ئایا داعش دەتوانێت چۆک بەوڵاتانی ئەوروپا دابدات؟

وەڵامدانەوەی ئەم پرسیارە ڕەنگە هەروا کارێکی سادە و ئاسان نەبێت لەوەی بتوانین بە بەڵێ یان بە نەخێر،وەڵامی بدەینەوە. پێش هەرچ شرۆڤەیەک بۆ وەڵامدانەوەی ئەو پرسیارە پێویستە کەمێک بگەڕێینە دواوە،یانی سەرێک بدەین لە مێژووی ڕابردوی سەدەی بیست و لەوێدا هەڵوێستەیەک بکەین تا بزانین لەو سەردەمەدا فاشیزم چۆن بەرهەم هات وە کێ لەپشتی هیدایەت دانیەوە بوو. دەوڵەتانی سەرمایەداری و ئیمپریالیزم لەسەرەتای سەدەی بیستدا، لەنێو گێژاو،وە قەیرانی ئابوری و سیاسیدا بون، دەرئەنجامی کۆتای جەنگی یەکەمی جیهان و دابەش کردنی سەرزەمین لەنێو براوەکانی جەنگدا،یانی دەوڵەتی ئینگلیس و فەرەنسا و ئەمریکادا. لەم نێوەدا،دەوڵەتانی ئەوروپا بەگشتی لەنێو قەیراندا دەگوزەرا و ناڕەزایەتیە کرێکاری و جەماوەریەکان لە گشت وڵاتاندا، لەمەیداندا بون. خودی ئەو ناڕەزایەتیە کرێکاریانە،بۆ دەوڵەتانی سەرمایەداری مایەی ترس و دڵە ڕاوکێیەکی ئێجگار گەورە بوو. بۆ بەرگرتن لە بەرپاکردنی شۆڕشی کرێکاران و چین و توێژە هەژارکراوەکان، قۆناخ بۆ دەسەڵاتدارانی سیستەمی ئیمپریالیزم و بۆرژوازیەت وای پێویست دەکرد کە  دەست ببرێت بۆ بەرپا کردنی جەنگێکی تر، تا سەرلەنوێ جیهان دابەش بکرێتەوە لەنێو گشت دەوڵەتە زلهێزەکاندا(دیارە لەم نێوەدا،ئەڵمانیا دۆڕاوی نێو جەنگی یەکەمی جیهان بوو،وە پێویستیەکانی دەوڵەتی سەرمایەداری ئەڵمانیا وای دەخواست بەبێ بەرپا کردنی جەنگێکی تر ناتوانێت هەیمەنەی خۆی بگەڕێنێتەوە نێو ڕکابەری براوەکانی جەنگی یەکەمی جیهان). فەلسەفەی شۆفێنیستی و ڕەگەز پەرستی و ئایدۆلۆژیای ڕەگەزی ئەڵمان باڵاترە لە ڕەگەزی کۆی مرۆڤایەتی،ئەو چەکە کوشندەیە بوو(دیارە لەپێش هیتلەریشدا،بسمارک و ویلهیلمی دوەمی ئیمپراتۆری ئەڵمانیا بانگەشەیان بۆ بەرز ڕاگرتنی ڕەگەزی ئەڵمانی دەکرد. ئەم زانیاریانەم لەپەرتوکی مێژووی سەدەی نوێ وەرگرتوە کە لە دوو بەرگدایەو کۆمەڵێک نووسەر نووسیویانە،وەرگێڕدراوەتە سەر زمانی کوردی). بۆ دەوڵەتانی وەک بەریتانیا و فەرەنسا و ئەمریکا، سەرهەڵدانی شۆڕشی ئۆکتۆبەری ساڵی ١٩١٧ ئیتر بوو بوە جێگای ترس و نیگەرانی تەواویان، وەک پێشتر ئیشارەم پێدا، ناڕەزایەتیە کرێکاریەکان و سەرهەڵدانی بزوتنەوە جۆراو جۆرەکانی سۆسیالیستی لە گشت وڵاتانی ئەوروپادا تا دەگات بە ئەمەریکا، لە