داگیرکاری تورکیا بۆ سەر خۆرئاوای کوردستان و بەرخۆدان و کاردانەوەکان (بەشی پێنجەم)

Wednesday, 27/11/2019, 22:20

6067 بینراوە

سێرگی لاڤرۆڤ، وەزیری دەرەوەی ڕوسیا ڕۆژی سێشەممە 12/11/2019 لەوتارێكدا له‌ کۆڕبەندی ئاشتی پاریس ڕایگەیاند: "ئەمریکا دەیەوێت پشت بە کوردەکان ببەستێت بۆ درووستکردنی قەوارەیەک (ناوچەی خۆسەر) لە خۆهەڵاتی رووباری فورات و کۆنترۆڵردنی کێڵگە نەوتییەکان لەو ناوچانە".

باسی له‌وه‌شكرد، :ئه‌مریكا رێگری له‌ هاوپه‌یمانه‌كانی ده‌كات، به‌شداری بكه‌ن له‌ پرۆژه‌ی وه‌به‌رهێنان بۆ دووباره‌ بنیاتنانه‌وه‌ی سووریا".

لاڤرۆڤ وتیشی، "ئێمه‌ و حكومه‌تی سووریا لایه‌نگری ئه‌وه‌ین هه‌مووان كار بكه‌ن بۆ ره‌خساندنی هه‌لومه‌رجێك، تا بتوانرێت ژێرخانی ئابووری سووریا بنیاتبنرێته‌وه. هه‌روه‌ها كارئاسانی بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی په‌نابه‌ران بكرێت. سه‌ره‌نجام ژیان بگه‌ڕێته‌وه‌ دۆخی ئاسایی".

ڕۆژی 12ی تشرینی دووەمی 2019، لەکاتی بەردبارانکردنی ئوتومبێلە سەربازییەکانی دەورییەی ھاوبەشی تورکیا و ڕوسیا لەلایەن ھاوڵاتیانی مەدەنی گوندی (کۆرپینگەڕێ)، لە باشوری خۆرھەڵاتی شاری کۆبانی، سوپای تورکیا دەستڕێژی گولەی لێکردن و (4)کەسی شەھیدکرد و (8) کەسیش بریندار بوون.

خەڵکی ناوچەکە تەنھا بە بەکارھێنانی بەرد ئوتومبیلە ئاسنینە سەربازییەکانی سوپای تورکیا و پۆلیسی ڕوسیایان کردووەتە ئامانج و، ناڕەزایەتیان نیشانداوە.
جگە لە دەستڕێژی گولە، ئەو ھێزانە بە گازی فرمێسکڕێژ لە زۆربەی ئەو ناوچانە ڕووبەڕووی ناڕەزایەتی ھاوڵاتیان دەبنەوە".

12/11/2019 به‌شار ئه‌سه‌د، سه‌رۆكی سوریا له‌میانی چاوپێكه‌وتنێكدا له‌گه‌ڵ میدیای ڕووسی له‌باره‌ی گفتوگۆی نێوان حكومه‌ت و هه‌سه‌ده‌ وتی "ئێمه‌ ئێستا له‌ قۆناغی گواستنه‌وه‌داین، ئه‌وان هێشتا چه‌كه‌كانی خۆیان پێیه‌، داوامان لێكردوون بێنه‌ ڕیزی سوپاو، هه‌ندێك ئه‌و داواكارییه‌یان ڕه‌تكرده‌وه‌، به‌ڵام له‌چه‌ند ڕۆژی ڕابردودا هه‌ندێك سه‌ركرده‌یان په‌یوه‌ندییان پێوه‌كردین و به‌ پێشنیازه‌كه‌مان ڕازیبون".

له‌باره‌ی دابه‌شكردنی ده‌سه‌ڵات له‌نێوان حكومه‌ت و هه‌سه‌ده‌، به‌شار ئه‌سه‌د ئه‌وه‌ی ڕه‌تكرده‌وه‌ و وتی، "بابه‌ته‌كه‌ په‌یوه‌ندی به‌ سه‌پاندنه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵاتی ته‌واوه‌تی ده‌وڵه‌ت به‌سه‌ر ئه‌و ناوچانه‌ هه‌یه‌، ئه‌وه‌ی ئێستا هه‌سه‌ده‌ و حكومه‌ت له‌سه‌ری ڕێككه‌وتوون بریتییه‌ له‌بڕینی ده‌ستی داگیركاریی توركیا له‌ سوریا".

سه‌رۆكی سوریا ڕه‌خنه‌ی توندی له‌ پارتی یه‌كێتی دیموكرات (په‌یه‌ده‌) گرت و وتی، "زۆرینه‌ی كورده‌كان په‌یوه‌ندییان له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌تی سوریا باشه‌، به‌ڵام به‌شێكیان كه‌ په‌یه‌ده‌یه‌ ئه‌وان كار بۆ ئه‌مریكا ده‌كه‌ن، به‌چه‌ك و پاره‌ ئه‌مریكا پاڵپشتییان ده‌كات و ئه‌وان له‌گه‌ڵ ئه‌مریكا نه‌وتی سوریایان فرۆشتووه‌".

هەر هەمان ڕۆژ (مالیز كاگینز)، وته‌بێژی هاوپه‌یمانی نێوده‌وڵه‌تی دژی داعش له‌كۆنگره‌یه‌كی ڕۆژنامه‌وانیدا له‌گه‌ڵ (كینۆ گاربرێل)، وته‌بێژی هه‌سه‌ده‌ باسیان له‌كاری هاوبه‌شی نێوانیان كردو، كاگینز وتی: "هاوپه‌یمانی نێوده‌وڵه‌تی بۆ شه‌ڕی دژ به‌داعش، درێژه‌ به‌كاری هاوبه‌ش له‌گه‌ڵ هێزه‌ كوردییه‌كان دژی داعش ده‌دات.
وتیشی، له‌گه‌ڵ هه‌سه‌ده‌ باسیان له‌كاركردن بۆ قۆناغی داهاتوو له‌پێناو نه‌هێشتنی شانه‌ نوستووه‌كانی داعش كردووه‌.
وته‌بێژی هاوپه‌یمانی نێوده‌وڵه‌تی دژی داعش ئه‌وه‌شی ئاشكراكرد، ئه‌وان كار له‌سه‌ر كۆكردنه‌وه‌ی زانیاریی له‌باره‌ی ئه‌و چه‌كدارانه‌ی داعشه‌وه‌ ده‌كه‌ن، كه‌ ئێستا له‌پاڵ سوپای توركیا له‌ ناوچه‌كانی باكور و ڕۆژهه‌ڵاتی سوریا دژ به‌ هه‌سه‌ده‌ شه‌ڕده‌كه‌ن.

ڕۆژی 12/11/2019 لە چاوپێکەوتنێکی تایبەتدا لەگەڵ (ئێن ئاڕ تی) ئیلهام ئەحمەد سەبارەت بە لێدوانی نێچیرڤان بارزانی سەرۆکی هەرێم کە وتبووی "تورکیا کێشەی لەگەڵ کوردا نییە بەڵکو کێشەی لە گەڵ پەکەکەدا هەیە".

ئیلهام ئەحمەد وتی "ئەم لێدوانانەی نێچیرڤان بارزانی هیچ کات خزمەت بە یەکێتی کوردان ناکات، بە پێچەوانەوە دەبێت داوا بکرێت تورکیا هەڵوێستی خۆی بەرامبەر بە کورد بگۆڕێت.

کاتێک مەسعود بارزانی سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان لەسەر بارودۆخی سەرێکانی و گرێسپی لێدوانی دا، ئەردۆغان پێی ڕاگەیاندبوو بێدەنگ بێت، سەرەی هەرێمیش دێت، ئەمەش بەو واتایەی کە دەوڵەتی تورکیا پەکەکە وەکو بیانوو دەبینێت هەر کاتێکیش بیەوێت هێرش بکاتە سەر شوێنێک بیانووى بەدەستەوەیە.
ئەگەر پەکەکە نەبێت تورکیا بنەماڵەی بارزانی دەکاتە بیانوو بۆ هێرشکردنە سەر باشور، چونکە لە چاوی تورکیادا بنەماڵەی بارزانییش وەکو تیرۆرست دەبینرێت.

13/11/2019‌ سێرگی لاڤرۆڤی وەزیری دەرەوەی روسیا لەكاتی پێشكەشكردنی وتارێك لە كۆڕبەندی پاریس بۆ ئاشتی لە پاریسی پایتەختی فەرەنسا وتی: "واشنتۆن دەیەوێت لە سوریا ئیدارەیەكی خۆجێیی بۆ هێزەكانی سوریای دیموكرات دروست بكات، بۆ ئەوەش داوای لە وڵاتانی كەنداو كردووە وەبەرهێنانی گەورە لەو ناوچەیە بكەن، لەكاتێكدا واشنتۆن رێگە بە وڵاتانی یەكێتی ئەوروپا و هاوپەیمانی ناتۆ نادات لەناوچەكانی ژێر كۆنترۆڵی دیمەشق وەبەرهێنان بكەن. ئەمریكا بەهەڵەشەیی دەیەوێت بەشێك لە خاكی سوریا بپچرێت و دەست بەسەر كێڵگە نەوتییەكانی ئەو وڵاتەدا بگرێت .

سەبارەت بە كوردی سوریا وتی: "دەبێت كوردەكانی سوریا هەڵوێستێكی جێگیریان هەبێت، لەسەر بنەمای پشتبەستنیان بە پشتیوانی واشنتۆن فیدراڵی رۆژئاڤایان ڕاگەیاند، وایان گومان دەكرد، كە ئەو پشتیوانییەی ئەمەریكا هەر بەردەوام دەبێت.

سەبارەت بە پەیوەندی كورد بەحكومەتی دیمەشقەوە لاڤرۆڤ وتی: "داوامان لێكردوون پەیوەندیان لەگەڵ حكومەتی دیمەشق هەبێت، بەڵام گوێیان لێنەگرتین، دواتر ویستیان بۆ دروستكردنی پەیوەندی لەگەڵ دیمەشق یارمەتیان بدەین، لەگەڵ ئەوەشدا ئێمە ئامادەبووین ئەو ئەركە لەئەستۆ بگرین، كەچی جارێكی تریش دوای ئەوەی هەستیان كرد واشنتۆن گەراوەتەوە دەستیان لەگفتوگۆ لەگەڵ دیمەشق هەڵگرتەوە، دەبێت كوردەكان هەڵوێستێكی جێگیریان هەبێت".

ڕۆژی 13/11/2019 ئەردۆغان بە سەردانێکی فەرمی گەیشتە ئەمریکا و لەگەڵ دۆناڵد تڕەمپی سەرۆکی ئەمریکا بۆ ماوەی سێ کاتژمێر بۆبوونەوە، لە بەشێکی کۆبوونەوەکەی دۆناڵد ترەمپ و ئەردۆغان، ژمارەیەک سیناتۆری نزیک لە دۆناڵد ترەمپ بەشداربوون، سیناتۆرەکان کۆکبوون لەسەر ئەوەی تورکیا و ئەمریکا پێویستە دۆستایەتییەکی بەهێز لە نێویاندا هەبێت و پێداگریشبوون لەسەر ئەوەی کورد دۆستی ئەمریکایە و نابێت تورکیا هێرشیان بکاتەسەر.

