ئۆجەلان و بارزانی.. شتێک دەربارەی ئەمنی قەومی

مانگرتنی کوردە زیندانیەکانی تورکیا و خۆپێشاندانەکانی باکوور، هاوکات بە بارودۆخی کوردانی ڕۆژئاوا لەناو قەیرانە سیاسیەکانی سوریاد، قوڵبوونەوەی کێشەکانی نێوان هەولێر و بەغدا و نزیک بوونەوە لە پێکدادانی سەربازی لەگەڵ هێزی دیجلەدا، لە چاوەڕوانی ئەو گۆڕانکاریە بنەڕەتیانەی لەگشتیدا بەسەر ئێراندا دێت و بەتایبەتی کاریگەریەکانی بەسەر کوردانی ڕۆژهەڵاتەوە.. ئەمانە ئەو ساتە ترسناک و چارەنووس سازانەن پێکەوە کاریگەری لەسەر ئێستا و داهاتووی کورد دادەنێنن.

بەڵام، سەرباری ئەم چرکە سیاسیە هەستیارانەی ناوچەکەی پیادا تێدەپەڕێت، دوو وتاری ناکۆک، دوو دنیابینی جیاواز، دوو پرۆژەی دژ بەیەک لەئاست سەودا و مامەڵەی خودی کورد لەگەڵ ئەم پێشهاتانەدا، هێندەی کاریگەریە دەرەکیەکان مەترسی ناکۆکی گوتارەکان ئامادەی هەموو ڕووبەرەکانی ناوخۆی کوردستانە.. ئەگەر مانگرتنی زیندانیە کوردەکان و خۆپیشاندانی پشتگیری کوردی باکوور بە نمونە وەربگرین، دەبینین کۆدەنگیەک لە دەرەوە و ناوەوەی کوردستاندا وەک گوتارێکی هاوبەش لە دەرئەنجامی کۆهەستی مرۆڤی کورددا ئامادەیی هەیە. ڕەنگە لەو گوتارەهاوبەشەدا زۆرێک هەبن بەتەواوی لەگەڵ پارتی کرێکارانی کوردستان و ڕێبەرەکەی عەبدوڵا ئۆجەلاندا هاوڕا نەبن، لە ڕووی ئایدیۆلۆژی و فیکر و سیاسەت کردنەوە جیاواز بن بە دیدی ئایدۆلۆژی پەکەکە و ئاپۆچیەکانەوە، بەڵام پشتگیری لە داخوازی زیندانیەکان و خۆپیشاندەران و خودی پەکەکە دەکەن. دروست بوونی ئەو کۆهەستیە لە سۆزداری حیزبی یان ناوچەگەریەوە سەرچاوەی نەگرتووە، یان هەستێکی نابینا نیە خاڵی بێت لە عەقڵ و عەفەویانە (سپۆنتانی) پەیدابووبێت، چونکە لە نێو ئەو پشتگیریەدا زۆرینەی ڕۆشنبیری کوردی، زۆرینەی ئەکادیمیست و سیاسەتمەداری کورد، زۆرینەی پارلەمانتاران و چین و توێژە جیاوازەکانی کورد، تەنانەت زۆرینەی پارتە سیاسیەکانی کوردستان، هاوپشت و هاودەنگ و هاوسۆزی داخوازیەکانی کوردی باکوورن بە جیاوازی جیهان بینی و ئایدۆلۆژیانەوە. ئەمەش مانای دوو ڕوویی سیاسی ناگەیەنێت، بەڵکە دەرک کردنی ساتێکی مێژوویی گرنگە لە ژیانی نەتەوەیی کورددا. لێرەوە باسمان لە ئەمنی قەومی ڕوونتر دەبێتەوە. ئاسایشی نیشتمانی یان نەتەوەیی، سەرباری فرە ڕەهەندیەکەی لە ئاستەکانی (پەروەردە، ئابووری، تەکەنەلۆژیا، سامانەکان، سوپا، دبلۆماسیەت، هەواڵگری ... هتد) گرنگترین