پەلوپۆ کشان و سەر بەرز کردنەوەدا بوون(کاریگەری شۆڕشی بۆلشەویک لەسەر کۆی جیهان، هێندە لە کاردا بوو،ئیتر بەبێ بەرپا کردنی جەنگێکی دڕندانەو کاولکاریانە،نەدەتوانرا بەر بەو شەپۆلە بگیرێت. لێرەدایە، کە دروست بونی پارتی نازی و شۆفێنیستەکانی وەک مۆسۆلۆنی لە ئیتالیا و فرانکۆی ئیسپانیا،دێنە مەیدان و لەترسی گەشەی سۆسیالیزم،دەوڵەتانی براوەی نێو جەنگی یەکەمی جیهان،بەڕاستەوخۆ کەوتنە پشتگیری لەو فاشیزمە دڕندانەیە. دواتر،لە ساڵی ١٩٣٩ لەلایەن هیتلەری دژە کۆمۆنیست و دژە جولەکەوە،بەرپا کردنی جەنگ ڕاگەیەنرا لە دژی وڵاتانی ئەوروپا. خاڵی هەرە سەرەکی جەنگی هیتلەر و نازیسم و فاشیزم، بۆ لەناو بردنی شۆڕشی سۆسیالیستی شورەوی بوو.لێرەدا پێویستە خاڵێکی گرنگ ئاماژە پێ بکەین، ئەویش تێچوی جەنگە. خودی جەنگە ئیمپریالیستی و جەنگی سیستەمی سەرمایەداری،کارێکی وا دەکات، کە گشت کایە پیویستیەکان هەر لە بەرهەم هێنانەوە تا دەگات بە کایە خزمەت گوزاری و پەروەردەییەکان،توشی داڕوخان ببن و خەرجیەکان لەو پێناوەدا بە ڕێژەیەکی زۆر کەم دەکرێتەوە،ئەویش لە پێناوی وەگەڕ خستنی ماشێنی جەنگ و خەرج کردنی زیاتری بودجەی دەوڵەت لە بەرهەم هێنانی چەک و جبەخانەی سەربازیدا، ئەو باجەیش تەنها چین و توێژەکانی خوارەوە دەیدەن. یانی زیاد کردنی باج و کەم بونەوەی کار و بەرهەمهێنان. لێرەدا بۆمان ڕون دەبێتەوە کە خودی سیستەمی کاپیتاڵیزم بە چ ئەندازەیەک ڕێگرە لەبەردەم گەشە سەندنی ئابوریدا. چونکە ئامانجی ئەو سیستەمە چەوسێنەرە، هێنانی خۆش گوزەرانی نیە بۆ کۆمەڵگاکان،بەڵکو تەنها ئامانجی قازانجی زیاترە بۆ خودی چینە دەسەڵاتدارەکە و خودی خاوەن کارگە زەبەلاحەکان. ئالێرەدایە بۆمان ڕونتر دەبێتەوە، لەوەی بزانین بۆچی بزوتنەوە فاشیستی و ڕەگەز پەرستەکان پەیدا دەبن و ئامانج و  بەرنامەیان لە خزمەتی کام چینی کۆمەڵایەتی کۆمەڵگادایە؟ سەدەی بیست بەسەدەی دوو جەنگی ماڵوێران کەری ئیمپریالیزمی نێونەتەوەیی ناسراوە لە دژی هاتنە مەیدانی شۆڕشە کۆمەڵایەتیە ئازادیخوازەکان و شۆڕشە کرێکاریەکان لە گشت جیهاندا.

سیستەمی سەرمایەداری هەمیشە بۆ چارەسەری قەیرانەکانی و بۆ چارەسەری بێکاری و هەژاری کۆمەڵگاکان،لەلایەک دەست بۆ بەرپاکردنی جەنگ دەبات و لەلایەکی تریش دەست بۆ دروست کردنی بزوتنەوە جۆراو جۆرە فاشیستیە دینی و قەومیەکان دەبات.