لە کۆبوونەوەکەدا سیناتۆرەکان قسەیان کرد و هەم لە شێوەی نیگەرانی، هەمیش وەک پێشنیاز باسیان لەچەند پرسێکی پەیوەست بە واشنتن و ئەنقەرە کرد.
کڕینی سیستەمی ئێس-400ـی رووسی لەلایەن تورکیا، بارودۆخی پەنابەرانی سووریا و هەروەها هێرشی تورکیا بۆسەر کورد لە رۆژئاوای کوردستان ئەو پرسانەبوون کە سیناتۆرەکان لە کۆبوونەوەکەدا باسیان لێوەکرد.
لیندزی گراهام، سیناتۆری کۆمارییەکان کە بە دۆستی کورد نێوبانگی هەیە و بەشداربوو لە کۆبوونەوەکە ڕایگەیاند "مەبەستی ئەم کۆبوونەوەیە، هەبوونی وانەیەکی شارستانییە بۆ دۆستەکانمان لە تورکیا. هەروەها دەرفەتێکی باش هەیە، ئەگەر بتوانین بیقۆزینەوە".
جۆنی ئێرنست، سیناتۆری کۆمارییەکانیش گوتی "ئێمە دەمانەوێت وەک هاوپەیمانێکی بەهێز لە ناتۆدا بمێنینەوە، ئێوە زۆر گرنگن بۆ ئێمە، لەبەرئەوە دەمانەوێت بتانهێنینەوە نێو ئەم چوارچێوەیە. دەمانەوێت باس لە ئێس-400 بکەین، دەمەوێت سوپاست بکەم بۆ قسەکردن لەسەر پەنابەرانی سووریا کە لای ئێوەن، ئەمە بۆ ئێمە زۆر گرنگە، هەروەها دەمانەوێت قسە لەسەر ئەوەش بکەین کە هەندێک لە ئێمە هاوپەیمانی کوردین و دەمانەوێت قسە لەسەر ئەوە بکەین کە چۆن کار لەسەر ئەو پرسە بکەین".
سیناتۆرەکان بە راشکاوی نیگەرانی خۆیان لەبارەی هێرشی تورکیا بۆسەر ئەو ناوچانەی لەژێر دەسەڵاتی هەسەدەدان بە ئەردۆغان راگەیاند. بە ئەردۆغانیان گوت، کورد هاوپەیمانی ئەمریکایە و لەگەڵ ئەمریکییەکان لە شەڕی دژ بە داعش ژیانی خۆیان خستووەتە مەترسییەوە.
تێد کروز، سیناتۆری کۆمارییەکان کە بەهەمانشێوە لە کۆبوونەوەکە بەشداربوو ئاماژەی بەوە دا "خاڵی یەکەمی ئێمە سیستەمی ئێس-400ـی رووسیایە کە ناگونجێت لەگەڵ فڕۆکەی ئێف-35، ئێمە هیواخوازین تورکیا ئەم هەڵوێستەی بگۆڕێت و ئێس-400 نەگوازێتەوە. خاڵی دووەم، کوردەکانن، کوردەکان ژیانی خۆیان خستە مەترسییەوە تاوەکو لەگەڵ ئەمریکا شەڕی دژ بە دوژمنێکی هاوبەش بکەن، ئەمە جێگەی نیگەرانی جیدییە و ئێمە نامانەوێت ببینین تورکیا هێرش دەکاتە سەر کوردەکان".

دوای کۆبوونەوەی سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا و سەرۆک کۆماری تورکیا لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەڤانیدا دۆناد تڕامپ ڕایانگەیان: "کۆبوونەوەکەیان بەرهەمداربووە و گفتوگۆیان لەبارەی پەیوەندییە بازرگانییەکانی نێوانیان، لایەنی سەربازی و دۆخی سووریا کردووە. گفتوگۆمان لەبارەی دۆخی سووریا کرد تورکیا یارمەتیدەرە لە سەقامگیری ناوچەکە. دەمانەوێت پەیوەندییە بازرگانییەکانمان لەگەڵ تورکیا پەرەپێبدەین و قەبارەی بازرگانی بگەیێننە 100 ملیار دۆلار. هەروەها گوتی "من هەوادارێکی گەورەی ئەردۆغانم".

هەر لە کۆنگرە رۆژنامەڤانییەکەدا رەجەب تەیب ئەردۆغان ئاماژەی بەوە کرد، "هەندێک لایەن دەیانەوێت نێوانی تورکیا و ئەمریکا تێکبدەن، بەڵام سورن لەسەرئەوەی لاپەڕەیەکی نوێ لەگەڵ ئەمریکا هەڵبدەنەوە.
دەربارەی پەیوەندی نێوان ئەمریکا و کورد، سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند "پەیوەندی زۆر باشمان لەگەڵ کورد هەیە، بە سەرکەوتووی شەڕی داعشمان ئەنجامدا و چەکی باشمان پێداون".
سەرۆکی تورکیاش رایگەیاند، کێشەمان لەگەڵ کورد نییە بەڵکو کێشەمان لەگەڵ رێکخراوە "تیرۆریستییەکانە". ئەم قسەیەی ئەردۆغان هەمان ئەو قسەیەی نێچیرڤان بارزانی بوو کە وتی: "تورکیا کێشەی لەگەڵ کورد نییە، کێشەی پەکەکەیە".
لەبارەی ئۆپەراسیۆنی تورکیا بۆ خۆرئاوای کوردستان، ئەردۆغان باسی لەوە کرد، "ئۆپەراسۆنمان بۆ لێدانی پەکەکە، یەپەگە و پەیەدە بوو و بە ئۆپەراسیۆنەکانمان ناوچەی ئاراممان دروستکردووە و تۆمەتبارکردنی سوپای تورکیا بەتاوان راست نییە".

لەبارەی ئاوارەکان، سەرۆککۆماری تورکیا گوتی "پلانمان هەیە بۆ گەڕاندنەوەی دوو ملیۆن ئاوارەی دیکە بۆ سووریا و (370) هەزار پەنابەرمان گەڕاندووەتە ناوچەکانیان".

ئه‌ردۆغان له‌ كاتی گه‌ڕانه‌وه‌ی له‌ واشنتۆن له‌ناو فڕۆكه‌دا به‌ رۆژنامه‌نووسانی ڕاگه‌یاند، "ئێمه‌ له‌و باوه‌ڕه‌ده‌یان، كارێكی ڕه‌وا نییه‌ داوامان لێ بكرێت ده‌ست له‌ "S-400"ی ڕوسی هه‌ڵگرین ڕوو له‌ دژه‌مووشه‌كی پاتریۆتی ئه‌مه‌ریكی بكه‌ین. به‌ ئه‌مه‌ریكییه‌كانیشمان ڕاگه‌یاندووه‌، هه‌ر كاتێك مه‌رجی گونجاویان دیاریكرد، ده‌توانین پاتریۆتیش بكڕین، به‌ڵام به‌بێ ئه‌وه‌ی ده‌ست له‌ "S-400"ی ڕوسی هه‌ڵگرین و هیچ قسه‌یه‌كیش له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته‌ ناكرێت، ئه‌مه‌ مافێكی سه‌روه‌ری ئێمه‌یه‌. ده‌مه‌وێت ئه‌مه‌ریكا و ڕوسیا ببنه‌ دوو هاوڕێی توركیا، هه‌موو هه‌وڵه‌كانیشمان له‌و پێناوه‌دان. گفتوگۆكردن له‌سه‌ر بنه‌مای زانیاری راست و درووست رێگه‌ چاره‌یه‌ بۆ چاره‌سه‌ركردنی ناكۆكییه‌كانی نێوان تێڕوانینه‌كانی واشنتۆن و ئه‌نقه‌ره‌. هیوادارم له‌ كۆتایی گفتوگۆكان له‌باره‌ی فڕۆكه‌ جه‌نگییه‌كانی "F-35"ی ئه‌مه‌ریكی بگه‌ینه‌ ئه‌نجامێكی ئه‌رێنی، ئه‌م جاره‌یان دۆناڵد تره‌مپ، سه‌رۆكی ئه‌مه‌ریكام له‌ هه‌ڵوێسته‌كانی به‌ ئه‌رێنیتر بونیاتنه‌رتر له‌ جاران بینی".

ئه‌م لێدوانه‌ی ئه‌ردۆغان دوای ئه‌وه‌ هاتووه‌، كه‌ دۆناڵد تره‌مپ، سه‌رۆكی ئه‌مه‌ریكا له‌ میانه‌ی دیداره‌كه‌یاندا له‌ واشنتن داوای لێكردبوو، به‌ ته‌واوی ده‌ست له‌ بیرۆكه‌ی كڕینی دژه‌مووشه‌كی "S-400"ی ڕوسی هه‌ڵگرێت و ڕوو له‌ پاتریۆتی ئه‌مه‌ریكی بكات".

یەک ڕۆژ دوای قسەکەی ئەردۆغان کە وتی: "کێشەمان لەگەڵ کورد نییە، بەڵکو کێشەمان لەگەڵ رێکخراوە "تیرۆریستییەکانە". ڕۆژی 14/11/2019 وەزارەتى ناوخۆی تورکیا بڕیاریدا بە دەستبەسەرداگرتنى چوار سەرۆک شارەوانى لە باکورى کوردستان و دانانى قەیوم لە شوێنیان.
بە بڕیارى وەزارەتى ناوخۆى تورکیا دەست بەسەر هەریەکەى لە شارەوانییەکانی (یەنیشەهیر و هازرۆ)ی سەر بەئامەد، شارەوانی (ئیدیل)ی شرناخ و شارەوانی شارۆچکەی (پەری) سەر بە دەرسیم گیرا.

بەپێى بریارەکە لەجێگەی سەرۆکی هەرچوار شارەوانییەکە قەیوم کە سەر بە پارتەکەى ئەردۆغانن دانراو.
سەرۆک شارەوانییەکانیش بریتین لە ئەحمەد چەڤیک سەرۆکی شارەوانی هازرۆ ـ بێلگین دیکەن سەرۆکی شارەوانی یەیشەهیر، سۆنگول ئێردەن سەرۆکی شارەوانی ئیدل، ئۆرهان چەلەبی سەرۆکی شارەوانی مازگیرتی سەر بە شاری دەرسیم.

هەروەها ڕۆژی 15/11/2019 سێ سەرۆك شارەوانی پارێزگای مێردین لە باكووری كوردستان بە تۆمەتی بانگەشەكردن بۆ تیرۆر له‌ پۆسته‌كانیان دوورخراونەتەوە و دەستبەسەركراون.

هەریەک لە (گوڵستان ئۆنجو)، هاوسەرۆکی شارەوانی ستەور، (موڵکیە ئەسمەز) هاوسەرۆکی شارەوانی دێرک و (نالان ئۆز ئایدن) هاوسەرۆکی شارەوانی شەمرەخ سه‌ر به‌ پارتی هەدەپە دەستگیرکراون.

هاوكات لەگەڵیاندا (موسلیم ئوزباهچەجی، هەدیە گونەش، بورهان تەمەل، فەیزوڵا ئەرۆل) کارمەندانی شارەوانی دێرک لەگەڵ هاوسەرۆکی شارەوانییەکان دەستگیرکراون.

چوارچێوەی دەستگیركردنی سەرۆك شارەوانیەكانی هەدەپە بە تۆمەتی بانگەشەكردن بۆ تیرۆر، (هه‌تیجه‌ چه‌ڤیك)، هاوسه‌رۆكی شاره‌وانی سوروچ له‌ روحا لەلایەن پۆلیسەوە دەستبەسەركرا.

پارتی دیموكراتی گەلان (هەدەپە) وەك نارەزایەتییەك بەرانبەر بە لەسەركارلادانی دەیان سەرۆك شارەوانی هەڵبژێردراوی پارتەكەیان داوای بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی پێشوەختەی کرد.

لەمانگی ئابی ئەمساڵەوە حكوومەتی توركیا 30 سەرۆكشارەوانی هەڵبژێردراوی ناوچەكانی باكووری كوردستانی لەسەر كار لابردووە، كە سەر بە پارتی دیموكراتی گەلان بوون و لەجێی ئەوان خەڵكی تری داناوە، ئەویش بەپاساوی بوونی "پەیوەندیان بەرێكخراوە تیرۆریستییەكان".

بەگوێرەی ئاژانسی رۆیتەرز، هەدەپە لەبەیاننامەیەكدا رایگەیاندووە، پارتی داد و گەشەپێدان، كە رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆكایەتی دەكات لەگەڵ پارتی بزووتنەوەی نەتەوە پەرست (مەهەپە)ی هاوپەیمانی بەدانانی قەییوم لەشوێنی سەرۆكشارەوانییەكانی ئەوان "ئیرادەی گەل"یان دزیوە .

لەبەشێكی تری بەیاننامەكەدا هاتووە، ئێمە داوای هەڵبژاردنی پێشوەختە دەكەین بۆ رزگاربوونی توركیا لە دەسەڵاتی هەردوو پارتی دادوگەشەپێدان‌و پارتی جوڵانەوەی نەتەوەپەرست.

سەبارەت بە كشانەوەیان لە پەرلەمان و ئەنجوومەن خۆجێییەكان ، هەدەپە رایگەیاندووە، كە ئەوان نرخێكی زۆریانداوە تا ئەو دەستكەوتانەیان بەدەستهێناون و دەستیان لێهەڵناگرن و لەهیچ گۆرەپانیكی ململانێكردنیش پاشەكشە ناكەن .

(گوناى كوبيلاى) وتەبێژى پارتى دیموکراتى گەلان "هەدەپە" لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، چيتر شارەوانييەكان دامەزراوەيەكى کارگێڕیی ئازاد و سەربەخۆ نين و هەنگاو بە هەنگاو شارەوانییەکانیان داگیردەکرێن. بڕيارى دانانى قەيیوم هيچ پاساو و پاڵپشتییەكى یاسایی نييە و ئەوانەى كە دامەزراون هەوڵى گۆڕينى دەدەن بۆ هەر دەزگايەكى حكومیى كلاسيكیى"

ڕۆژ 13/11/2019 مەزڵوم کۆبانێ لە تويتێکدا نوسيويەتی، لەکاتی کۆبونەوەکەدا تورکيا هێرشی کردوەتە سەر تلتەمر کە زۆربەی کریستيانن و دەشڵێت هێرشکەی تورکیا بووە هۆی ئاوارەبوونی خەڵکێکی زۆر، ئەمەش پێشێلکارییەکی ڕوونە بەرامبەر بە رێککەوتنی ئاگربەستەکە.

