کرد. تەنانەت پشتیوانی هەواییشی بۆ دابین کردن. لە ٣١ی ئابی ١٩٩٦ سەدام بە ناردنی حەرەس جومهوری و تانکەکانی هەولێری لە دەست یەکیەتی دەرهێنا و خستیە ژێر دەستی بنەماڵە. بەم شێوەیە بە هاوکاری داگیرکەران باڵانسی هێز بە قازانجئ بنەماڵە گۆڕانی بە سەر دا هات.
دوای ڕوخانی حکومەتی سەدام بە نێوەنجی ئامریکا ڕێککەوتنی ستراتژی لە نێوان بارزانی و یەکیەتی لە سەر بنەمای دابەشکردنی داهات و دەسەڵات هاتە ئاراوە. بەڵام تەنازولی یەکیەتی بو بە هۆی ئەوەی ٨٥٪ی داهات و دەسەڵات بکەوێتە ژێر دەستی پارتی. گەندەڵترین سیستمی حوکمڕانی لە ژێر نێوی حکومەتی هەرێمی کوردستان دروست بو.
تاکتیکەکانی بنەماڵەی بارزانی:
هەمو ئامۆژگاریەکانی ماکیاولی لە تاکتیکەکانی ئەم هێزە دا کاریان پێکراوە. وەک: درۆ، تەزویر، پابەند نەبون بە قەول و قەرار، بێ ڕوحمی، تیرۆر، تۆقاندن، عەوام فریوی، کەڵک وەرگرتن لە هەر ئامرازێک بۆ وەدەست هێنانی سامان و دەسەڵات و....
ستراتیژی نەتەوەیی بەرانبەر ستراتیژی بنەماڵە
مێژوو نوسان دەڵێن: " گەلێک مێژوو نەخوێنێتەوە ناچارە هەڵەکانی ڕابردووی دوپات کاتەوە" گەلی کورد لە ساڵی ١٩٦١ تا ئێستا بە دەیان جار یەک هەڵەی دوپات کردۆتەوە. ئەویش بریتیە لە پێناسە کردنی پارتی دێموکرات وەک هێزێکی ڕزگاریخوازی نەتەوەیی و کردنی بە شەریک و برا گەورە لە دەسکەوتەکانی خەباتی ڕۆڵەکانی خۆی.
ڕوناکبیران و شۆڕشگێڕانی باشور بە پەیوەست بون بە شۆڕشی کۆنەپارێزانەی ئەیلول کەوتنە هەڵەیێکی مێژوویی کە تا ئێستاش درێژەی هەیە. دوای هەر خەیانەتێکی پارتی لە ژێر زەختی دەوڵەتانی ئیقلیمی و دواکەوتویی بەشێک لە جەماوەی کوردستان بە نێوی یەکیەتی نەتەوەیی ئەم هێزەیان کردۆتەوە بە کاراترین نوێنەری شۆڕشی کورد.
هێزە نەتەوەیی،دێموکڕات و پێشکەوتنخوازکانی کورد هەر لە ئێستاوە دەبی دەست لە ستڕاتێژی ڕابردویان هەڵگرن. پارتی وەک نوێنەر و جێبەجێ کەری سیاسەتەکانی داگیرکەرانی کوردستان پێناسە بکەن. تەواوی ڕێککەوتنە سەقەتەکانی پێشویان لە گەڵی هەڵوەشێننەوە. لە شەریکایەتی حکومەتەتی هەرێم بکشێنەوە. مەشروعیەتی ناوخۆیی و دەرەوییان لێ بستێننەوە. دەسەڵاتی پارتی لە هەر ناوچەیێک وەک درێژکراوەی حوکمی دەوڵەتانی هەرێمی چاو لێ بکرێت. لە عەقڵیەتی یەک ئیدارەیی بە نێوی یەکیەتی نەتەوەیی دەست هەڵگرن. دو ئیدارەیی و تەنانەت دە ئیدارەیی هەرێم باشترە لە یەک ئیدارەییەک کە ٨٥٪ی سامان و دەسەڵەڵات لە ژێر دەستی پارتی دا بێت.
خوێنەری هێژا منیش پێم خۆشە بنەماڵە گۆڕانی بەسەر دابێ و ببێتە بەشێک لە هێزی گەل بۆ ڕزگاری نەتەوایەتی. بەڵام مێژووی ئەم هێزە نیشانی داوە هیچ کاتێک ناتوانێ لە عەقڵیەتی خێڵ و بنەماڵە بێتە دەر. لە لۆژیکی ئەمانە دا خاک،خوێنی شەهیدان،ئاڵا،گەل،نیشتمان،کوردایەتی و ... هەمویان بۆ بنەماڵەیە نەک بە پێچەوانەکەی. زات، سروشت و پێکهاتەی پارتی هەر ئەوەیە کە باس کرا. با چیدی خۆمان و گەلی بەشمەینەتی کورد فریو نەدەین.