زۆرینەی ئێمە شاهیدی ڕوداوە خوێناویەکەی ١١/سێپتێمبەری/٢٠٠١ ین، خودی ڕوداوەکە، کارێکی تیرۆریستی بوو. بکەرانی ڕوداوەکە(دیارە هێشتایش ئەسڵی دۆسیەکە دیار نیە، لەوەی تا چەند دەستی خودی دەزگای هەواڵگری ئەمریکا لە پشتیەوەیەتی، بەڵام بەگشتی کارەکە لەئەستۆی ڕێکخراوی تیرۆریستی ئەل قاعیدەیە) لە ساتەوەختی ئەو ڕوداوەدا،کە هەزاران مرۆڤی سیڤیلی کردە ئامانج، جۆرێک لە سەرەتای نەخشە ڕێگای سەدەی بیست و یەکی بەئێمە ووت. یانی ئەم سەدەیە گەرچی نەبێتە سەدەی بەرپا کردنی شۆڕشە کرێکاریەکانیش،بەڵام ناکرێت وەک سەدەیەکی  خۆش گوزەران و ئارام ببینین. ئەو پەیامە،پەیامی بەرپا کردنی جەنگ و کۆتای نەهێنان بەجەنگ بوو. چونکە،ئەم سیستەمە دڕندەیەی کاپیتاڵیزم،خۆبەخۆ ناتوانێت بەدەر لە قەیران و جەنگ بژی. لەبەر ئەوەی ئەو تەنها ئامانجی قازانجی زیاتر و کەڵەکە کردنی زیاتری سەرمایەیە،لەدەستی چینێکی کەمینەی دەسەڵاتداری چەوسێنەردا. جەنگ دژی ڕێکخراوی تیرۆریستی ئەل قاعیدە لە ئەفگانستان،لەدوای ڕوداوی داڕوخانی دوو تاوەرە بازرگانیەکەی ئەمریکا،دەستی پێکردوە،وەتائێستا بەردەوامە و هیچ ئاماژەیەکیش دیار نیە بۆ ئەوەی بڵێین،ئیتر لەم خاڵەدا جەنگ دەوەسێنرێت و ژیان دەگەڕێتەوە بۆ کۆمەڵگاکان و کۆتای بەهەژاری و بێ کاری دەهێنرێت و چیتر جەنگ بەناوی،جەنگ دژی تیرۆریزم بونی نامێنێت.

قەیرانی دارای ئەمریکا لە ساڵی ٢٠٠٨،بەئەندازەیەک بوو،کە هیچ کلۆجێک نەمایەوە لەم سەر زەمینەدا پشکێکی بەر نەکەوتبێت، دەسەڵاتداران و دەوڵەت داران،لەترسی نەکەوتنی بانکە زەبەلاحەکان،هاتن و لە بودجەی دەوڵەت،دەستیان گرت لەنەکەوتنی بانکەکاندا، لەوێدا، خەزێنەی حکومەت خاڵی دەبێتەوە، ئەویش بەدوای خۆیدا کەم کردنەوەی خزمەت گوزاریەکان و کەم کردنەوەی داهات و بەرز بونەوەی ڕێژەی بێکاری زیاتری بەدوای خۆیدا هێنا. دیارە ناڕەزایەتیە کرێکاریەکان لە گشت وڵاتانی گەورەی خاوەن پیشەزایدا برەوی سەند و شەقامەکان بە ملیۆنان لە کرێ وەرگرەکان پڕ بوون. بەڵام چونکە، لەم سەدەیەدا بزوتنەوە سۆسیالیستیە کرێکاریەکان بەو ئەندازەیە لەبوندا نین، ئاراستەکان نەیان توانی وەرگەڕێن بەرەو بەرپا کردنی شۆڕشی سۆسیالیستی لەنێو خودی دڵی ئەم وڵاتە خاوەن پیشە سازیە زەبەلاحانەدا، کارەکە زیاتر بەجۆرێک لە ڕیفۆرم خوازیش نەبوو. 