لەدوای رێککەوتنی ئاگربەستی نێوان تورکیا و ئەمریکا تاوەکو ئێستا تورکیا هەزار و (100) کیلۆمەتری لە ناوچەکە داگیرکردووە.

ڕۆژی 13/11/2019 وه‌زیری به‌رگری ئه‌مه‌ریكا(پێنتاگۆن)، "مارك ئێسپر" ڕایگه‌یاند: "كشانه‌وه‌ی سوپای ئه‌مه‌ریكا له‌ ناوچه‌ی "كوبانێ"ی هاوسنووری توركیا، هه‌فته‌یه‌كی دیكه‌، یان زیاتر ده‌خایه‌نێت، ئه‌مه‌ریكا (600) سه‌رباز له‌ سووریا ده‌هێڵێته‌وه‌ و به‌ ته‌واوی پاشه‌كشێ ناكات". هه‌روه‌ها گوتی: "ئێمه‌ به‌رده‌وامین له‌ پشتیوانیكردنی هێزه‌كانی سووریای دیموكرات(هه‌سه‌ده‌)، ئێمه‌ هێشتا هاوبه‌شین له‌گه‌ڵ هێزه‌كانی سووریای دیموكرات و به‌رده‌وامین له‌ پێشكه‌شكردنی هاوكاری بۆ ئه‌و هێزە، هه‌سه‌ده‌ هاوكار و یارمه‌تیده‌رێكی باشه‌ بۆ رێگرتن له‌ سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی داعش له‌ سووریا".

ڕۆژی 14/11/2019 وه‌زاره‌تی به‌رگری رووسیا رایگه‌یاند، چەندین هێلیكۆپته‌ری سەربازیان له‌ بنكه‌ی سه‌ربازی حمه‌یمیه‌وه‌ گواستووه‌ته‌وه‌ بۆ فڕۆكه‌خانه‌ی قامشلۆ.
ڕوسیا سیستمی به‌رگری مووشه‌كی و ئاسمانی ناسراو به‌ "پانتسیر" بۆ پاراستنی هێلیكۆپته‌ره‌كان له‌ فڕۆكه‌خانه‌ی شاره‌كه‌ جێگیر ده‌كات.
فڕۆکەخانەى قامیشلۆى لەلایەن روسیاوە بەکاردەهێنرێت ئەوەش بەپێى رێککەوتنى هەسەدەو روسیا.
بەرپرسێكی ئەمەریكی هەڵوێستی واشنتۆنی لەسەر دروستكردنی بنكەیەكی نیشتنەوەی فرۆكەی هێلیكۆپتەر لەفرۆكەخانەی شاری قامیشلۆ لە خۆرئاوای كوردستان ڕاگەیاند .

ئەو بەرپرسە ئەمەریكییە بە ئاژانسی رۆیتەرزی راگەیاندووە، واشنتۆن ئاگاداری ئەو هەوڵەی روسیایە و دەیەوێت هێزەكانی لە باكووری خۆرهەڵاتی سوریا بهێڵێتەوە لەپێناو بەرەنگاربوونەوەی چەكدارانی ڕێكخراوی داعش لەهەر جێگایەك، كە خۆیانی لێ حەشار دەدەن.

ئەو بەرپرسە ئەمەریكییە ئاماژەی بۆ ئەوەش كردووە، كە ئەمریكا لەپێناو ئەوەی لەگەڵ روسەكان بەریەككەوتنیان نەبێت بۆ ئەوە هەماهەنگی سەربازی لەنێوان هەردوولادا بەردەوام دەبێت.

روسیا لەئێستادا دوو بنكەی سەربازی هەمیشەیی لەسوریا هەیە، كە ئەوانیش بنكەیەكی ئاسمانی لە پارێزگای لازقییە بۆ وەشاندنی گورزە ئاسمانییەكان لە هێزە ئۆپۆزیسیۆنەكانی سوریا بەكاردەهێنرێت، لەگەڵ بنكەی دەریایی تەرتووس لەسەر دەریای ناوەراست .

ڕۆژی 14/11/2019 هێزەكانی ئاسایشی خۆرئاوای كوردستان لەبەیاننامەیەكدا رایگەیاند، ئەنجامدەری هێرشەكان دانی بەوەداناوە، كە پەیوەندی بە كەسێكی ترەوە هەیە لە توركیا. كە جگە لە ئەنجامدەری هێرشەكە یاریدەدەرەكانیشی دەستگیركراون.

لەبەیاننامەكەی ئاسایشی خۆرئاوای كوردستاندا ئەوەش راگەیەنراوە، لە شەوی 12ی نۆڤەمبەر ئەنجامدەری هێرشە تیرۆریستییەكەی شاری قامیشلۆ، كە ناوی (ئەحمەد جاسم)ە لەگەڵ یاریدەدەرەكانی دەستگیر كراون و لەكاتی لێكۆڵینەوە لەگەڵكردنیاندا دانیان بەوەدا ناوە، كە ئەوان هێرشەكەیان ئەنجامداوە و وتووشیانە پەیوەندیان بەكەسێكی ترەوە هەیە لە توركیا.

14ی تشرینی دووەمی 2019، میخائیل میزینتسیف سەرۆكی سەنتەری بەرگری ڕوسیا ڕایگەیاند، ویلایەتەیەكگرتووەكانی ئەمریكا بەبیانوی پاراستنی نەوت لە سوریایە بەڵام، بە وتەی ئەو ''ئەمریكا ڕۆڵێكی كاولكاری لەو وڵاتە دەگێڕێت و خەریكی بەتاڵانبردنی سەروەت و سامانی سوریایە و مانگانە بە بەهای زیاتر لە (30) ملیۆن دۆلار نەوتی سوریا دەبات و لەهەمانكاتدا هاوكاری هێزە بەرهەڵستكارەكانی حكومەتی دیمەشقیش دەدات بۆتێكدانی ئاسایشی ئەو وڵاتە. بردنی سەروەت و سامانی سوریا، ئابوری ئەو وڵاتە زیاتر دادەڕوخێنێت. ئەو كێڵگە نەوتییانەی ئێستا ئەمریكا دەیانپارێزێت پێویستە لەژێردەستی حكومەتی سوریادابن".

ڕۆژی 15/11/2019 مەزڵوم کۆبانی، فەرماندەی گشتیی هێزەکانی سوریای دیموکرات (هەسەدە) لە تویتێکدا ڕایگەیاند، ئەوان هەڵوێستی کۆماری عەرەبیی میسر بۆ پشتگیریکردنی گەلی سوریا لەبەرامبەر دوژمنایەتی و هێرشی تورکیادا بەرز دەنرخێنن.
ئاماژەی بەوەشداوە، "سوپاسی بەرپرسانی میسر دەکەین کە هەڵوێستی ئەرێنیان لەسەر هەسەدە، کە ڕەنگدانەوەی فرەیی نێو کۆمەڵگای سوریایە، هەیە. ئامانج لە هێرشەکانی تورکیا گۆڕینی دیموگرافیای باکوری سوریایە".

ڕۆژی 15/11/2019 (جەیمس جێفری) نێردەی تایبەتی ئەمریکا بۆ کاروباری سوریا رایگەیاند، چەندین جارە ھۆشداری دەدات لە ئەگەری پاکتاوی نەژادی لە باکوری سوریا، ئەم نیگەرانیەشی گەیاندووەتە ئەنقەرە.
جەیمس جێفری لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا لە وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا راشیگەیاند، "داوا لە ھەموو لایەنەکانی باکوری خۆرھەڵاتی سوریا دەکەین خۆیان لە ھەر کارێک بەدووربگرن کە ببێتە ھۆی گۆڕینی دیمۆگرافیای ناوچەکە. ئەو ئاوارانە دەگەڕێننەوە بۆ باکوری سوریا کە خەڵکی ئەو ناوچەیەن و، گەڕاندنەوەی ئاوارەکانیش لە چوارچێوەی یاساکانی کۆمسیۆنی باڵای پەنابەرانی سەر بە نەتەوەیەکگرتووەکان دەبێت. ئاوارەکان خۆبەخشانە و بە سەلامەتی دەگەڕێندرێنەوە سەر ماڵ وحاڵی خۆیان. ئەمریکا پلانی نییە ھەماھەنگی لەگەڵ تورکیا بکات سەبارەت بە گەڕاندنەوەی ئاوارەکان لە تورکیاوە".

ڕۆژی 15/11/2019 سكرتێری گشتی په‌یمانی باكووری ئه‌تڵه‌سی(ناتۆ)، "ینس ستۆلتنبرگ"، ڕایگه‌یاند، "هێشتا ناكۆكی نێوان وڵاتانی ناتۆ له‌ باره‌ی ده‌وشی باكووری سوریا به‌رده‌وامه‌".
له‌ میانی كۆبوونه‌وه‌ی وه‌زیرانی ده‌ره‌وه‌ی وڵاتانی پەیمانی "ناتۆ"، "ستۆلتنبرگ"، سکرتێری گشتی پەیمانی باکوری ئەتڵەسی ناتۆ گوتی: "ره‌وشی باكوری سوریا هێشتا نائارام و ئاڵۆزه‌. ئاشكرایه‌،‌ له‌ نێوان وڵاتانی ئه‌ندامی ناتۆ كاتێك باسی ئه‌و پرسه‌ ده‌كرێت، ناكۆكی له‌ باره‌ی ره‌وشی ئه‌و ناوچه‌یه‌ هه‌یه. له‌ هه‌مانكاتدا، ئێمه‌ هاوده‌نگین له‌ باره‌ی پێویستیی پارێزگاریكردنی ئه‌و ده‌ستكه‌وتانه‌ی له‌ به‌رامبه‌ر دوژمنه‌ هاوبه‌شه‌كه‌مان به‌ده‌ستهێنراوون. ناتۆ پشتیوانی هه‌وڵه‌كانی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان ده‌كات بۆ به‌دیهێنانی چاره‌سه‌رێكی سیاسی جێگر".

ئاماژه‌ی بەوەش دا، ژماره‌یه‌ك له‌ وڵاتانی ناتۆ، "ئیدانه‌"ی ئۆپراسیۆنی سه‌ربازی سوپای توركیایان بۆ سه‌ر باكووری سووریا كردووه‌. به‌و پێیه‌ی هێرشه‌كه‌ دژی هێزه‌كانی سووریای دیموكرات(هه‌سه‌ده‌)یه‌ و ئه‌و هێزه‌ش "گرنگترین هاوبه‌شی هاوپه‌یمانی نێوده‌وڵه‌تی دژی داعش"ـه‌.

جێگری نوێنه‌ری رووسیا له‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان، (دمیتری پۆلیانسكی)، له‌ میانی دانیشتنێكی ئه‌نجوومه‌نی ئاسایشی نێوده‌وڵه‌تی،گوتی: "پێویسته‌ په‌له‌ بكرێت له‌ چوونه‌ ده‌ره‌وه‌ی بیانییه‌كان له‌ سووریا.

گوتیشی: پێویسته‌ دیمه‌شق كۆنترۆڵی كێڵگه‌ نه‌وتییه‌كان بگرێته‌وه‌ ده‌ست. بۆ ئه‌وه‌ی بتوانێت بۆ سوود له‌ داهاتیان ببینێت و ئابووری وڵاته‌كه‌ی پێ ببوژێنێته‌وه‌.

ئه‌مه‌ریكا چه‌ند جارێك جه‌ختیكردووه‌ته‌وه‌، كه‌ هێزه‌كانی له‌ سووریا ده‌هێڵێته‌وه‌ و نه‌وتی سووریا كۆنترۆڵ ده‌كه‌ن و داهاته‌كه‌ی راده‌ستی هێزه‌كانی سووریای دیموكرات(هه‌سه‌ده‌) ده‌كات.

ڕۆژی 15/11/2019 به‌شار ئه‌سه‌د، سەرۆکی سووریا لە هەڤپەیڤینێک لەگەڵ کەناڵی فەرمی رووسیا باسی پرسەکانی تایبەت بە هێرشی تورکیا بۆ خۆرئاوای کوردستان، و ڕۆڵی ڕوسیا لەو دۆخە و داخوازی کورد بۆ فیدراڵییەت لە خۆرئاوای کوردستان کرد.

بەشار ئەسەد گوتی: "هه‌ڵسه‌نگاندنمان بۆ رێككه‌وتنی توركیا و رووسیا ئه‌رێنییه‌، به‌ڵام له‌ سۆنگه‌ی متمانه‌بوونمان به‌توركیاوه‌ سه‌رچاوه‌ی نه‌گرتووه‌، كه‌ هیچ كاتێك راستگۆ نه‌بووه‌ له‌ به‌رامبه‌ر پابه‌ندییه‌كانیان جا له‌ ئه‌ستانه‌ بێت یان له‌ بۆنه‌یه‌كی دیكه‌ بێت. به‌ڵام هاتنه‌ ناوه‌وه‌ی ڕوسیا بۆ ئه‌م پرسه‌ لایه‌نی ئه‌رێنیی زۆری هه‌یه‌ له‌كاتێكدا ئێمه‌ له‌به‌رامبه‌ر سێ بژارده‌دا بووین".