بەشێک لە خەیانەتەکانی مەلامستەفا و بنەماڵەی بارزانی دژ بە گەلی کورد:
١- لەساڵی 1959داعبدولکەریم قاسم لە بارەگای تایبەتی خۆی لەوەزارەتی بەرگری بە مەبەستی ئاشتکردنەوەی مەلا مستەفاو ئەحمەد ئاغای زێباری گفتوگۆیان لەگەڵ دەکات، ئەحمەد ئاغا بە عبدولکەریم قاسم دەڵێت،ئەگەر مەلا مستەفا راست دەکات وخاوەن عەشیرەتە،با پێنچ پشتی خۆی بڵێت،ئەمانە بێبنچینەن،من ئامادەم دوانزە پشتی خۆم بڵێم،لەسەر ئەم قسانە لە ساڵی 1960 دا لە موسڵ ئەحمەد ئاغای زێباری بەفەرمانی مەلا مستەفا تیرۆرکرا.
٢- بەفەرمانی مەلا مستەفا هاوسەری کوڕەگەورەکەی"عوبێدوڵا"واتە بوکی خۆی بە منداڵەکەی ناو سکییەوە بەدەستی فارس باوە لە هەولێر کوژرا.
٣- مارگرێت تاقە پێشمەرگەی ژن لە شۆڕشی ئەیلول دا بوو، بارزانی داوای پەیوەندی سیکسی لە مارگریت دەکات و ئەویش ڕازی نابیت بۆیە دوای ئەوەی بە زۆر دەستدرێژی دەکاتە سەر شەهیدی دەکات و تۆمەتی ئەوەی دەخەنە پاڵ کە ژنێکی بێ ناموس و بێ ئەخلاق بووە.
٤- ساڵی 1967 ژمارەیەک پێشمەرگەی حیزبی دیموکراتی کوردستان ئێران لە لایەن چەکدارانی مەلا مستەفا شەهیدکران.یەک لە وانە برایمە سوری محەمەدە لاوەی خەڵکی ناوچەی خانێ بو لە گوندی ئالانەشەهیدیان کردوتەرمەکەیان دایەوە بە ڕژێمی ئێران.
٥- لە مانگی سیپتەمبەری 1967 دامەلا ڕەحیمی وەرتێ،ناسراو بە میرزا ئەحمەد ئەندامی کومیتە ناوەندی حیزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران، لە لایەن مەلا مستەفاوە دەگیرێ و دەیانەوێت بە زیندویی تەسلیمی بکەنەوە بە ساواک، ئەویش ناڕەزایەتیەکی زۆر دەردەبڕێت و هەر لەوێدا گولە بارانی دەکەن.
٦- دەستەی ساڵح لاجانی نۆ کەس بوون، لەپاش کوشتنی مەلا ئاوارە هاتبوونە ژێر دەسەڵاتی مەلا مستەفا،ئەوانیش گیران و درانەوە بە ئێران و هەمویان گولە باران کران.
٧- هەر لە هەمان مانگدا،سوارەی سەکری، ئەسکەندەر علی، محەمەد موئمینی، حەبیب ئەبابەکر، جەعفەر ئەبا بەکر و مونتەقیمی قازی،لەگەڵ دەیان پێشمەرگەی تر درانەوە بە ئێران.جیا لە مونتەقیمی قازی، هەمویان ئیعدام کران.
٨- مانگی ئایاری ساڵی 1968 هەردوو شۆڕشگێر سڵێمان موعەینی و خەلیل شەوباش لە دیلمان لەلایەن دەزگای پاراستنی بارزانی دەگیرێن، خەلیل شەوباش لە ڕیگا دەکوژن کاک سلێمان سجن دەکرێت و لە سەر داوای مەلامستەفا، هەژاری موکریانی لە سجن سەردانی سلێمان موعینی دەکات و سوکایەتی زۆری پێ دەکات کە لە چێشتی مجێور دا خۆی بەشێکی باس کردوە. دوایەش شەهیدی دەکرێ و تەرمەکەی درایەوە بە ساواکی ئێرانی.
٩- کوشتنی سه‌رکرده‌ی هه‌ردوو باڵی حیزبی دیموکراتی کوردستانی تورکیا سەعید یاڵچی ، دکتۆر شڤان محەمەد بێگی، ،حەکۆو بروسک لە ناوه‌ڕاستی شه‌سته‌کان.
١٠- لە ئاخرین کۆتاییەکانی ئاشبەتاڵدا،مەلا مستەفا فاخیر مێرگەسووری و خێڵەکەی قەتڵوعام کرد.