خودی کاریگەری ئەو قەیرانە داراییە، زیاتر لەنێو وڵاتانی ڕۆژهەڵات و باکوری ئەفریقادا، خۆی دەرخست و بەناچارانە، دەست برا بۆ بەرپا کردنی ڕاپەڕین و جۆرێک لە شۆڕش کردن، لە دژی دەسەڵاتە دیکتاتۆریەکان. ئەوەی دیمان لە ساڵی ٢٠١٠ وە، سەرەتا لە تونسەوە،سەرهەڵدان دەستی پێ کرد و هەندێک لەدەسەڵاتدارە دیکتاتۆر و بنەماڵەیەکان کۆتای پێهات، لەو نێوەدا،داواکاریە کۆمەڵایەتیەکان، زیاتر بۆ دابین کردنی ژیانێکی باشتر وە بونی ئازادی و نەمانی هەژاری بوو. خودی ئەو ڕەوتە مەدەنیانەی لەمەیدانەکاندا بوون،(ئەگەر چی خاوەنی دیدێکی ڕۆشنیش نەبون لەوەی سەرکردایەتی ڕاپەڕینەکان بکەن)بەڵام لەنێو هزری سەرانی کاپیتاڵیزمدا مایەی ترس بوون لە گەشە سەندنی ئەو ڕەوتە ئازادیخواز و یەکسانیخواز و مەدەنیانەدا.(میسر و تونس و سوریا تا دەگات بەیەمەن و لیبیا، بی بەری نەبوون لەو بزوتنەوە جەماوەری و مەدەنیانە)  بوونی ئەو ڕێکخراوانە، دەرئەنجام، بۆ دامرکاندنەوەی ئەو ڕاپەڕین و ناڕەزایەتیە جەماوەریانە،سەرانی زلهێزانی ئەمریکا و ئەوروپا، بەناڕاستەوخۆ هاتن و پشتگیریان لە بزوتنەوە ڕادیکاڵە تیرۆریستە ئیسلامیەکان کرد،(ئەوانێک لەنێو سندوقی تایبەتدا هەڵگیرابون بۆ ڕۆژی تایبەت)، تا لەو ڕێگایەوە جارێکی تر جەنگە کاولکاریەکانیان درێژە پێ بدەن و ناوچەکە نوقمی بی ئاسۆی و بێ ئومێدی بکەن.(دیارە کارێکی وایشیان کردوە،بەڵام تا کۆتای ناتوانن کۆمەڵگاکان لەبەردەم هەڕەشەی تیرۆریزمی ئیسلامی سیاسیدا بهێڵنەوە).

ڕێکخراوی تیرۆیستی داعش، بۆخۆی بەرهەمی نێو ئەو قەیران و جەنگەیە کە لە وڵاتانی ڕۆژهەڵاتدا خراوەتە گەڕ و پاڵ پشتە نهێنیەکەی ئەو ڕێکخراوەیش خودی زلهێزانی سەرمایەداری جیهانە. هەروەک چۆن لە دوای ساڵی ١٩١٨ وە ڕەگی ئایدۆلۆژیای فاشیزم گەشەی کرد لە وڵاتانی ئەوروپادا، ئێستایش، ڕێکخراوی تیرۆریستی داعشی ئیسلامی سونی هەڵگری ئەو فاشیزمەیە،بەڵام لە قەومی بونەکەیدا نیە،بەڵکو لە ئیسلام بونەکەیدایە. باشە گەر خودی سەرانی زلهێزی ئەمریکا و ناوچەکە ئاگادری سەرهەڵدانی ئەو ڕێکخراوە نەبن بۆچی ناتوانن بە زیاد لە سی وڵاتەوە لەناوی ببەن؟ ئاخۆ گەر کاپیتاڵیزم هێندەی فاشیزم سود مەند نەبێت لەو ڕێکخراوە،چۆن ئەبوبەکر بەغدادی لە نێو زیندانەکانی خۆیاندا ئازاد دەکەن  و ڕێگای پی دەدەن ئەو ڕێکخراوە دروست بکات؟ ئاخۆ دەوڵەتێکی وەک دەوڵەتەکەی ئەردۆغان و دەوڵەتی ئال سعود و قەتەر و کێ و کیی تر،بەڕاستەوخۆ  لە پشت داهات و ئابوری ئەو ڕێکخراوەدا نەبن چۆن ئەو ڕێکخراوە دەتوانێت نەوتی ژێر دەستی بفرۆشێت و لە ڕێی ئەو دەوڵەتانەوە جیهادیەکانی پێ بگات؟ بۆچی لەبونی زیاد لە سەدان بەڵگە کە دەری دەخات دەوڵەتەکەی ئەردۆغان لە پشت کۆمەک کردنی جیهادیەکانەوەیە،بەڵام دەوڵەتانی زلهێزی کاپیتاڵیزم لە گوڵێکیش کەمتری پێ ناڵێن؟گرنگی پێدان بەڕێکخراوێکی توند ڕەوی وەک داعش لە وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناونووس بە وڵاتانی ئیسلامی،ئەگەر بۆ دامرکاندنەوەی خودی بەرهەمی کۆمەڵگای مەدەنی نەبێت لە پێناو کام ئامانجی مرۆیدایە؟ زیاد بونی باڵە توند ڕەوە سەلەفی و جیهادیەکان کە بەئاشکرا لەلایەن مەڵبەندەکەیانەوە کە سعودیەی عەرەبی ئالەکانە بۆ چیە و ئامانج لێیان چیە؟ بۆچی دەوڵەتانی زلهێز بەو ئەندازەیە دەستیان بەباڵی ئەو حاکمیەتە پاشایەتیە ملهورە دژە ئازادیەوە گرتوە؟ ژنان لەنێو سعودیەو وڵاتانی دیکە نەک خاوەن ماف و ئازادیەکانی خۆیان نین،بەڵکو لەکۆیلەیش کۆیلەترن. بۆچی دەوڵەتانی زلهێز و ئەوروپا ئامادە نین لەڕێی کۆمەک کردن بەڕێکخراوە فیمینیستی و ئازادیخواز و یەکسانیخوازەکانەوە بێن هەنگاو بەرەو پەروەردەیەکی مرۆیانەی مۆدێرن ببەن؟ ئەگەر سیستەمی کاپیتاڵیزم بۆخۆی داعش ئاسا نەبێت،ئەوکات دەبێت دڵنیابین لەوەی ئەو ڕێکخراوە تیرۆریستیانە ناتوانن لەهیچ کوێیەکی ئەم سەرزەمینەدا گەشە بکەن.بەکارهێنانی ئاین وەک ئامرازێکی سەرکوت گەر و جودا خواز و هەڵگری چەمکە شۆڤێنیستی و ڕەگەز پەرستیەکان،بۆخۆی دەبێتە باشترین چەکی دەستی دوژمن کارانە بەدەستی کۆی ئەو دەوڵەت و سیستەمە چەوسێنەرانەوە لەهەر کوێیەکی ئەم سەرزەمینەدا بن. دەڵێن؛ ئاین بێ بەریە لەو توند ڕەویەو خودی سەرانی کاپیتاڵیزم بانگەشە بۆ ئاین دەکەن کە بنەڕەتی ئاین بۆ پێکەوە ژیان و ئاشتیە لەنێو گەلاندا. دەی باشە ئەگەر وایە خودی ئەو ڕێکخراوە تیرۆریستیە دینیانە هەڵقوڵاوی نێو کام ژینگەن؟ ئاخۆ گەر ئاین بێ بەری بێت لە ئامانجی ئەو ڕێکخراوە سەلەفی و داعشی و شیعیانە، بۆچی لەکۆی کردوە ئینسان کوژی و ژن کوژیەکانیاندا، چەندین ئایەت دەخوێننەوە پێش ئەوەی کوشتارگاکەیان ئەنجام بدەن؟! ئاخۆ ئەگەر ئەو ڕێکخراوانە سەر بەناوەڕۆکی ئاین نەبن، کەوایە ئێوە خودانی سەرانی کاپیتاڵیزم بەرهەمتان هێناوە! لەکاتێکی وایشدا دەکرێت پێش تاوانبار کردنی هەرچ ئایدۆلۆژیایەک بێن و پەنجەی تاواباری بۆ خۆتان و خودی سیستەمەکەتان درێژ بکەن!