بژارده‌ی یه‌كه‌م ئه‌جیندا و پیلانگێڕی توركی بوو به‌ ره‌هه‌نده‌ ئیخوانی و عوسمانییه‌كه‌یه‌وه. پیلانی دووه‌میش ئه‌مریكی بوو ئه‌ویش گرێدراوی پیلانه‌ توركییه‌كه‌ بوو كه‌ ویستی توركیا له‌شكركێشی بكات و ده‌ستوه‌رداته‌ نێو سوریا بۆ ئاڵۆزكردنی دۆخه‌كه‌ و بۆ ئه‌وه‌ش بوو كه‌ نه‌خشه‌ڕێگای چاره‌سه‌رییه‌كان دووربخاته‌وه‌ كه‌ چاوه‌ڕوانیمان وابوو له‌ نزیكترین كاتدا چاره‌سه‌ریان بكه‌ین. بژارده‌ی سێیه‌میش پێشنیازه‌كه‌ی ئه‌ڵمانیا بوو بۆ ته‌واوی ناوچه‌كه‌ بۆ ئه‌وه‌ی له‌ژێر پاراستنی نێوده‌وڵه‌تیدا بێت. ئه‌مه‌شیان به‌شێك بوو له‌ پیلانی ئه‌مریكا بۆ ناوچه‌كه‌. لێره‌دا ڕوسیا ڕۆڵێكی كارای بینی كاتێك رێككه‌وتنی له‌گه‌ڵ توركیا كرد بۆ به‌رگرتن له‌ پاساوی كورد به‌كشاندنه‌وه‌ی هێزه‌كانیان و ڕاگرتنی له‌شكركێشییه‌كانی سوپای توركیا".

سەرۆکی سووریا لەبەشێکی قسەکانیدا باسی داخوازی کوردی کرد بۆ فیدراڵییەت و گوتی:" دووپاتی ده‌كه‌مه‌وه‌، كێشەمان‌ له‌گه‌ڵ به‌شێك له‌ كورده‌كان هه‌یه‌. ده‌مه‌وێ جه‌خت له‌وه‌ بكه‌مه‌وه‌ زۆربه‌ی كورده‌كان چه‌ندین سه‌ده‌یه‌ له‌ سووریا هه‌ن و هیچ كێشه‌یان نه‌بووه‌. به‌ڵكو هه‌ندێك گرووپی تووندئاژۆ هه‌ن به‌ مانا سیاسییه‌كه‌ی كه‌ پێشنیازی بیرۆكه‌ی جوداخوازی ده‌کەن. به‌شێكیان باس له‌ فیدراڵییه‌ت و ئۆتۆنۆمی ده‌كه‌ن و به‌ناوی كورد بڵاوی ده‌كه‌نه‌وه‌. وه‌ك گوتم، ئه‌م ناوچه‌یه‌ عه‌ره‌بییه‌، ئه‌گه‌ر كه‌سێك مافی ئه‌وه‌ی هه‌بێت باس له‌ فیدراڵییه‌ت بكه‌ن، ئه‌وا عه‌ره‌به‌كانن، چونكه‌ ئه‌وان زۆرینه‌ن له‌م ناوچه‌یه‌دا. ئه‌مه‌ قسه‌یه‌كی نه‌گونجاوه‌ به‌تایبه‌تی له‌م دۆخه‌دا. ئه‌م ناوچه‌یه‌ جیاوازه‌ له‌ باكووری عێراق یان له‌ باشور و باشوری خۆرهه‌ڵاتی توركیا كه‌ زۆرینه‌ كوردن. لەبەرئەوە شتێك نییه‌ به‌ناوی زۆرینه‌ی كورد له‌م ناوچه‌یه".

بەشار ئەسەد گوتی: "له‌باره‌ی مافه‌ كولتووری و فه‌رهه‌نگییه‌كان، من به‌رده‌وام نموونه‌ ده‌هێنمه‌وه‌ له‌سه‌ر ئه‌رمه‌نه‌كان چونكه‌ ئه‌وان نوێترین پێكهاته‌ن و نزیكه‌ی 100 ساڵێك ده‌بن هاتوونه‌ته‌ سووریا. ئه‌وان قوتابخانه‌ و كڵێسا و مافی كولتووریشیان هه‌ن به‌ته‌واوه‌تی. كه‌واته‌ بۆچی مافی كولتووری به‌ پێكهاته‌یه‌ك بده‌ین و پێكهاته‌یه‌كی دیكه‌ش فه‌رامۆش بكه‌ین؟ وه‌ڵامه‌كه‌شی ئاسانه‌، چونكه‌ به‌شێك له‌ گرووپه‌كان پێشنیازی بیرۆكه‌ی جوداخوازییان كردووه‌. ئه‌و بیرۆكانه‌ كه‌ هه‌رگیز په‌سەند ناكرێن و ڕازی نابین و ئه‌مڕۆش ڕه‌تیده‌كه‌ینه‌وه‌ و به‌یانیش ڕه‌تی ده‌كه‌ینه‌وه‌ و نه‌ ده‌وڵه‌ت نه‌ گه‌ل هه‌رگیز هیچ جۆره‌ بیرۆكه‌یه‌كی جوداخوازی قبووڵ ناكه‌ن".

بەشار ئەسەد دەڵێت: "هاوشێوه‌ی ئه‌م گرووپانه‌ هه‌ن كه‌ ئه‌مریكا پشتیوانییان لێ ده‌كات و باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌مڕۆ دۆخه‌كه‌ گۆڕدراوه‌. بێگومان گۆڕدراوه‌، چونكه‌ جه‌نگ زۆر شت له‌نێو كۆمه‌ڵگه‌دا ده‌گۆڕێت، به‌ڵام جه‌نگ مانای دابه‌شكردن و له‌تله‌تكردنی وڵات ناگه‌یێنێت. هه‌روه‌ها كاركردن به‌ئاراسته‌ی جوداخوازیش ناگه‌یێنێت. هاوكات ژێرپێ خستنی ده‌ستوور و لاوازكردنی ده‌وڵه‌تیش ناگه‌یێنێت. جه‌نگ ئه‌زموونێكه‌ ده‌بێ وڵاتێكی به‌هێزتر بنیات بنێت نه‌ك به‌وڵاتێكی لاوازتر. لەبەرئەوە به‌هیچ شێوه‌یه‌ك له‌هه‌ر جۆره‌ مه‌رج و دۆخێكدابین به‌هیچ جۆره‌ پرۆژه‌یه‌كی جوداخوازیی ڕازی نابین و قبووڵی ناكه‌ین".

بەشار ئەسەد دەڵێت: "من ده‌مه‌وێ به‌تێروته‌سه‌ل باس له‌مه‌ بكه‌م، چونكه‌ داعش به‌ئیراده‌یه‌كی ئه‌مریكییه‌وه‌ هاتووه‌ته‌ ئه‌م ناوچه‌یه‌. سه‌رجه‌م چالاكییه‌كانیشی له‌ژێر سپۆنسه‌ری ئه‌مریكی بووه‌ و قه‌ناعه‌ت و زانیاریشمان له‌به‌رده‌ستدایه‌، به‌وه‌ی ئه‌مریكا راسته‌وخۆ ئامێری جه‌نگیی داعش ئاراسته‌كردوه‌ بۆ به‌ریه‌ككه‌وتن له‌گه‌ڵ سوپای سووریا و سه‌رجه‌م ئه‌و هێزانه‌ی به‌ره‌نگاری تیرۆر ده‌بنه‌وه‌ به‌تایبه‌تی سوپای سووریا".

به‌شار ئه‌سه‌د لەبارەی هێزە کوردییەکانی خۆرئاوای کوردستان و پەیوەندییان لەگەڵ دیمەشق دەڵێت: "له‌باره‌ی قسه‌كردنمان له‌سه‌ر هێزه‌ كوردییه‌كان، پێویسته‌ تێگه‌یشتنه‌كان راستبكه‌ینه‌وه‌، چونكه‌ خراپ به‌كارهێنانی ئه‌م ده‌سته‌واژانه‌ هه‌یه‌ و له‌هه‌مان كاتیشدا ئه‌مه‌ موزایه‌ده‌ی خۆرئاوایه‌ بۆ ئه‌وه‌ی به‌هه‌موو جیهان بڵێت، ئه‌و هێزانه‌ هه‌موویان هێزی كوردین و ئه‌م ناوچانه‌ش به‌ته‌واوه‌تی ناوچه‌ی كوردین. من لێره‌دا ده‌مه‌وێ ئه‌وه‌ ڕوون بكه‌مه‌وه‌، كه‌ ناوچه‌ی باكوور و باكووری خۆرهه‌ڵاتی سووریا ناوچه‌یه‌كی زۆرینه‌ عه‌ره‌بن. زیاتر له‌ 70%ی دانیشتووانی ئه‌م ناوچه‌یه‌ عه‌ره‌بن، نه‌ك پێچه‌وانه‌كه‌ی. ته‌نانه‌ت ئه‌و هێزانه‌ش كه‌ هه‌ن، به‌ته‌نیا كوردی نین، تێكه‌ڵێكن له‌ نێوان كورد و عه‌ره‌ب. به‌ڵام ئه‌مریكا پشتیوانی ئه‌م گرووپه‌ كوردییانه‌ی كرد و ئه‌وانی به‌سه‌ر لایه‌نه‌كانی دیكه‌ سه‌پاند و سه‌ركردایه‌تی پێدان بۆ ئه‌وه‌ی وێنایه‌ك به‌جیهان بدات، به‌وه‌ی ئه‌م ناوچه‌یه‌ كوردییه‌ و بۆ ئه‌وه‌ی ناكۆكی دروست بكات له‌نێوان كورد و لایه‌نه‌كانی دیكه‌ له‌ سوریا. به‌ڵام په‌یوه‌ندییه‌كان به‌رده‌وامن، ته‌نانه‌ت له‌كاتی جه‌نگیشدا نه‌پچڕاون، سه‌رباری ئه‌وه‌ی كه‌ ده‌زانین به‌شێك له‌م گرووپانه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌مریكا ده‌كه‌ن و ئه‌مریكا به‌ڕێوه‌یان ده‌بات. چه‌كه‌كانیان ئه‌مریكا دابینی ده‌كات و پشتیوانی داراییشیان هه‌ر له‌لایه‌ن ئه‌مریكاوه‌ ده‌كرێت و ته‌نانه‌ت لێدوانه‌كانیشیان، ئه‌مریكییه‌كان بۆیان ده‌نووسن".

سەرۆکی سووریا بە ئاماژەدان بەوەی ئه‌مه‌ واتای ئه‌وه‌ نییه‌، كورده‌كان نیشتمانپه‌روه‌رنین، گوتی: "دووپاتی ده‌كه‌مه‌وه‌ زۆربه‌ی كورده‌كان نیشتمانپه‌روه‌رن و شان به‌شان له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌ته‌كه‌یان ده‌وه‌ستن وه‌ك هه‌موو پێكهاته‌كانی دیكه‌ی سوریا. به‌ڵام ئه‌م گرووپانه‌ كه‌ به‌شێكیان كوردن و به‌شێكی دیكه‌شیان عه‌ره‌بن له‌ژێر رێنمایی ئه‌مریكا كارده‌كه‌ن. سه‌رباری ئه‌مه‌ش ئێمه‌ له‌ دیالۆگی به‌رده‌وامداین له‌گه‌ڵیان. ئێستا دیالۆگ و گفتوگۆیه‌ك هه‌یه‌ بۆ قایلكردنیان دوای گه‌ڕانه‌وه‌ی سوپای سوری به‌وه‌ی سه‌قامگیری له‌و كاته‌ دێته‌كایه‌وه‌ كاتێك پابه‌ندی ده‌ستوری سووری ده‌بن. چونكه‌ ده‌ستور واته‌ گه‌ل، كاتێك سوپای عه‌ره‌بیی سوری ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ شوێنێك له‌گه‌ڵ خۆیدا دامه‌زراوه‌كانی سوریاش ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ كه‌ داموده‌زگای ده‌وڵه‌تن و ئه‌وانیش گوزارشت له‌ ده‌ستور ده‌كه‌ن كه‌ گه‌لی سوری پێی رازییه".