ئاستی کۆهەستی جەماوەریە لەبەرانبەر ڕووداو و داکەوتەکاندا. لە هەرێمی کوردستاندا دەزگایەک هەیە بۆ پاراستنی ئەمنی قەومی کورد کە لە (ئەنجومەنی ئاسایش) دا بەرجەستە بووە و راستەوخۆ گرێدراوە بە سەرۆکی هەرێمەوە، لەلایەن کوڕە گەورەکەی خودی سەرۆکەوە بەڕێوەدەبرێت. ئەو دەزگایە لەپرەنسیبدا ئەرکەکانی چاودێری کردن و پاراستنی ئەمنی قەومی کوردیە، بەڵام پێدەچێت بایەخی چاودێری کردنەکەی هەر ئەوەندە بڕبکات داخۆ  کێ کاتێک زیاتر نوێژ دەکات و کێ سەر بە پارتێکی ئۆپۆزسیۆنە و کێ گەندەڵیەکانی ئیدارە و حوکمڕانی هەرێم دزە پێدەکات، دیارە لەوە زیاتر بێ خەیاڵە سەبارەت بە خوێندنەوە و هەڵسەنگاندنی گوتارە یەکدەنگیەکانی کورد و ئەو کۆدەنگی و کۆهەستیەی زۆرینەی کورد لەئاست تورکیا و ڕۆژئاوای کوردستان بەهەند وەرنەگرن. لەکاتێکدا دەبوو وەک ئەرکی سەرەکی دەزگای ئەمنی قەومی زۆرترین بایەخی نزیکردنەوەی گوتاری فەرمی هەرێم بوایە لەگەڵ گوتارە نیشتمانی و نەتەوەییەکانی خەڵکدا و تەریبی کردبایەتەوە بە هەست و نەستە سیاسیەکانی هاوڵاتیان، چونکە بەکەمگرتن و بە حساب نەگرتنی کۆهەستی جەماوەری، چەندە شکستە لە سیاسەتی سەرۆکی هەرێمدا، هێندەش لاوازی و شکستە لە ئەدای ئەنجومەنی ئاسایشدا. ئەمنی قەومی شتێک نیە لە دەرەوەی هەستی خەڵکدا بێت و هاوکێشەیەک بێت مرۆڤی کورد نەتوانێت لێ ی تێ بگات، بەڵکە هەر تاکێک خود بەخود سەروبەری لەگەڵیدا هەیە و خۆڕسکانە بۆی دەرک دەکرێت. دەبوو ئەنجومەنی ئاسایش و سەرۆکی هەرێمی کوردستان بەر لەهەرکەسێکی دیکە ئەوان بە دیقەت و بایەخەوە  بەرچاو ڕوونی کوردیان کردبایە و گوتار و پەیامەکانی بارزانی لەئاست ئەمنی قەومی کورددا بوایە نەک پێچەوانەکەی.. نە دەبوو سەرۆکی هەرێم لە داڕشتنی سیاسەتی هەرێم بە ئاڕاستەی باکووردا داخوازیەکانی خەڵکی ئەوبەشەی کوردی لەبەرچاونەگرێت کە بەرجەستەیە لە نوێنەرایەتی بیست و یەک پارلەمانتار و سەد شارەوانی و ژن و پیاوە خۆبەخشەکانی قەندیل و زیندانیە سیاسیەکان و گشت پێکهاتەکانی تری ئەو گەلەی بە یەک وتاری یەکگرتوو دەڵین ( نا) بۆ سیاسەتەکانی ئەردۆغان و حکومەتەکەی (ئاکەپە). بەڵام لەدەرەوەی هەموو ئەوانەدا، سەرۆکی هەرێم و دەزگای ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێم بێ خەیاڵ و بێ خەبەر لەو کۆهەستیە، پشتگیری لە پرۆژەکەی ئەردۆغان دەکەن. پاراستنی ئەمنی قەومی مانای دەست وەردان نیە لە کاروباری ناوخۆی