کاتێک چووم بۆ ئایندە بۆ ساڵی ٣٥٠٠ چیم دی؟

چیم دی لەو ژورە نهێنیەدا؟
کە دەرگای ژورەکەم کردەوەو چومە ژورەوە ، ژورێکی زۆر گەورە بوو، جەندەها وایەرو کیبۆردو ئامێری تێدا بوو کە لە شوشە دروستکرابوو، وە کورسیەکی ئاسنین لە ناوەڕاستی ژورەکەدا بوو کە سەدەها وایەری لێ بەسترابوو، لە هەموو ژورەکە گوێبیستی چەندەها دەنگی ئەلەکترۆنی جیا جیا دەبویت. من لەو کاتەدا سەیری ئامێرەکانم دەکرد تا بزانم چیە لە ناکاو دەستێکی قورس خرایە سەرشانم ، کە ئاوڕم دایە پڕۆفێسۆر پەوڵ بوو، یەکەم جار زۆر توڕە بوو کە من پێ پرس هاتومەتە ئەو ژورەوە، پاشان وتی ئامادەم کارێکی تازەت بدەمێ لەم ژورەدا وەک یاریدەدەری بەرپرسی ئەو ئامێرە کە کورسیەکی تایبەتە دەتوانیت گەشتی پێ بکەیت بە کاتددا. لە سەرەتادا باش تێنەگەیشتم وامزانی گاڵتەم لەگەڵ دەکات، پڕۆفیسۆر پەوڵ پێی گوتم ئەو ئامێرە ئامێری کاتە و ناوی
(Iron Mass), لەم ڕۆژەوە من دەست بەکار بووم لەو ژورەدا. ئێمە خەڵکمان دەنارد بە کاتددا بەرەو ئایندە، خەڵکەکان زۆربەیان سەربە سوپا بون و هەندێکیان شارەزاو پسپۆڕی لێکۆڵەرەوە بوون. بۆم دەرکەوت کە ئامێری کات لە ساڵانی ١٩٧٠ وە دروست کراوە، لە زۆرێک لە ولاتان ئەم ئامێرە دورست کرابوو بەڵام قەدەغە بوو بۆ بەکار هێنان، ئەم ئامێرە بە کارەبا و شەپۆلی ڕادیۆیی کار دەکات. ئەوانەی کە بۆیان هەبوو بچن بۆ ئایدنە هەر یەکە و بەرپرسیارەتیەکی پێ سپێردرابوو. کاتێک کە دەڕۆیشتین بە کاتی سەرزەوی یەک کاتژمێر دەڕۆیشتین بەڵام لە ئایندە سێ بۆ چوار ڕۆژ کات بەسەردەچوو. واتە یەک سەعاتی ئێمە چوار ڕۆژی ئایندە بوو.
ماوەی ساڵێک لەم ژورە کارم کرد وەک یاردیدەدەر،پاش ئەوەی متمانەی تەواویان پێم کرد داوام لە سوپەرڤایزەی تیمەکە کرد کە منیش لەگەڵ خۆیان ببەن بۆ ئایندە و دەمەوێت چەند نمونەیەکی ڕوەک کۆبکەمەوە بۆ لێکۆڵینەوە. زۆر ئاواتەخواز بووم ئایندە بە چاوی خۆم ببینم و خۆم ببمە شایەتحاڵی ڕوداوەکان، ئەمەش باشترین هەل بوو بۆ من کە بتوانم بەشدار بم لەگەڵ ئەو تیمانەی دەچون دەکەن بۆ ئایندە. تیمەکەمان پێک هاتبوو لە ٢٠ کەس ١٤ سەرباز و ٦ کەسی لێکۆڵەرەوە، بڕیار درا ئێمە بنێرن بۆ ساڵی ٣٥٠٠، بە مەرجێک پێشتر کەس نەچوو بۆو بۆ ساڵی ٣٥٠٠، زۆرترین کات کە بۆی چووبون ساڵی ٢٩٠٠ بوو، ئەمەش خۆی لە خۆیدا مجازەفەیەکی تازە بوو بۆ تیمەکەمان. ساڵی ٢٩٠٠ زەوی لە بەهەشت دەچوو زۆر سەوز بوو ژیان زۆر خۆش و ئاسان بوو بۆ مرۆڤ. من باوەڕم وابوو کە ساڵی ٣٥٠٠ بەهەمان شێوە خۆش و سەوزو ئارام بێت، بەڵام بەداخەوە وا دەرنەچوو.
هەسارەی زەوی بوو بە شوێنی جەنگ و هەموو شوێنەکان کاول بوبو خەڵکی سەر زەوی لە جەنگدا بوو لەگەڵ بونەوەری دەرەکی، و پڕ بوو لە نەهامەتی و ناخۆشی، لەمە زیاتر ناچمە ناو وردەکاریەکان... ئەو بونەوەرانەی کە لە جەنگادا بوون لەگەڵ مرۆڤ خەڵکی گەردونی ئەندرۆمیدا بوون (Andromeda Galaxy) ئەم گەردونە بە (Messier 31, M31, or NGC 224) ناو دەبرێت.. دوری ئەم گەردونە لە گەردونی خۆمانە ٢،٥ ملیۆن ساڵی تیشکە.. ئەم گەردونە بۆ یەکەم جار لە لایەن گەردنوناسی فارسەوە(عەبدول رەحمان السوفی)ەوە لە ساڵی ٩٦٤دا دۆزرایەوە..