بەشار ئەسەد لە درێژەی قسەکانیدا گەشبینی خۆی بەو دۆخەی ئێستا لە سوریا هاتووەتەپێش دەردەبڕێت و رایدەگەیێنێت: "به‌مدواییه‌ پێشكه‌وتنێك ڕوویدا، دوای داگیركاری توركی به‌م ئاراسته‌یه‌، ڕوسیاش له‌م نێوه‌نده‌ ڕۆڵێكی باڵا ده‌گێڕێت له‌سه‌ر هه‌مان ئه‌و بنه‌مایانه‌ی كه‌ باسمكرد. كاره‌كان هه‌ندێكجار پێش ده‌كه‌وێت، هه‌ندێكجاریش پاش ده‌كه‌وێت ئه‌مه‌ش هۆكاری جیاوازی هه‌یه‌ و به‌شێك له‌م هۆكارانه‌ بۆ گوشاری ئه‌مریكا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌و گروپه‌ چه‌كدارانه‌ی له‌ سوریادان بۆ ئه‌وه‌ی به‌ده‌م بانگهێشتی ده‌وڵه‌تی سوری نەیەن و ئه‌مه‌ش كاری چاوه‌ڕوانكراون. من گه‌شبینم به‌وه‌ی دۆخه‌كه‌ به‌م ئاراسته‌یه‌ ده‌ڕوات، چونكه‌ دوای نۆ ساڵ جه‌نگ، زۆربه‌ی خه‌ڵك له‌وه‌ گه‌یشتن كه‌ یه‌كبون له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌ت سه‌رباری جیاوازی سیاسیی جا ناكۆكی له‌گه‌ڵ حكومه‌ت و پارتی ده‌سه‌ڵاتدار هه‌بێت کە ئه‌مه‌ شتێكی دیكه‌یه‌، به‌ڵام له‌ هه‌موو جیهاندا، ده‌وڵه‌ت سه‌رجه‌م پێكهاته‌كان له‌باوه‌ش ده‌گرێت. پێموایه‌ ئێمه‌ش به‌ره‌و ئه‌م ئاڕاسته‌یه‌ هه‌نگاو ده‌نێین".

به‌شار ئه‌سه‌د رۆڵی ڕوسیای بە گرنگ ناوبرد بۆ پاراستنی هاوسه‌نگی جیهانی، بەتایبەت لە سووریا و گوتی: "ڕوسیا وڵاتێكی زڵهێزه‌ ئه‌رك و به‌رپرسیارێتیی له‌سه‌ر ئاستی نێوده‌وڵه‌تیی هه‌یه‌. ئه‌م به‌رپرسیارێتییانه‌ خزمه‌تی جیهان و گه‌لی ڕوسیاش ده‌كات. ڕوسیا ناچاره‌ رۆڵی وڵاتێكی زڵهێزی كارا ببینێت. ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ نه‌كات، ده‌بێته‌ وڵاتێكی ئاسایی و هیچ شتێكی دیكه‌ی پی ناكرێت. لەبەرئەوە بوونی سوپای ڕوسیا له‌ سوریا بۆ پاراستنی هاوسه‌نگی نێوده‌وڵه‌تییه‌ چونكه‌ جیهانی ئه‌مڕۆ ملكه‌چی یاسا نێوده‌وڵه‌تییه‌كان نابێت، به‌ڵكو ملكه‌چی هاوسه‌نگییه‌كانی هێز ده‌بێت. لەبەرئەوه‌ هێز و توانای ڕوسی گرنگه‌ بۆ پاراستنی هاوسه‌نگی جیهانیی. ڕووی دیكه‌ی بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی تیرۆره‌. ئه‌مه‌ش دوو دیوی هه‌یه‌، دیوی یه‌كه‌م ئه‌خلاقییه‌ و دیوی دووه‌میشیان یاساییه‌ واته‌ یاسای نێوده‌وڵه‌تی. چونكه‌ تیرۆر له‌لایه‌ن چه‌ند وڵاتێكی ناسراو پشتیوانییان لێ ده‌كرێت".

بەشار ئەسەد لە درێژەی قسەکانیدا گوتی: "هه‌روه‌ها روویه‌كی دیكه‌ش هه‌یه‌ ئه‌ویش پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ڕوسیایه‌ چونكه‌ تیرۆر سنوری نییه‌ واته‌ سنوری سیاسی. ئه‌مڕۆ له‌ سوریایه‌ به‌یانی له‌وانه‌یه‌ له‌وبه‌ری ئاسیا بێت یان بچێته‌ ئه‌وروپا وه‌ك چۆن له‌ چه‌ند ساڵی رابردوودا كرده‌وه‌ی تیرۆریستی كران له‌ چه‌ندین شوێنی جیاوازی جیهان. له‌وانه‌شه‌ تیرۆر بگاته‌ ڕوسیاش. ئێوه‌ش خۆتان ده‌زانن له‌ ڕابروودا نزیكه‌ی 10 ساڵ له‌مه‌وبه‌ر كاتێك تیرۆریستان خه‌ڵكی بێتاوانیان له‌ قوتابخانه‌ و نه‌خۆشخانه‌ و شوێنه‌ گشتییه‌كان ده‌ڕفاند و ده‌یانكوشتن. ئێوه‌ تیرۆر ده‌ناسن له‌ كۆماری چیچان و چه‌ند ناوچه‌یه‌كی دیكه‌. نابێ به‌ره‌نگاری تیرۆر ببیته‌وه‌ ته‌نیا له‌و شوێنه‌ی كه‌ ئه‌مڕۆ بوونی هه‌یه‌، پێویسته‌ تیرۆر له‌ هه‌موو شوێنێكی جیهان به‌ره‌نگاری ببیته‌وه‌. له‌لایه‌كی دیكه‌شه‌وه‌ دونیابینی ڕوسیا ته‌واو پێچه‌وانه‌ی وڵاتانی خۆرئاوایه‌. خۆرئاوا پێیوایه‌ یاسای نێوده‌وڵه‌تی ڕه‌نگدانه‌وه‌ی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانیه‌تی، به‌ڵام ڕوسیا پێیوایه‌ یاسای نێوده‌وڵه‌تی له‌ به‌رژه‌وه‌ندی ئه‌ودایه‌ و له‌ به‌رژه‌وه‌ندیی هاوبه‌شی هه‌موولایه‌كه‌. هه‌موو ئه‌م هۆكارانه‌ن كه‌ ڕوسیا هاوكاری سوریا ده‌كات".

به‌شار ئه‌سه‌د ڕەخنەی تووندی لە تورکیا گرت و هێرشەکەی بۆ سوریا بە مەترسیدار ناوبرد. ئەسەد گوتی: "كه‌س باوه‌ڕ به‌وه‌ ناكات توركیا بیه‌وێت سێ ملیۆن په‌نابه‌ری سووری بگه‌ڕێنێته‌وه‌ ئه‌م ناوچانه‌. ئه‌مه‌ مانشێته‌، مانشێتێكی مرۆڤانه‌یه‌ و ئامانج لێی، فریودانه‌. ئه‌گه‌ر واشبوو، ئه‌سته‌مه‌، چونكه‌ ئه‌مه‌ مانای دروستكردنی ململانێ و ناكۆكییه‌كه‌ له‌نێوان خاوه‌نی خاك و گوند و دێهات و ماڵه‌كان و كێڵگه‌كان له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ی كه‌ نوێن و له‌م ناوچانه‌ نیشته‌جێیان ده‌كه‌ن. چونكه‌ خاوه‌ن زه‌وییه‌كان، ده‌ستبه‌رداری مافه‌كانیان نابن. لێره‌دا ئامانجی سه‌ره‌كیی توركیا هێنانی تیرۆریسته‌ چه‌كداره‌كانه‌ كه‌ له‌ سوریا ده‌جه‌نگان و شكستیان هێنا، ئه‌وان بهێنن و له‌م ناوچه‌یه‌ نیشته‌جێیان بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی نوێی تووندئاژۆ دابمه‌زرێنن، بۆ ئه‌وه‌ی به‌پێی ویستی سه‌رۆكی رژێمی توركی ئه‌ردۆغان كاربكرێت. ئه‌مه‌ ئامانجی سه‌ره‌كیی گه‌ڕاندنه‌وه‌ی په‌نابه‌رانه‌. ئیدی هه‌ردوو حاڵه‌ت مه‌ترسیدارن لەبەرئەوە كێشه‌ و پشێوی زیاتر بۆ سوریا دروستده‌كه‌ن، ئێمه‌ش به‌دڵنیاییه‌وه‌ ئه‌م پیلانگێڕییه‌ ڕه‌تده‌كه‌ینه‌وه".

به‌شار ئه‌سه‌د رۆڵی سەرجەم پێکهاتەکانی سوریا لە بەرگریی لە وڵاتەکەیان وەک یەک ناودەبات و دەڵێت: "زۆربه‌ی سورییه‌كان بۆ پاراستنی گونده‌كانیان جه‌نگان، نه‌ك ته‌نیا له‌و ناوچانه‌ به‌ڵكو له‌ هه‌موو ناوچه‌كاندا. بێویژدانییه‌ ئه‌گه‌ر ته‌نیا باس له‌ پێكهاته‌یه‌ك بكه‌ین و پێكهاته‌كانی دیكه‌ش له‌یاد بكه‌ین. هه‌موو پێكهاته‌كانی سوریا به‌رگرییان له‌ وڵاته‌كه‌یان كرد و هه‌موو پێكهاته‌كانی سوریا پارێزگارییان له‌ شار و گونده‌كانیان كرد. خودی مرۆڤ وه‌هایه‌، كاتێك هه‌ست به‌مه‌ترسییه‌ك ده‌كات، ده‌ست ده‌كات به‌پاراستنی خۆی".

لەهەمانکاتدا بەشار ئەسەد پێکهاتەی وڵاتەکەی دەکاتە دووبەش و دەڵێت: "به‌ڵام من ئه‌م به‌رگری و پاراستنه‌ به‌چوارچێوه‌ی سیاسییه‌وه‌ گرێناده‌م. ئه‌گه‌ر ئێمه‌ ئه‌م به‌رگریكارییه‌ گرێدراوی سیاسه‌تی بكه‌ین، وه‌ك ئه‌وه‌ ده‌بێت خه‌ڵاتی ئه‌مریكا بكه‌ین به‌هۆی ره‌فتار و مامه‌ڵه‌ی باش و شایه‌تی بۆ ئه‌وه‌ بده‌ین كه‌ ئه‌و هێزانه‌ی سه‌ر به‌ ئه‌مریكا، له‌ دژی داعش جه‌نگاون و ئه‌مریكاش به‌ره‌نگاری تیرۆر بووه‌ته‌وه‌. له‌كاتێكدا هه‌موومان ده‌زانین و لێدوان ده‌ده‌ین له‌ سوریا و ڕوسیا و زۆربه‌ی وڵاتانی جیهان به‌وه‌ی ئه‌مریكا پشتیوانی داعشی ده‌كرد. لەبەرئەوه‌ ده‌بێ جیاوازی بكه‌ین له‌نێوان ئه‌و هاووڵاتیانه‌ی پارێزگارییان له‌ وڵات كرد ئه‌نجامی زۆر باشیان ده‌سكه‌وت و ژماره‌یه‌كی زۆر له‌م تیرۆریستانه‌یان كوشت. هه‌روه‌ها ئه‌و هێزانه‌ی كه‌ به‌گوێره‌ی ئه‌جیندای ئه‌مریكی له‌ گۆڕه‌پانه‌كه‌دان. لەبەرئەوە ده‌بێ زۆر ورد بین".

به‌شار ئه‌سه‌د، جەختدەکاتەوە لە جێبەجێکردنی تەواوی رێککەوتنەکەی نێوان تورکیا و ڕوسیا بۆ دەستپێکردنی پاشەکشەی سوپای تورکیا و دەڵێت: "پێویسته‌ ئه‌و بڕگه‌یه‌ی كه‌ باس له‌ كشاندنه‌وه‌ی ئه‌م گرووپه‌ چه‌كدارانه‌ ده‌كات له‌رێككه‌وتنه‌كه‌ی نێوان توركیا و ڕوسیا جێبه‌جێ بكرێت، كه‌ پێشتریش گوتم ئه‌م گرووپه‌ تێكه‌ڵاوه‌ له‌ نێوان كورد و عه‌ره‌ب به‌ڵام به‌سه‌ركردایه‌تی كوردی به‌هۆی ئه‌مریكاوه‌، بۆیه‌ ده‌بێ ئه‌م هێزه‌ بكشێته‌وه‌ چونكه‌ پاساوی داوه‌ته‌ ده‌ست توركیا كه‌ هه‌ر له‌ سه‌ره‌تای ده‌ستپێكردنی جه‌نگ، خه‌ونی به‌م پاساوه‌ ده‌بینی بۆ ئه‌وه‌ی هێرش بكات. لەبەرئەوە هه‌ر ده‌بێ بۆ قووڵایی 30 كیلۆمه‌تر بكشێته‌وه‌. ئه‌م بڕگه‌یه‌ له‌ چه‌ند ناوچه‌یه‌ك جێبه‌جێكراوه‌، به‌ڵام به‌شێوه‌یه‌كی گشتیی به‌ته‌واوه‌تی جێبه‌جێ نه‌كراوه".