هاوسێکانی کورد. یەک گوتاری لە ستراتیژدا نە مانای بەرپاکردنی جەنگە نە شکاندنی سەروەری دەوڵەتە هاوسێکانی کوردە. ئەگەر نمونەی ئەمنی قەومی و سنوری نفوزی زلهێزەکانی جیهان وەک ئەمەریکا و روسیا نەکەینە بەڵگەی قسەکەمان کە ئۆقیانوسەکان و جەمسەرەکانی گۆی زەوی دەگرێتەوە، ئەوا خودی دەوڵەتی کۆماری تورکیا و نفوزی سیاسی و سنوری ئەمنە قەومیەکەی لە ئاسیای ناوڕاستەوە تا باشوری ئەفەریقا دەگرێتەوە. بە پێ ی پێگە و تواناکانی هەر نەتەوەیەک، هەرێمی نفوز و ئەمنە قەومیەکەی کەم و زیاد دەکات. هەڵبەتە ئەو کەم و زیادیە لە کاریگەری پەیوەندیە سیاسیەکان و زیان و قازانجەکانیدا دەخوێنرێتەوە. بەدەست هێنانی قازانجەکان چەندە هێمایە بۆ سەرکەوتووی دبلۆماسیەتی هەر حکومەتێک، هێماشە بۆ پتەوی فەرزکردنی نفوزی سیاسی، ئابووری، زانستی، فەرهەنگی.. هتد ئەو دەوڵەتە. دبلۆماسیەتی تورکی لەهەرێمی کوردستاندا لە هاتن و چوونەکاندا لەهەردوو ئاستەکەیدا زیاتر خاڵ بۆ تورکیا تۆمار دەکات و بە قازانجی تورک دەشکێتەوە کە لە فۆرمی فەرمایشت کردندایە بەسەر هەرێم و دەستەڵاتە سیاسیەکەیەوە. ئەمەش لەو لێدوانە سیاسیانەی سەرکردەکانی تورکیاوە دیارە سەبارەت بە هەرێم کە لە شێوەی دیکتێرت (ئیملائات) دایە بۆ سەرۆکایەتی هەرێم، دواترینیان لێدوانی ئەردۆغانە سەبارەت بە ڕۆژئاوای کوردستان کە بە مەسعود بارزانی ڕاگەیاندووە ڕازی نابێت بە سازدانی هەرێمێکی ئۆتۆنۆمی بۆ کوردەکانی ڕۆژئاوا و بارزانیش قبوڵی کردووە.. دەبینین سەردانی پار ساڵی ئەردۆغان بۆ هەولێر کۆمەڵێک خاڵی لە قازانجی تورکیادا بۆ ئەردۆغان تۆمارکرد لەڕووی ئەمنی و ئابووریەوە، بەڵام کارەسات لەوەدایە سەردانی دبلۆماسیەتی کوردیش بۆ تورکیا کە لە سەردانەکانی مەسعود بارزانیدا بەرجەستە دەبێت، بەهەمان شێوە خاڵی زیاتر بۆ تورکیا تۆمار دەکات نەک بۆ هەرێمی کوردستان، وەک ئامادەبوونی بارزانی لە کۆنگرەی پارتەکەی ئەردۆغاندا و بانگەوازکردن بۆ پشتگیری لە پرۆژە سیاسیەکەی (ئاکەپە) سەبارەت بە کوردستان بەگشتی و بەشەکەی باکوور بەتایبەتی، لە کاتێکدا ئەو پرۆژەیە زۆرینەی کورد لەهەموو بەشەکانیدا قبوڵی ناکەن و ڕەتی دەکەنەوە، بەڵام سەرۆکی هەرێم پێچەوانەی کۆهەستی کورد پەسەندی دەکات و بانگەوازی پشتگیری کوردی بۆدەکات. لێرەوە لەبری بەهێزکردنی نفوز و ئەمنی قەومی کوردی، دبلۆماسیەتی کوردی دەبێتە ئەداتێک بۆ پاراستن و پتەوکردنی ئەمنە قەومیەکەی تورکیا.