١١- تیرۆر کردنی سه‌رکرده پێشکەوتنخوازەکانی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران لە وانە سەدیق ئەنجیری و ئەسعەد خودایاری.
١٢- گرتن و ته‌سلیم کردنه‌وه‌ی 55 ئه‌ندامی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران و ئیعدام کردنیان له‌لایه‌ن ساواکه‌وه 1967- 1968
١٣- سوتاندنی ئه‌وڕه‌حمانی ساڵحی خله به زیندووی لە کانی ماسی 1963- 1964
١٤- جینایەتی جەنگی ناسراو به‌کاره‌ساتی هه‌کاری و شه‌هید کردنی 700 پێشمه‌رگه‌ی یه‌کێتی نیشتیمانی 1978
١٥- ئاشبه‌تاڵ پێکردنی شۆڕشێ 14 ساڵه‌ی نه‌ته‌وه‌یه‌ک/ 1975.
١٦- دیارنه‌مانی سه‌روه‌ت و سامانی شۆڕشی ئه‌یلول/ 1975.
١٧- کودەتای سەربازی بە سەر باڵی مەکتەبی سیاسی پارتی دێموکراتی کوردستانی عیراق 1964.
١٨- فایلی په‌یوه‌ندی نێوان قیاده‌ی موه‌قه‌ته‌و رژێمی پاشایه‌تی ئێران/ 1975- 1979
١٩- فایلی راونانی هه‌زاران خێزانی بارزانی، له‌شێخانی بارزان بۆ باوه‌شی رژێمی ئێراق/ 1974.
٢٠- هاوکاری سەربازی و سیخوری بۆ ڕژێمی ئێران لە شەڕی ئێران/ ئێراق. کاردانەوەی رژێمی بەعس بو بە هۆی ئەنفال و له‌ناوبردنی٨٠٠٠ بارزانی له‌قوشته‌په/ 1983.
٢١- قۆرغ کردنی داهاتی داهاتی گومرکی برایم خەلیل لە ١٩٩٤ تا ئێستا کە ڕۆژانە زیاتر لە ٢ ملیون دۆڵارە هه‌تا ئه‌مڕۆ.
٢٢- گه‌نده‌ڵی و به‌فیڕۆدانی دەیان میلیارد دۆلار له‌پرۆژه‌ی وه‌همی، دزی و تاڵانی سامانی نیشتمانی/ 1992- هه‌تا ئێستا.
٢٣- شه‌هید کردنی 67 گریلای بریندار، ڕۆژنامەوان و کادری پێ.کا.کا له هه‌ولێڕ، ساڵی 199٧
٢٤- تیرۆره‌کانی ساڵی 1991 ی بادینان وه‌ک نه‌زیر عومه‌ر، فرانسیس وره‌وف کامیل.
٢٥- شه‌هید کردنی ڕێبازو هاوڕێکانی که له شه‌ڕی ناوخۆدا به‌شدار نه‌بوو،به دیلی شه‌هیدیان کردن له بادینان.
٢٦- فایلی زمان بڕین وکوشتنی که‌ریم عوسمانی هونه‌رمه‌ند و سه‌دانی تر له 31 ی ئابدا و نه‌دانه‌وه‌ی ته‌رمه‌کانیان به خاوه‌نه‌کانیان تا ئێستا.
٢٧ - شه‌هیدکردنی ئه‌م ناوانه له ساڵی 1964 ه‌وه تا 1975: (عه‌بدولڕه‌حمان ساڵح،حسین قادر، نوری حه‌مدی علی،ساڵح عه‌ره‌ب،عبدوڵا،مه‌لا علی،سه‌یدعبدوڵا، مارف حوسین،مه‌لا محه‌مد ئه‌مین،محه‌مه‌د مام علی،محه‌مه‌د مام ئه‌مین،عومه‌ر مام عه‌لی، فه‌ره‌ج سه‌عید عبدوڵا (حه‌مه سوور) ئه‌حمه‌د علی ڕه‌شوانی، ئه‌حمه‌د عبدوڵا ئه‌میری، مه‌حمود سڵێمان دیگه‌ڵی،شێخ مسته‌فا به‌هره‌کانی،عه‌زه گورگه،عومه‌ر سۆفی ماوه‌تی،عوسمان به‌کر عه‌وینی،سه‌ید ئه‌نوه‌ر گرده عازه‌بان،عه‌بدولڕيحمان (داره‌وان)، مسته‌فا علی،عه‌زیز حمکۆ،عه‌تا برای حمکۆ، به‌کر گۆمه‌شینی،قادرحه‌سه‌ن شه‌قڵاوایی،حه‌مه ئه‌مین گورگو،نوری کاکو، حوسه‌ین یونس، ئه‌حمه‌د قادر، خورشید حه‌مه‌د، ئه‌حمه‌د برایم، حه‌مه ئه‌مین به‌کر علی، محه‌مه‌د عه‌بدولڕه‌حمان، حه‌سه‌ن عبدولڕه‌حمان،سالم ساڵح ئه‌فه‌ندی،محه‌مه‌د کویرا،عه‌بدوڵا سه‌رمان، ئه‌حمه‌د سه‌بری، عه‌بدوڵا ڕه‌حمان گه‌رمافی،عومه‌ر هادی، مه‌جید سه‌عید سوور،، ڕه‌شید قه‌ره‌و کۆچه‌ر، محه‌مه‌د زیندوو کۆچه‌ر،حه‌زفیا شلیمۆن،حسین که‌مه‌کی،سه‌لاح شێته ڕه‌وف، حه‌واس میرا، سه‌یق بابوخکی، مه‌سۆ بیفکی،که‌ریس نیکی گه‌ردی،نیکی گه‌ردی عه‌تا،ئه‌حمه‌د حاجی برا حه‌مه‌ی جاف، شێخ سه‌عید که‌سنه‌زانی،که‌ریم محه‌مه‌دسه‌عید، عه‌تا عه‌باس ئاغا.