سەرۆکی سووریا جێبەجێکردنی رێککەوتنەکە بۆ پاشەکشێی تورکیا بە گرنگ ناودەبات و دەڵێت: "ئه‌م رێكارانه‌ چاوه‌ڕوانكراون و ئه‌مه‌ش له‌ناكاو ئه‌نجام نادرێ. مه‌رج نییه‌ ئه‌وان به‌شێوه‌یه‌كی مه‌ركه‌زی كار بۆ ئه‌م به‌شه‌ بكه‌ن، وه‌ك ده‌زانن میلیشیاكان زۆربه‌ی جاران پابه‌ندی سه‌رچاوه‌یه‌كی فه‌رمیی نابن، به‌ڵكو شه‌ڕی پشێوی و تێكده‌ری ده‌كه‌ن. بڕیاره‌كانیشیان به‌هه‌ڕه‌مه‌كی وه‌رده‌گرن. لەبەرئەوە بڕیارێك له‌ شوێنێك جێبه‌جێ ده‌كه‌ن و له‌ شوێنێكی دیكه‌ش جێبه‌جێی ناكه‌ن. ئێستا هاوئاهه‌نگییه‌كمان هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ ڕوسه‌كان بۆ جێبه‌جێكردنی ته‌واوی ئه‌م بڕگه‌یه بۆ ئه‌وه‌ی به‌ توركه‌كان بڵێین، فه‌رموون ده‌ست به‌پاشه‌كشه‌ بكه‌نه‌وه‌. له‌باره‌ی ئه‌وه‌ی ئه‌م گروپه‌ چه‌كدارانه‌ بچنه‌ پاڵ ریزه‌كا‌نی سوپای عه‌ره‌بیی سوری، له‌سه‌ره‌تای پرۆسه‌ی ئاشتبوونه‌وه‌كان له‌ ساڵی (2013)ـه‌وه‌ بڕیاری ئه‌وه‌ماندا هه‌ر كه‌س و گرووپێك چه‌كه‌كانی ڕاده‌ستی ده‌وڵه‌ت بكات لێبوردنی گشتیی ده‌یگرێته‌وه‌ و ده‌بێته‌وه‌ هاوڵاتییه‌كی ئاسایی و وه‌ك هه‌ر هاوڵاتییه‌ك مافی ئه‌وه‌ی ده‌بێت په‌یوه‌ندیی به‌سوپای عه‌ره‌بی سوری بكات".

ڕۆژی 15/11/2019كۆبوونه‌وه‌ی وه‌زیرانی ده‌ره‌وه‌ی (ئه‌ڵمانیا، فه‌ره‌نسا، به‌ریتانیا، ئه‌مریكا، میسر، ئوردن و سعودییه‌) جه‌ختیانكرده‌وه‌ له‌وه‌ی، داوا له‌ ئه‌مینداری گشتی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان ده‌كه‌ن بڕیاری ژماره‌ 2254ی ئه‌نجومه‌نی ئاسایش له‌سوریا جێبه‌جێبكات.

وه‌زیرانی ده‌ره‌وه‌ی وڵاتانی زلهێز له‌به‌یاننامه‌یه‌كدا ئاماژه‌یان به‌وه‌دا، "پابه‌ندین به‌ سه‌روه‌ریی خاكی سوریا و پاراستنی ئه‌منیه‌تی هه‌رێمایه‌تی، دژایه‌تی هه‌ر گۆڕانكارییه‌كی به‌زۆری دیمۆگرافیای ئه‌و وڵاته‌ ده‌كه‌ین، داواش له‌ لایه‌نه‌ كاریگه‌ره‌كانی باكوری ڕۆژهه‌ڵاتی سوریا ده‌كه‌ین، بڕیاری ڕاگرتنی شه‌ڕ جێبه‌جێبكه‌ن".

جیمس جێفری نوێنەری تایبەتی ئەمریكا بۆ كاروباری سوریا جەختی لەبەردەوامی هاوكارییەكانی ئەمریكا بۆ یەكینەكانی پاراستنی گەل یەپەگە كردەوە.

جیمس جێفری لەمیانی لێدوانێك راشیگەیاند، پشتگیری ئەوان بۆ یەپەگە بۆ شەڕی داعشە و ئەو هێزانەشی بەهێزی پشتیوانی لەئەمریكا ناوبرد.

لەبارەی ناوچەی ئارام‌و دروستكردنی كەمپ بۆ ئاوارە سورییەكان لەلایەن توركیاوە، نوێنەری ئەمریكا ڕایگەیاند، ئەو ئاوارە سورییانە لەكوێوە هاتبن بۆ ئەوێ‌ دەگەڕێنرێنەوە، ئەوەش بەپێی رێوشوێنەكانی نەتەوەیەكگرتووەكان.

هەروەها رایگەیاند، ئەوەی لەسوریا بۆ ئەمریكا گرنگە شەڕی داعش‌ و لەناوبردنیانە، لەبەرئەوە لەو پێناوە لەهەماهەنگی لەگەڵ هێزە كوردییەكان بەردەوام دەبن.

بەپێی ئاژانسی ئەنەفە، منداڵانی بنەماڵە ئەرمەن، ئاسور، سریان و كلدانەكان كە لە سەردەمی قڕكردنی ئەرمەنییەكان و كۆمەڵكوژییەكەی سەیفۆ لە توركیا و باكوری كوردستانەوە ئاوارە ببوون، لە كەناری ڕووباری خابوور بۆ خۆیان گوندیان دروست كردبوو، كە ئێستا دەوڵەتی توركی داگیركەری لە هێرشكردنە سەر ئەو گوندانە بەردەوامە.

هەر بەپێی ئاژانسەكە دەوڵەتی توركی و چەكدارانی ئەلقاعیدە، داعش و نوسرە و پاشكۆكانی، ڕۆژی 15/11/2019 گوندەكانی تەل تەویل، مەزرا گەبرۆ، قاسمیە، ڕەیحانیە، ڕەشیدیە، ئوم ئەلخەیر و ئەربەعین-ی كردووەتە ئامانج.

دەوڵەتی توركی دەیەویت شاری تەل تەمر داگیر بكات. هێزی داگیركەرەكان لە خۆرهەڵاتی شار (هەتا) هێڵی (زرگان) لە هێرشكردن بەردەوامن، لە هێڵی ئالیا هەتا باكووری شار بۆ سەر گوندەكانی ئەربەعین، ئەرشیا، سوكرا هەمرا، ئوم ئەلخەیر، داودیە، عەزیزیە، قاسمیە، ڕەیحانییە و ڕەشیدییە هەتا هێڵی دردارا هێرش بۆ سەر گوندەكان بەردەوامە.

دەوڵەتی توركی، لە گوندەكانی قاسمیە، ڕەشیدیە و ڕەیحانیە ماڵەكانی هاوڵاتیان تاڵان دەكەن و كەلوپەلەكانیان دەدزن.

بەپێی هەواڵێكی ئاژانسی هاوار، سوپای داگیرکەری تورک و گروپە چەتە هاوپەیمانەکانی ڕۆژی 15/11/2019، لە گوندی عەریشا-ی سەربە تل تەمر، (16) هاوڵاتی مەدەنیان ڕفاندووە کە لەنێویشیاندا ژن و کچی گەنج هەن.

ڕۆژی 15/11/2019 یەکێتی گەنجانی ئێزدی و یەکێتی ژنانی گەنجی ئێزدی خۆپیشاندانێکیان لە خانەی کۆن-ی خانەسۆر تا بەردەم ئەنجوومەنی گەلی خانەسور بەڕێوەبردو تێیدا ئیدانەی هێرشەکانی دەوڵەتی تورکیان بۆسەر شەنگال و باکورو ڕۆژهەڵاتی سوریا کرد.

لە خۆپیشاندانەکەدا دروشمەکانی"نا بۆ داگیرکەری تورک، بژی بەرخۆدانی ڕۆژئاوا"، "کاڵای تورکی بایکۆت بکەن" بەرزکرابوونەوە.

لەسەر ناوی یەکێتی گەنجانی ئێزدی و یەکێتی ژنانی گەنجی ئێزدی، عومەر قاسم ڕاگەیەندراوێکی لەبەردەم ئەنجوومەنی گەلی خانەسۆر خوێندەوە، کەبەمشێوەیەیە:
"بەدرێژایی مێژوو تا ئەمڕۆ، لەهەرشوێنێک زاڵم و دیکتاتۆرێک دەرکەوتبێت، لەبەرامبەریشدا قارەمانێک دەرکەوتووە، لەبەرامبەر فەرمان بەسەر ئێزدییەکان بەرخۆدانی مێژوویی هەیە، هەر زاڵمێک بەرامبەر ئێزدییەکان دەرکەوتبێت لەبەرامبەریدا بەرخۆدانی گەلی ئێزدی، دەروێشێک یان قارەمانێک دەرکەوتووە.

ئەمڕۆش دڕندەیی دەوڵەتی فاشیستی تورک کە دەستیان لە خوێنی ئێزدییەکان دا هەیە و (74) فەرمانیان بەسەر گەلی ئێزدی هێناوە، جارێکی دیکە هێرشی سەر ڕۆژئاوا دەکەن، ڕۆژئاواو شەنگال یەکە، بۆیە پاش کوشتنی خەلیفەی داعش بەغدادی، تورک شێت و هاربوون، هێرشی هەموو جێگایەک دەکەن، نیگەرانبوونی تورک بۆ کوژرانی بەغدادی جارێکی دیکە دەیسەلمێنێت کە دەوڵەتی تورک هاوپشت و پاڵپشتی داعشە.

ئێمە وەک یەکێتی گەنجانی ئێزدی و یەکێتی ژنانی گەنجی ئێزدی بەڵێن بە گەلی قارەمانی خۆمان دەدەین لەبەرامبەر زاڵمان، وڵاتی خۆمان بپارێزین، نەک سەرێکانی و ڕۆژئاوا، بەڵکو بستێک خاک لەدەستی داگیرکەران ناهێڵین، ئێمە بانگەوازی لە گەنجان و گەلی خۆمان دەکەین لە دژی داگیرکەری دەوڵەتی تورک سەرهەڵدان بکەن".

15/11/2019 (مارک ئیسپەر)، وەزیری بەرگری ئەمریکا لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەنووسیدا جارێکی دیکە پشتیوانی وڵاتەکەی لە هێزەکانی قەسەدە دووبارە کردووە ڕەخنەشی لە سیاسەتەکانی دەوڵەتی تورک گرت.

ئیسپەر بە ئاماژەدان بە قەیرانی نێوان دەوڵەتی تورک لەگەڵ ناتۆ، وتی: "ئەنقەرە لە پەیمانی ناتۆ لایداوە و پێشنیار دەکەین ئەو وڵاتە بگەڕێتەوە ناو ناتۆ".

ئیسپەر هەروەها جەختی لە ڕۆڵی قەسەدە لە نەگەڕانەوەی دووبارەی داعش کردەوە و ڕایگەیاند: "ئێمە هاوبەشی هێزەکانی سوریای دیموکراتین و بەردەوام دەبین لە پشتیوانییەکانمان بۆ ئەم هێزە".

لەسەر کشانەوەی هێزەکانیشی وتی: بە تەواوبوونی کشانەوەی بەشێک لە هێزەکانمان لە باکوری سوریا، (600) سەربازی ئەمریکی لە سوریا دەمێننەوە.

ڕۆژی 16/11/2019 (ئیبڕاهیم کاڵن) وتەبێژى سەرۆکایەتى کۆمارى تورکیا رایگەیاند، دواى ئەوەى لە كۆبوونه‌وه‌كان له‌ كۆشكى سپى، خۆی لەگەڵ رۆبه‌رت ئۆبرايه‌ن راوێژكارى ئاسايشى نيشتيمانیى، ڕاسپێردران بۆ کارکردن لەبارەى سیستمى ئێس 400 و فڕۆکەى ئێف 35، لەئێستادا کارەکانیان دەستپێکردووە. كارەكان لە ژێر چەترى ناتۆ بەڕێوەناچن، بەڵكو دووقۆڵى و لەنێوان تورکیا و ئەمریکادا دەبێت. پلان بۆ ئەوە دادەنرێت كە فلادیمێر پوتین سەرۆکى رووسیا لە نيوەى يەكەمى مانگى كانوونى دووەمدا سەردانى توركيا بكات. بەكارهێنانى سیستمى بەرگريى ئێس 400 لە ناو سیستمى بەرگريى ناتۆدا نابێت، بەڵكو بە سەربەخۆيى بەكاريدەهێنن و بە هيچ شێوەيەكیش باسى پاشگەزبوونەوە ناكرێت.