ئاسایشی نیشتمانی لەدەرەوەی بەرژەوەندی حیزبی و دەستکەوتەکانی گەشتن بە دەستەڵاتدایە.. هەستێکە لە ساتە سەختەکان و لە تەنگانەکاندا کۆی گەلێک یان نەتەوەیەک لەدەوری گوتارێکی هاوبەش کۆدەکاتەوە بە جیاوازی هەموو ڕووەکانی تری ژیانی سیاسی کۆمەڵگە. وەک ئەو هەستەی زۆرینەی کورد لەکاتی دیمەنەکانی بەدیل گرتنی ئۆجەلاندا هەموومان هەستمان بە ئازارێکی مێژوویی دەکرد و بەکوڵ و بەدڵ گریانمان بۆ خۆمان دەهات بەڵام لە دیمەنی دەست و چاو بەستراوی ئۆجەلاندا خۆمان دەدیەوە.. ئەمەش مانای ئەوە نیە ئێمە هەموومان ئاپۆچی بووین. بەڵکە هەموومان لەدواجاردا لە ئاستە نیشتمانی و نەتەوەیی و مرۆییەکەیدا هاو چارەنوس و هاو خەم و هاو مێژووین، کە ئەمەش ئەرکی سەرەکی ئاسایشی نەتەوەیی و نیشتمانیە دەرکی بکات و ئیعتباری بۆ دابنێت، پێچەوانەکەشی سەرباری قورسایە مێژووییەکەی، میحنەتێکە لە لاوازی و شکست زیاتر هیچی دیکەی لێ سەوزنابێت.

خۆلادان لە شەڕانگێزی تورکیا ئەگەر بەڕووبەڕوونەوەی نێوان قەندیل و ژەنراڵەکانی ئەنقەرە یەکلانەبێتەوە و ئامۆژگاری چارەسەری دیموکراسیانەی بۆ بکرێت، ئەوا دڵنیا تەسلیم بوونیش بە پرۆژەکەی ئەردۆغان، هەرنەبێت لە دیدی زۆرینەی کوردەوە ئەویشیان چارەسەری ڕاستەقینە نیە و بە زیانی ئەو کۆهەستیە دەشکێتەوە کە لەمێژووی کورددا چەندین جار ئەزموونی لەدەست دانیمان کردووە و بە لەدەستدانی لە ترۆپکەوە فڕێ ی داوینەتەوە ژێر قورسترین هەرەسەوە.

کاک هونه‌ر تۆفیق باس له‌ ده‌زگا هه‌واڵگرییه‌که‌ی بنه‌ماله‌ی بارزانی ده‌کات، که‌ ده‌ڵیت ده‌بوایه‌ وابێت و ده‌بوایه‌ وای بکردایه‌، ئه‌مه‌ بۆ خۆی ناحاڵیبوونه‌ له‌وه‌ و سه‌ره‌نجامه‌که‌ی به‌وه‌ ده‌شکێته‌وه‌‌ که‌ ئه‌م هێشتا هیوایه‌کی پێیانه‌  و ئه‌وه‌ لێکده‌داته‌وه‌ که‌ ئه‌مانه‌ ئه‌رکی ئه‌وانه‌ و ده‌بێت ئه‌وه‌ بکه‌ن، به‌ڵام پرسیار ئه‌وه‌یه‌ ئایا ئیستا کاتی ئه‌وه‌یه‌ که‌ تۆ وه‌کو بێلایه‌نێک هه‌ڵسه‌نگاندنی ئاوایان له‌سه‌ر بکه‌یت، یان ره‌فزی ئه‌وه‌ بکه‌یت که‌ ئه‌مه‌ کاری ئه‌وان نییه‌ و ئه‌وان بۆ ئه‌وه‌ نه‌هاتوون ئه‌وه‌ بکه‌ن، شتێک نییه‌ ناوی ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی بێت که‌ بنه‌ماله‌ی بارزانی و ده‌زگاکه‌یان بیکه‌ن، به‌ڵاکو پێچه‌وانه‌که‌یه‌ راستتره‌