زمانی دایک‏

پەیامەو وەرپەرسەو ڕێکوزیاو یونسکۆی، ئیرێنا بۆکۆڤا، بە بۆنەو ڕۆ گەردوونی زوانی ئەداییەو، 21.02.2016  

-زوانە ئەداییەکا جە وەڵات و سیستمیە فرە زوانینە بنەمایە گرنگێنێ پەی چەنیەتی پەروەردەی و فێرکەردەی و هەرپاسە مەرجیەنێ پەی  گەشەکەردەی وزەو و توانایی ژەناو و پیایاو و کۆمەڵگاکەیشا. ئێمە مشۆ جە هێز و توانایی زوانە ئەداییەکا یاومێنە و پەشتگێری جە گەشەکەردەیچشا کەرمێ تا دڵنیای بیمێ کە هیچکەسما چی مافیە بێ بەش نەکەردەن و ئایەندێوە دادپەروەرانەما پەی گردیۆی دابین کەردەن.

بابەتوو ڕۆ گەردوونی زوانی ئەدایی ئیمساڵی(2016)  پاگێری کەردەین سەروو چەنیەتی فێربیەی، و زوانوو فێربیەی و هەرپاسە ئاکامەکاو فێربیەی. ئامانجوو ئی بابەتیە جە ڕاسیەنە  گرنگیداین بە یاگێ زوانی ئەدایی جە  هۆروەستەی و چەنیەتی ئاستوو فێربیەی و گرنگی فرەزوانی پەی یاوای بە  ئاماجوو " بەرنامەو وەڵکەوتەی بەردەوام( ئاگێندا 2030) یونسکۆی" تا ساڵە  2030

جە ئامانجی جوارەموو ئی بەرنامەینە پاگیریۆرە سەروو ئانەیە کە مشۆ وانای و فێربیەی  بە چەنیەتیو بەرزەەو پەی گردیۆی و بە بەردەوامی و بە درێژایی تەمەنی ئامادە کریۆ، تا پی جۆرە ویەر پەی گەشە کەردەی وزەو و توانایی گردیۆی، چ ژەنی و چ پیا، فەراهەم بۆ. هەرپاسە وە سەروو ئی بنەمایا مشۆ گردیۆ ویەروو بەشداریش جە چالاکی و جمووجوڵە کۆمەڵایەتیەکانە پەی هۆر گنۆ. ئی بەرنامە گرنگیەو تایبەتش هەن پەی کناچا  و ژەنا و کەمینە زوانیەکا و خەڵکوو لادێ و...

ئی ئامانجە جە بەرنامەو فێربیەی(ئاگێندا) و 2030 و جە نەخشەڕاو بەرنامەکەیچەنە باسش سەرەو کریان و مشۆ بۆ بە هاندەرێو پەی ڕێزگێرتەی و ئەوەژووژنای زوانی ئەدایی جە ویەروو وانای و فێربیەینە، و هەرپاسە  پارێزنای و پەشتگێری  جە سیستم و کۆمەڵگای فرە زوانی. 

سیستمی فرەزوانی گرینگ و مەرجەن پەی یاوای پی ئامانجا و بە گردوو ئامانجەکاو ئاگێنداو2030.  بە وەرچەمگێرتەی ئامانجە سەرەکیەکاو ئاگێندای، پیسەو گەشەکەردەی ئابووری، دابینکەردەی هەرمانێ، لەشساقی، بەرهەم  و مەرسرەفی بەردەوام و پارێزنای ژیوگەی و ڤاڕیای کەشەوو هەوای، پارێزنای فرەزوانی مانایە تایبەتە و حاشاهۆرنەگیرە گێرۆ وێ. 

یونسکۆ بە پەشتگیری جە فرە زوانی جە دنیاو ئینترنێتی ، وریشە وزۆ سەروو ڕایاونەرە(مێدیا)ناوچەیەکا پەی گەشەدای بە وزەی ڕایاونەریشاو و یاونای و وەڵاکەردەیەو بەرهەمە زانیاریەکاشا. یونسکۆ هەرپاسە هەوڵێ مدۆ تا بە چەسپنای "سیستمی زانیاری بومی و پەروەردەی مەحەلی" گرنگی زوانی ئەدایی  جە ویەروو کۆمەڵگاکانە زەق کەرۆوە و هەر پی بۆنەوە پاگیری کەرۆ سەروو پارێزنای و ئەشناسای فەرهەنگ و زانیاریە بوومیەکا کە گرد سەروەت و سامان دێرینەو و بە نەرخوو گردینێ. 

زوانە ئەداییەکا جە وەڵات و سیستمیە فرە زوانینە  بنەمایە گرنگێنێ پەی چەنیەتی پەروەردەی و فێرکەردەی و هەرپاسە مەرجیەنێ پەی  گەشەکەردەی وزەو و توانایی ژەناو و پیایاو و کۆمەڵگاکەیشا. ئێمە مشۆ جە هێز و توانایی زوانە ئەداییەکا یاومێنە و پەشتگێری جە گەشەکەردەیچشا کەرمێ تا دڵنیای بیمێ کە هیچکەسما چی مافیە بێ بەش نەکەردەن و ئایەندێوە دادپەروەرانەما پەی گردیۆی دابین کەردەن.

هۆرگێڵنەر:  موختار کەریمی

ئاڵمان-