16/11/2019 وه‌ك وه‌ڵامدانه‌وه‌یه‌ك بۆ داواكارییه‌كه‌ی ئه‌مریكا له‌باره‌ی كارنه‌كردن به‌ سیستمی به‌رگریی موشه‌كی ئێس-400 توركیا ده‌ڵێت ئه‌وان بۆ هه‌ڵگرتن سیستمه‌كه‌یان نه‌كڕیوه‌.

ئیسماعیل ده‌میر، سه‌رۆكی ئیداره‌ی پیشه‌سازی به‌رگریی توركیا ڕایگه‌یاند، توركیا سیستمی به‌رگریی موشه‌كی ئێس-400 له‌ ڕوسیا كڕیوه‌ بۆ به‌كارهێنان نه‌ك هه‌ڵگرتنی سیستمه‌كه‌ و كارپێنه‌كردنی.

ئیسماعیل ده‌میر ده‌شڵێت، شتێكی لۆژیكی نییه‌ وڵاتێك سیستمی به‌رگریی موشه‌كی بكڕێت و به‌كارینه‌هێنێت، هاوكات جه‌ختده‌كاته‌وه‌ له‌وه‌ی توركیا و ئه‌مریكا له‌باره‌ی ئه‌و سیستمه‌ به‌رگرییه‌ موشه‌كیه‌وه‌ كه‌ ئێستا بوه‌ته‌ كێشه‌، ده‌ستیانكردووه‌ به‌ گفتوگۆ.

16/11/2019 مەزڵوم کۆبانێ، فەرماندەی گشتی هێزه‌كانی سوریای دیموكرات (هەسەدە) لە تویتێكدا له‌ هه‌ژماری تایبه‌تی خۆی له‌ تۆڕی كۆمه‌ڵایه‌تی تویته‌ر بڵاویكرده‌وه‌، "تورکیا چەند بەندکراوێکی داعش بۆ چاوبەستی جیهان بەکاردەهێنێت، بەڵام بەڵگەی پێویستمان لەبەردەستدایە کە تورکیا تیرۆریستانی داعش بۆ هێرش و داگیرکردنی باکوری سوریا بەکاردەهێنێت. بۆ وەستاندنی ئەو چاوبەست و سەرلێشێواندنەی کە تورکیا بەرامبەر جیهان بەکاریدەهێنێت و شکستپێهێنانی پلانەکانی و ئاشکراکردنی راستییەکان و چەسپاندنی دادپەروەریی، پێویستە دادگایەکی نێودەوڵەتی لە باکوری سوریا دابنرێت، کە تیایدا داعش بێزراوترین تاوانەکانی تیادا ئەنجامدا".

مەزڵوم كۆبانی فەرماندەی هێزەكانی سوپای سوریای دیموكرات بەنهێنی هاتووەتە هەرێمی كوردستان‌و چەند كۆبوونەوەیەكی ئەنجامداوە.
لەژێر چاودێرییەكی وردی ئەمریكییەكان، مەزڵوم كۆبانی سەردانی هەرێمی كوردستانی كردووە. وێستگەی سەردانەكەی مەزڵوم كۆبانی هەردوو شاری هەولێرو سلێمانی بووە، كە لەهەولێر لەگەڵ مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكرات‌و لەسلێمانیش لەگەڵ لاهور شێخ جەنگی بەرپرسی ئاژانسی پاراستن‌و زانیاری هەرێمی كوردستان كۆبوونەوەی كردووە.
ئامانجی سەردانەكە تاوتوێكردنی چەند پرسێك بووە، بەتایبەتی پرسی خۆرئاوای كوردستان‌و هێرشی سوپای توركیا بۆ چەند ناوچەیەك.

ھەسەدە جەختدەكاتەوە، نابێت خەڵكی خۆرئاوای كوردستان ببێتە قوربانی رێككەوتنە ئابوورییەكانی نێوان ئەمەریكا و توركیا.

مستەفا بالی، بەررپسی ناوەندی راگەیاندنی ھێزەكانی سووریای دیموكرات (ھەسەدە) بە كوردستان24 رایگەیاند: "ئاگاداری ناوەڕۆكی ترەمپ و ئەردۆغان نین، بەڵام وەك ئەركێكی ئەخلاقی، پێویستە ئەمەریكا گەرەنتی پاراستنی كورد بدات لە رۆژئاوای كوردستان و نەیانكاتە قوربانی رێككەوتنە ئابوورییەكان".

ئاماژەی بەوەش كرد، بەگوێرەی پەیوەندییەكانیان لەگەڵ ئەمەریكا، بەڵێی پاراستنیان پێدراوە.

تورکیا چەندە لە دوژمنکارییەکانی بەردەوام بێت، ئەوەندە زیاتر خەیاتی کورد بەرەوپێش دەچێت. ڕۆژی 17/11/2019 یەکێتی نێودەوڵەتی داهاتوو، خەڵاتی "بوێری سیاسی" 2019ی خۆی بەخشی بە سەڵاحەدین دەمیرتاش هاوسەرۆکی پێشووی هەدەپە، کە ئێستا لە زیندانی دەوڵەتی تورکدایە.

لەگەڵ بەردەوامی پەلامارە داگیرکارییەکەی تورکیا بۆ سەر خۆرئاوای کوردستان، بەڵام ڕۆژی 18/11/2019
مەولود چاوشئۆغڵو، وەزیری دەرەوەی تورکیا لەمیانی پێشکەشکردنی راپۆرتی بودجەی وەزارەتی دەرەوە و دامەزراوەکانی سەر بە وەزارەتەکەی بە لیژنەی بوودجە و پلاندانانی پەرلەمانی تورکیا رایگه‌یاند، "ئەمساڵ پەیوەندییەکانمان لەگەڵ ھەرێمی کوردستان بەرەوپێشچوونی باشی بەخۆیەوە بینیوە".

هەر هەمان ڕۆژ وه‌زاره‌تی به‌رگریی توركیا ڕایگه‌یاند، هێزه‌كانی روسیا و توركیا هه‌شته‌مین ده‌ورییه‌ی وشكانی هاوبه‌شیان له‌ ناوچه‌ی كۆبانی رۆژهه‌ڵاتی فورات ئه‌نجامداوه‌.

باسی له‌وه‌شكردووه‌، "هه‌شته‌مین ده‌ورییه‌ی وشكانی هاوبه‌شی سه‌ربازانی توركیا و رووسیا به‌ به‌شداری چوار زرێپۆشی توركیا و چوار زرێپۆشی رووسیا و به‌ یاوه‌ری فڕۆكه‌ی بێفڕۆكه‌وان به‌ درێژایی (10) كیلۆمه‌تر‌ له‌ قوڵایی (34)كیلۆمه‌تردا له‌ ناوچه‌ی كۆبانێ ئه‌نجامدرا".

مستەفا بالی، بەرپرسی ناوەندی راگەیاندنی ھێزەكانی سووریای دیموكرات (ھەسەدە) رایاگەیاند، سوپای توركیا و میلیشیاكانی سووریای سەر بە توركیا تائێستا ئاگربەستیان جێبەجێ نەكردووە و شەڕ بەردەوامە.

لەبەرامبەردا ناوەندی ڕاگەیاندنی هێزەکانی سوریای دیمۆکراتیک-هەسەدە لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بۆ ئەوەکردووە، هێرشە داگیرکەرییەکان بەردەوامن و لە ئێستادا هەوڵ دەدەن پانتایی داگیرکەرییەکانیان بەرفراوان بکەن.

راگەیێنراوەکە بەم شێوەیەیە:
"جموجۆڵی سەربازیی سوپای داگیرکەری تورک و گروپە چەتەکانی لە سەرتاسەری ناوچەکە بەردەوامە و بە مەبەستی بەرفراوانکردنی پانتایی داگیرکەرییەکانییان، چەندین ناوچەیان کردووەتە ئامانج و هێرش دەکەنە سەریان.

ئەبو راسان
سوپای داگیرکەر و چەتەکانی لە گوندی ئینگ ئەل-هەواو عبدولحەی بە چەکی قوڕس هێرشیان بردە سەر ناوچە مەدەنییەکان و بە هەمان شێوە لە هەوڵی داگیرکردنی ناوچەی دیکەدان، لە هەمان کاتدا جموجۆلی فڕۆکەی کەشف بۆ سەر ناوچەکەش بەردەوامییان هەیە.

تل تەمر
سوپای تورک بە چەکی قوڕسی وەکو موشەک و هاوەن گوندەکانی تل مەناخ، ئوم ئەلکێف و تل تەول-یان بە شێوەیەکی چڕ بۆردوومان کرد و لە هەمان کاتدا فرۆکەی بێ فڕۆکەوانی سوپای داگیرکەرانیش بەسەر ناوچەکەوە بەردەوامن.

عەین عیسا
سوپای داگیرکەران و هێزە ڕووسییەکان، دوای ئەوەی لە دەوروبەری کۆگاکانی گەنم لە ناوچەی شێرگرات گەشتێکی سەربازییان ئەنجام دا، سوپای داگیرکەران بە ژمارەیەکی زۆری چەتەکانییەوە و بە تانک و تۆپ و چەکی قورس ئەو کۆگایانەیان داگیرکردو لەوێ جێگیر بوون.

لە ئەنجامی هێرشی داگیرکەران و گروپە چەتەکانیدا، (2) لە هەڤاڵانمان بریندار بوون".

ڕۆژی 20/11/2019 وەزارەتی بەرگری ئەمریکا- پنتاگۆن، لە ڕاپۆرتێکدا ئاماژەی بە کاریگەری هێرشەکانی دەوڵەتی داگیرکەری تورک بۆسەر باکور و خۆرهەڵاتی سوریا کردووە.

لە ڕاپۆرتەکەدا هاتووە: کوشتنی ئەبوبەکر بەغدادی، گورزێکی قورسی لە داعش داوە، بەڵام ئەمە ناتوانێت سەرلەنوێی ڕێکخستنەوەی داعش ئاستتەنگ بکات. دوای هێرشەکانی تورکیا بۆسەر باکوری سوریا و کشانەوەی ئەمریکا، داعش دەرفەتەکەی قۆستووەتەوە و سەرلە نوێ خۆی بە ڕێکخستن دەکات.

ڕۆژی سێشەممە 20/11/2019 وەزارەتی بەرگری روسیا لەبەیاننامەیەكدا سەرۆكۆنەی هەڕەشەكانی توركیای كرد بۆ دەستپێكردنی هێرشی نوێ بۆ سەر ناوچەكانی باكوور و رۆژهەڵاتی سوریا.

لەبەیاننامەكەی وەزارەتی بەرگری روسیادا هاتبوو، كە بانگەشەكانی توركیا بەوەی ڕێكەوتنی سوچی وەك خۆی جێبەجێنەكراوە بووەتە جێگای سەرسووڕمانی ئەوان، هەروەك جەختیشیكردبووەوە، هێزەكانی سوریای دیموكرات هەموو پابەندییەكانی سەر شانی جێبەجێكردووە، جگە لەوەی ئاماژەی بۆ ئەوە كردبوو، كە هەڕەشەكانی توركیا دۆخی ناوچەكە زیاتر قەیراناوی دەكات.سێرگی لاڤرۆڤی وەزیری دەرەوەی روسیا ڕایگەیاند: "ئەنقەرە مۆسكۆی ئاگاداركردووەتەوە بەوەی هیچ پلانێكیان نییە بۆ دەستپێكردنی هێرشی سەربازی نوێ بۆ سەر ناوچەكانی باكووری خۆرهەڵاتی سوریا". ئەوەش دوای دوو رۆژ لەهەڕەشەی وەزیری دەرەوەی توركیا بەوەی ئەگەر شەڕڤانانی كورد بەتەواوەتی لەناوچە سنورییەكان نەكشێنەوە ئەوە توركیا دەست بە ئۆپەراسیۆنەكانی بۆ سەر ناوچەكە دەكاتەوە، كە ئەو هەڕەشەیە لەلایەن وەزارەتی بەرگری روسیا سەركۆنەكرا.

ڕۆژی 21/11/2019 (خولوسی ئاكار)، وەزیرى بەرگریى توركیا، له‌دوای پێشكه‌شكردنی زانیاریی له‌باره‌ی بوودجه‌ی وه‌زاره‌ته‌كه‌ی له‌چوارچێوه‌ی بوودجه‌ی گشتیی 2020ی تورکیادا، به‌ لیژنه‌ی پلان و بوودجه‌ی په‌رله‌مانی توركیا له‌باره‌ی هێرشه‌كانی وڵاته‌كه‌ی بۆ سه‌ر رۆژئاوای كوردستان قسه‌یكرد.

خولوسی ئاكار باسی له‌وه‌كرد، "لە ئاكامى ئەو ئۆپەراسیۆنانەى ئەنجاممانداوه‌ بۆ سه‌ر خۆرئاوای كوردستان، خەیاڵى دامه‌زراندنی دەوڵەت له‌وناوچه‌یه‌ كۆتایی پێهاتووه‌".