 مێژووی دەسەڵاتە چەوسێنەرە دژی ئازادیخواز و یەکسانیخوازەکان پڕاو پڕە لە تاوانی دڕندانە. مرۆڤ تەنها مێژووی ڕابردوی ئەو دەوڵەتە کاپیتاڵیزمانە بخوێنێتەوە لە سەرسەرێتی و شەلاتێتی ئەو چەقۆ بەدەستانەی سەرمایەداریە، بەباشی تێ دەگات.  ئاخۆ لەنێو کۆمەڵگایەکی سەرقاڵ کراو بەو ڕەوتانە، بۆخۆی بۆ کوشتنی کۆی مەدە مەدەنیەکان نیە؟ کەوایە دەبێت بپرسین؛ ئاخۆ کاپیتاڵیزم دەخوازێت کایە مەدەنی و کایە ئازادیخوازیەکان لەنێو کۆمەڵگادا گەشە بکەن و ڕێگا لە نەزانی و خورافەی ئاینی بگیرێت؟ بێ گومان وەڵامەکەی نەخێرە. ئەو ئازادیەی لیبراڵیزم و نیو لیبراڵیزمی بۆرژوازی ئیدیعای بۆ دەکەن، ئازادی و بەرابەری بۆ مرۆڤەکان نیە،بەڵکو ئازادی بۆ بازاڕی ئازد و دەست واڵا بونی کۆمپانیا زەبەلاحە قازانج هێنەرەکانی چینی سەرمایەدارانە. ئەو ئازادی و بەناو دیموکراسیەتە تەنها بۆ وەگەڕ خستنی لەمپەری بەردەم ئازادی  و دیموکراسیەتی ڕاستەقینەیە، کە دەیەوێت کۆتای بە هەیمەنەی بازاڕی ئازادی چەوسێنەرانەی سیستەمی سەرمایەداری بهێنێت. بەڕێزان، ئەوەی داعشە ئەسڵیەکەیە خودی سیستەمی نیولیبراڵیزمی سەرمایەداریە.

دەوڵەتانی ئەوروپا شکست ناخۆن لەبەردەم داعشدا،بەڵکو ئەوەی باجەکەی دەدات خەڵکی سیڤیل و کۆمەڵگای مەدەنیە،ئەو کەلتورە مەزنەی لەنێو گەلانی ئەوروپادا بونی هەیە لە کایە زانستی و چۆنیەتی تێکەڵاو بونیە گەردونی و پێکەوە ژیانیەکانەوە، ڕاستی بەرهەمی سیستەمی چەوسێنەرانەی سەرمایەداری نیە،بەڵکو بەرهەمی خەبات و شۆڕشە ئازادیخواز و یەکسانیخوازەکانی چینی کرێکار و بزوتنەوە سیاسیە جەماوەریەکانە، لەماوەی مێژوی پڕ لەکێشمەکێش و مل ملانێ خوێناویەکاندا بەدەستیان هێناوە. ئێستا لەڕێگای وەگەڕ خستنی ئایدۆلۆژیا ڕاسیستی و فاشیستیەکانەوە،جارێکی تر دەخوازن کۆمەڵگا ئەوروپیەکان داببڕن لەو کۆ چەمک و کەلتورە مرۆڤ دۆستیانەیە. خودی تەقینەوە خۆ کوژیەکان لەو پێناوەدایە و کەسی خۆکوژ مەبەستی نیە تەنها خەڵکی ئەوروپی بکوژێت،بەڵکو ئامانجی نەهێشتنی ئارامی و پێکەوە ژیانی نێو گەلە جۆراو جۆرەکانە لە نێو هەر ولاتێکی ئەوروپیدا.کردنەوەی زۆرترین مزگەوت و شوێنە ئاینیەکان لە وڵاتانی ئەوروپیدا، بەتایبەت لە بەلجیکاو فەرەنساو بەریتانیا و ئەڵمانیا.....تاد،بۆخۆی بۆ خزمەت کردن بە کەلتوری دیموکراسیەت خوازی ڕاستەقینە نیە،چونکە سەرانی دەوڵەت و دەزگا هەوڵگریەکان باش لە ناوەڕۆکی ئاین تێ گەیشتون و دەزانن لەنێو هیچ ئاینێکدا دیموکراسیەت و مافی مرۆڤ و ئازادی بیرورا بونی نیە،بەڵام ئەوان دێن و زیاتر گەشە بەو چەمکە دەدەن. بۆچی نایەن لەبری مانەوەی جەهل و کۆنەپەرستی ئاینی و قەومی کەلتور و پەروەردەی کۆمەڵگای مەدەنی و یەکسانیخوازی برەو پی بدەن؟ خۆ دەکرێت بڵێین لەم کایەشدا هیچیان نەکردوە،نەخێر شتیان کردوە،چونکە لەنێو قوتابخانەکاندا پەروەردەی مەدەنی بونی هەیە،بەس بەو ئەندازەیە نیە پێویست بێت بۆ سڕینەوەی ئەو کەلتورە توند ڕەویەی زۆرینەی تاکی موسوڵمان هەڵگریەتی.