٢٨- دوانزه کادری حیزبی شیوعی به‌فه‌رمانده‌یی ناوچه‌ی زاخۆ "عیسا سوار"به بڕیاری مه‌لامسته‌فای بارزان هه‌ر هه‌موویان تیرۆرکران.
٢٩- زیاتر له 600 پێشمه‌رگه له داخی ئاشبه‌تاڵی بنه‌ماڵه‌ی بارزانی خۆیان کوشت له ساڵی 1975
٣٠- تیرۆر کردنی ڕۆژنامه‌نووسان شێخ ستار،سۆرانی مامه حه‌مه،سه‌رده‌شت عوسمان 2008-2010
٣١- وێران کردنی گوندی که‌ڵه‌کن و کوشتنی حسین ئاغای سورچی و ئه‌نفال کردنیان١٩٩٦
-۳۲ پێشەنگی له‌شکری پاسداری ئێران بۆ سه‌ر کورده‌کانی ڕۆژهه‌ڵات له ساڵی 1979-198٢
-۳۳ ئه‌سیرکردنی حه‌مه علی قه‌ره‌چه‌تانی که پێشتر فه‌رمانده‌ی پارتی بوو،هاته ناو یه‌کێتی وله‌شه‌ڕی ناوخۆ به ئه‌سیری شه‌هیتتان کرد وتا ئێستا ته‌رمه‌که‌یتان نه‌داوه‌ته‌وه به که‌س و کاری ساڵی 1996.
-۳۴ شه‌هید کردنی حه‌سه‌ن کوێستانی و هاوڕێکانی بە پیلانی وتووێژی ئاشتی کردن/ 1994
٣٥- داسەپاندنی هەمو شه‌ڕه‌کانی ناوخۆ بە پاڵپشتی رژێمەکانی ئێراق، ئێران و تورکیا.
٣٦- داسەپاندنی شەڕی ناوخۆ بە سەر یەکیەتی نیشتمانی که بوو به هۆی کوشتنی 12000 ڕۆڵه‌ی کورد/ 1994-1997
٣٧- خیانه‌تی مێژوویی 31 ی ئابی 1996
٣٨- دوا بە دوای کۆبونەوەی نەهێنی تورکیا،داعش،بازانی لە ئەمان پایتەختی ئوردۆن، کە بو بە هۆی ڕێککەوتنێکی سێ قۆڵی، مەسعود بارزانی بە نەهێنی فەرمانی چۆل کردنی شەنگالی دا بە فەرماندرکانی پێسمەرگەی پارتی بۆ بە دەستەوە دانی ناوچەی شەنگال بە داعش. لە لە ئەنجامی ئەم سیناریۆیە دا ١٠٠٠٠پێشمەرگە لە بەرانبەر ٩٠٠ چەکداری داعش لە ٣ی ئابی ٢٠١٤ ڕا دەکەن و ژن و منداڵ و پیر و جەوانی ئیزەدی بۆ گورگەکانی داعش جێ دەهێڵن. کۆمەڵکوژکرانی زیاتر لە ٥٠٠٠ کوردی ئیزەدی، بە تاڵان چونی ٥٠٠٠ کچ و ژنی ئیزەدی، داگیر کرانی یەک لە سەر چواری خاکی کوردستان بە دەستی چەتەکانی داعش نەتیجەی ئەم خەیانەتە بو.
سەرچاوەکان
3- پژمان. عیسی. در گرداب حوادث. (نوێنەری ساواک لە شۆڕشی ئەیلول دا)
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