سوپای توركیا و گروپه‌ چه‌كداره‌كانی ئۆپۆزسیۆنی سوریا كه‌ له‌لایه‌ن توركیاوه‌ هاوكاری و پشتیوانی ده‌كرێن له‌ 9ی ئۆكتۆبه‌ری ئه‌مساڵ هێرشیانكرده‌سه‌ر رۆژئاوای كوردستان و به‌هۆی زیاتر له‌ 300 هه‌زاری هاوڵاتی ئاواره‌بوون.

وەزارەتی بەرگری ئەمریکا (پنتاگۆن) لە راگەیەندروێکدا له‌باره‌ی هێرشه‌كانی سوپای توركیاوه‌ بۆ سه‌ر خۆرئاوای كوردستان ڕایگەیاندووە، "رێکخراوی چەکداری داعش ئۆپەراسیۆنە سەربازیەکەی تورکیای بە دەرفەت وەرگرتوە، بۆ دوبارە رێکخستنەوەی هێزەکانی لەناو سوریادا و پلانی هێرشکردنیشی هەیە بۆ دەرەوەی سوریا".

هاوكات به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی خۆسه‌ری باکورو ڕۆژهەڵاتی سوریا له‌ راگه‌یه‌ندراوێكدا رایگه‌یاندووه‌، لەناوەندی پەیوەندییەکانی دەرەوە لە شاری قامیشلۆ بە بەشداری سەرۆکی نوسینگەی کاروباری ڕێکخراوەکانی مافی مرۆڤ و نوێنەرانی مانگی سوری کورد ڕاگەیەندراوێکی سەبارەت بە هێرشەکانی دەوڵەتی تورک بڵاوکردەوە.

باس له‌وه‌شكراوه‌، "لە سەرەتای هێرشەکانی دەوڵەتی تورک بۆسەر باکورو خۆرهەڵاتی سوریا، لێشاوێکی فراوانی کۆچبەربوونی هاوڵاتیانی گوند و شارەکان درووستبوو، ژمارەی کۆچبەران گەیشتۆتە (300)هەزارکەس، هەروەها (86) هەزار خوێندکاریش لە خوێندن دابڕاون.

سەرۆکی ئەنجوومەنی پیران (میچ مکانۆڵی) رێگرە لە سەپاندنی سزا بەسەر تورکیا بەهۆی ئەو هێرشەی کردوویەتیە سەر رۆژاڤا کوردستان و ئەوەش بووەتە هۆکاری ئەوەی ئیدارەی ترەمپ سزای تورکیا نەدات.

بۆنەهێشتنی ئەم بەربەستە، کریس ڤان هۆڵن، سیناتۆری پارتی دیموکراتەکان چارەسەرێکی خستەڕوو و ئاماژەی بەوە کرد "داوا لەهەمووتان دەکەین تەلەفۆن بۆ میچ مکانۆڵ بکەن. ئەو سەرۆکی کۆمارییەکانە".

سیناتۆر (میچ مکانۆڵی) تەمەن 77 ساڵ لەبارەی سزادانی تورکیاوە رایگەیاندووە "دەبێت شوێن بەرژەوەندیی ستراتیژیمان بکەوین، نەوەک عاتیفە".
میچ مکانۆڵ سەرۆکی ئەنجوومەنی پیرانە. لە ئەنجوومەنەکەدا بەبێ رەزامەندیی ئەو ناکرێت دەنگ لەسەر هیچ پرۆژەیاسایەک بدرێت. ناکرێت بەبێ رەزامەندیی ئەنجوومەنی پیرانیش سزای کۆنگرێس بخرێتە سەر تورکیا.

(کریس ڤان هۆڵن)، سیناتۆری بەناوبانگی پارتی دیموکراتەکاندا دەڵێت: "ئیدارەی ترەمپ پاڵپشتی پرۆژەیاساکە ناکات، حەزناکات لە ئێستا پرۆژەکە دەنگی لەسەربدرێت. هەندێک نیگەرانی لەبارەی پرۆژەکە دەربڕیوە. پرسی گەورە هەمان ئیدارەی ترەمپە کە دەڵێت پاڵپشتی پرۆژەکە ناکات. متمانەم هەیە ئەگەر ئەمڕۆ لە ئەنجوومەنی پیران دەنگ لەسەر پرۆژەیاساکە بدرێت، هێندە دەنگمان هەیە بەسەر ڤیتۆی سەرۆکیشدا زاڵبین".

مارشا بلاکبێرن یەکێک لەو سیناتۆرانەی پارتەکەی دۆناڵد ترەمپە کە ئامادەیە دەنگ بۆ سزادانی تورکیا بدات. ئەو خاتوونە خەڵکی تێنەسییە، ئەو ویلایەتەی گەورەترین رەوەندی کوردی لێیە. مارشا بلاکبێرن ئاماژەی بەوە کرد "خەڵک دەڵێن کە ئەو دوو پارتە لەسەر هیچ مژارێک رێکناکەون. هەندێک شت هەن کە ئێمە لەبارەیانەوە هاوبۆچوونین. پشتیوانیکردن لە کوردان یەکێکە لەو مژارانە".

قسەکانی ئەم سیناتۆرانە لەکاتێکدا بوو کە وەزارەتی بەرگریی ئەمریکا، ناسراو بە پێنتاگۆن، لە راپۆرتێکدا رایگەیاندبوو، کشانەوەی سەربازەکانی وڵاتەکەیان لە چەند ناوچەیەکی سووریا، دەبێتە هۆی بەهێزبوونەوەی داعش.

ڕۆژی 21/11/2019 سوپای توركیا لە گوندی قرنفل لە ڕۆژئاوای گرێسپی، لە ڕێگای فڕۆکەی بێ فڕۆکەوانەوە، ئۆتۆمبێلێکی مەدەنیان بۆردوومان کرد. لە بۆردوومانەکەدا 2 هاوڵاتی مەدەنی گیانى له‌ده‌ستى داوه‌ و 2ی دیکەش برینداربوون، کەلەنێویاندا منداڵیش هەن.

ڕۆژی 21/11/2019 (ستیڤان دوگریك) وته‌بێژی سكرتێری گشتیی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان، له‌ كۆنفرانسێكی رۆژنامەنوسیدا رایگەیاند، تا ئێستا زیاتر له‌ (11) ملیۆن هاوڵاتی سووریا وەک پەنابەر ڕوویان لە وڵاتانى دەرەوە کردوەو (6) ملیۆنیش لەناوخۆى سوریا ئاوارەبوون. نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان نیگه‌رانی ره‌وشی ژیان و سه‌لامه‌تی نزیكه‌ی سێ ملیۆن كه‌سه‌، كه‌ ئێستا له‌ ئیدلب و ده‌وروبه‌ری نیشته‌جێن.

وتەبێژى سکرتێرى گشتى نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان داوای له‌ هه‌موو لایه‌نه‌كان ده‌كات پابه‌ندی پرسی پاراستنی مه‌ده‌نییه‌كان بن و نه‌بنه‌ هۆی زیاتر وێرانكردنی ژێرخانی ئابووری سووریا.

ئەوە لەکاتێکدایە کە نەتەوە یەکگرتووەکان هیچ هەڵوێستێکى لەبارەى هێرشەکانى تورکیا بۆ سەر باکورى سوریا نەبووەو تەنانەت هیچ هاوکارییەکى مرۆیشى پێشکەشى ئاوارەکانى خۆرئاواى کوردستان نەکردوە.

21/11/2019 لینزی گراهام سیناتۆری نزیک لەسەرۆکى ئەمریکا رایدەگەیەنێت باشترین چارسەر ئەوەیە هێزێکى نێودەوڵەتى لەنێوان تورکیاو هەسەدە لەناوچەى ئارام جێگیر بکرێت.

هەروها رایگەیاند: "هیوادارم ‌ ئێمه‌ و توركیا رێگایه‌ك بدۆزینه‌وه‌ تاوەکو كێشەکان‌ چاره‌سه‌ر بكه‌ین، ئێمه‌ ده‌مانه‌وێت توركیا ئێف 35 هه‌ڵبژێرێت له‌جیاتی ئێس 400ی رووسی و نابێت توركیا ئه‌و پرسه‌ ئاڵۆزتر بكات".

ڕۆژی 22/11/2019 (ئۆلیگ سیرومۆلۆتۆڤ)، جێگری وەزیری دەرەوەی ڕووسیا هۆشداری لە هێرشی دەوڵەتی تورک بۆسەر باکورو خۆرهەڵاتی سوریا داو ڕایگەیاند:"هیچ زانیارییەکی ڕاست دەربارەی تیرۆریستە هەڵهاتووەکان لەبەردەست نین، ئەوەی کە هەیە باس لە هەڵهاتنی سەدان تیرۆریستی داعش لە زیندانەکان دەکرێت، ئەو چەتانەی هەڵهاتوون دەتوانن ڕێگای زیندووکردنەوەی داعش بدۆزنەوە".

جێگری وەزیری دەرەوەی ڕووسیا بوونی ناکۆکیەکانی باکوری سوریا و هەبوونی هێزی بیانی لەناوچەکە بەخاڵی سەرەکی ژیانەوەی داعش ناودەبات. بۆ وەستانی هەڕەشەکان و ڕێگەگرتن لە دەرکەوتنەوەی داعش، زۆر گرنگە سەرەتا نەهێڵین شەڕ لەهەرێمەکە درووست بێت، هەروەها بۆ گەڕانەوەی سەروەری و یەکپارچەیی خاکی سوریا هاوکاربین، ئەمەش یەکێک لە ئامانجەکانی ڕێککەوتنی نێوان ڕووسیاو تورکیایە کەلە 22ی مانگی 10 ئیمزاکرا".

ڕۆژی 22/11/2019 نووسینگەی کاروباری مرۆیی رێکخراوی نەتەوەیەکگرتووەکان راپۆرتێکی لەبارەی زیان و کاریگەرییەکانی ئۆپەراسیۆنی سوپای تورکیا و هێزە یارمەتیدەرەکانی بۆ سەر رۆژئاوای کوردستان بڵاوکردەوە.

سەرنجی راپۆرتەکە لەسەر رۆژانی (1 تاوەکو 19ی مانگی 11)یە و تێیدا هاتووە:
(75 هەزار و 438 کەس ئاوارەن؛ 31 هەزار و 680 کەسیان منداڵن، 18هەزار و 860 کەسیان ژنن.

(48 هەزار و 884 کەسیان خەڵکی پارێزگای حەسەکەن، 19 هەزار و 471 کەسیان خەڵکی پارێزگای رەققەن، 7 هەزار و 83 کەسیان خەڵکی پارێزگای حەلەبن).

(117 هەزار و 132 کەس گەڕاونەتەوە شوێنەکانیان، نیوەی ئەوانە گەڕاونەتەوە ئەو شوێنانەی لەژێر دەسەڵاتی تورکیادان).

(زیاتر لە 15 هەزار و 750 کەس چوونەتە ناو هەرێمی کوردستان. 10 هەزار و 127 کەسیان لە کامپی بەردەڕەشن، 1881 کەسیان لە کامپی گەولیانن، 3751 کەسەکەی دیکەیان کامپەکانیان بەجێهێشتووە. 13 هەزار و 630 کەسیان وەک پەنابەر ناوی خۆیان تۆمارکردووە، 34%یان خەڵکی قامشلۆ و 33%یان خەڵکی سەرێ کانین).

(شەڕ لە نزیک رێگەی ئێم فۆر و تل تەمر بەردەوامە و ئەوەش بووەتە هۆی ئاوارەبوونی چەند هەزار کەسێک).
(لە ئەنجامی تەقینەوەی چەند مین و بۆمبێک لە قامشلۆ، سەرێ کانی و گرێ سپی ژمارەیەک کەسی سڤیل بوونە قوربانی).
(خزمەتگوزارییەکان لە گرێ سپی و سولووک خراپبوون، وزەی کارەبای هاتوو لە بەنداوی فوراتەوە بڕاوە و ناوەندەکانی خوێندن داخراون).

ڕۆژی 22/11/2019 لە تویتێكدا مەزڵوم کۆبانێ، فەرماندەی گشتیی هەسەدە نووسیی، "تورکیا ئەندامانی خانەوادەیەکی کوردی لە نزیک کۆبانێ لە رێگەی بۆردوومانی فڕۆکەی بێفڕۆکەوانەوە کوشت، کەچی دەشڵێن حەوت تیرۆریستیان کوشتووە. ڕوسیا و ئەمریکا بەرپرسن لە پاراستنی منداڵانی ڕۆژئاوای کوردستان و ئەو کۆمەڵکوژییانەی تورکیا ئەنجامی دەدات."

ئومید ناسح جیهانی
ماستەر لە مێژوو دا