 بۆ دەم کوت کردنی هاتنە مەیدانی بزوتنەوە ئازادیخواز و یەکسانیخوازەکان لە وڵاتانی ئەوروپادا، لەبەکارهێنانی بەهانەی کاری تیرۆریستیەوە، ڕێگری دەکرێت لە خۆپیشاندانەکان و باری نائاسای ڕادەگەیەنرێت. بەڵام لەو دیو پەنجەرەکانەوە، گەشە کردنی پارتە ڕاسیستیەکان دەبێت و لەنێو کۆمەڵگاکاندا گەرای خۆیان دادەنێن. بۆ وەڵام دانەوە بە لێشاوی کۆچی ملیۆنی پەنابەران و ڕێگری کردن لێیان لەوەی بگەنە وڵاتانی ئەوروپا،دێن دەستی تیرۆریستان واڵا دەکەن تا کاری خۆکوژی ئەنجام بدەن،(بەڵام نایەن جەنگە تاڵانچێتیەکانیان کۆتای پی بهێنن لە وڵاتانی ڕۆژهەڵاتدا و تا دێت  بەرەی ئاگری جەنگی کاول کاریانەیان فراوانتر دەکەن. دەوڵەتە ملهوڕەکەی ئەردۆ داعش بەوەحشیانەترین شێوە بەر بوەتە گیانی خەڵکی ئازادیخوازی باکور و دەیان کوژێت و کاری جینۆساید کردنی بەکۆمەل ئەنجام دەدات لەلایەک،وە لەلایەکی تر کۆی ماڵ و حاڵی ئەو کۆمەڵگایە دادەڕوخێنێت لەڕێی بۆمبە جۆراو جۆرە کانیەوە، بەڵام هیچ دەوڵەتێکی زلهێزی ئەوروپا و جیهان نەهاتن ڕێگری بکەن لەو تاوانکاریانە. خودی ڕێکخراوی تیرۆریستی داعش، هات کۆی شارستانیەتی نێو سوریا و عێراقی وێران کرد(لەو جێگایانەی لەژێر دەستیدایە)،وە زلهێزانیش بەچەکە وێرانکاریەکانیان کۆی خانو کارگە و جێگا بەرهەم هێنانەکانیان کاول کرد. ئیتر دڕندایەتی لەوە زیاتر دەبێت چی بێت لەنێو ئامانجی داعش و بەربەریزمی سیستەمی سەرمایەداریدا!؟) لەم ڕێگایەشەوە،خەڵکی ناچار دەکەن بەوەی جۆرێک لە ڕق لە بێگانە پەیدا بکەن وە ڕاسیسمی دینی و ڕاسیسمی قەومی لەبری بەرەو پێشچونی پەروەردەی یەکسانیخوازی، جێگای پێ بگیرێتەوە. ئەوەی لەم نێوەدا سود مەندی سەرەکیە،خودی دەوڵەت و خاوەن شەریکە زەبەلاحەکانی چەک و تەقەمەنی و شەریکە زەبەلاحەکانی سەرمایەدارەکانە. چونکە بۆ ئەوان دەرگاکان واڵا دەبێت لەبیانوی لەناو بردنی تیرۆر، دەست ببەن بۆ تاڵانیەکانیان لە وڵاتانی ژێر دەستیاندا و جەنگەکانیان درێژە پێ بدەن. لێرەدایە بۆمان ڕون دەبێتەوە، بۆچی ڕێکخراوە تیرۆریستیەکان دەرگایان بۆ واڵا دەکرێت، وە بۆچی ڕێگری دەکرێت لە پەروەردەی یەکسانیخوازی نێو گەلان و ڕێگری دەکرێت لەگەشەی پارتە سۆسیالیستیە زانستیەکان و پارتە دیموکراتیکە ڕاستەقینەکان کە ئامانجیان نەهێشتنی فاشیزم و بەربەریەتی مرۆڤ کوژیە!