گەردونی ئەندرۆمیدا

ئەو بونەوەرانە کەمێک بەهێزتر بون و تەکەنلۆژیەکەیان کەمێک لە تەکنەلۆژی مرۆڤ باڵا تر بوو، بۆیە شەڕەکەیان هێنابوە ناو ماڵی ئێمە.. بە بۆنەوەی ئەوەی کە ڕادیۆئەکتیف و شەپۆل موگناتیسی زۆر هەبوو ئێمە نەماندەتوانی بگەڕێینەوە بۆ ساڵی ٢٠١٩. دەبوو یەک ساڵی کامل بمێنینەوە تا بتوانین بگەڕێینەوە بۆ سالی ٢٠١٩..واتە گیرمان خوارد بۆ ماوەی یەک ساڵ.
لەوێ بە ناچاری لەگەڵ کۆمەڵێک خەڵک یەکمان گرت کە شەڕی پارتیزانیان دەکرد دژی بونەوەرەکانی دەرەوەی زەوی ، پاش ماوەیەک ئێمە دۆراین و تەواوی تیمەکە کوژران من تاکەکەس بوو کە بە دیل گیرام...ناچمە سەر وردەکاری زیاتر لەمە لەبەر ئەوەی ئازارەکان و شکاندنەکان ئەشکەنجەی جەستەیی و ڕۆحی هێندە بەئازار بوون لە گێرانەوە نایەت..من لەوێ بووم مامەڵەی کۆیلەم لەگەڵ دەکرا..پاش ماوەیەک نازانم چۆن لەپر گێڕامیانەوە بۆ ماڵەوە واتە بۆ ساڵی ٢٠١٩.. بۆم دەرکەوت گوتیان تۆ سێ مانگە دیار نەماویت بەڵام لە راستیدا من ساڵێک لە ئایندە مامەوە، واتە کات لێرە و کات لە ئایندە جیاوازی هەبوو. ئێستا دێمە سەر ئەو بەشەی کە توشی شۆکت دەکات، من حەوت ڕۆژە گەڕاومەتەوە بۆ ساڵی ٢٠١٩ ..دوای گەرانەوە زۆر ترسام و چومە ژورەکەم هەموو شتەکانم کۆ کردنەوەو ڕام کرد بۆ شوێنێکی نهێنی کە تا ئەمڕۆ لەم شوێنەم. ئێستا شتێکتان نیشان دەدەم کە پێشتر نەتانبینیوە، ئەمە وێنەی سۆنەرە و ئێستا ٤ مانگە دووگیانم ، باوکی منداڵەکەم بونەوەری دەرەکیە و دوای ٥ مانگی تر چاوەڕوان دەکەم منداڵەکەم ببێت کە تێکەڵەی مرۆڤ و بونەوەری دەرەکیە لە گەردونی ئەندرۆمیدا...

ئێستاش زۆر لەوە دەترسم کە منداڵەکەم ببێت و منداڵکەم لێ بسەنن بۆ تاقی کردنەوە و ژیانم لێ زەوت بکەن، بۆیە ئێستا خۆم شاردۆتەوەو حەزم ئەم چیرۆکە باس بکەم تا هەموو مرۆڤایەتی ئەم راستیە بزانێت.
کەواتە بژی بۆ ئیمڕۆ لەبەر ئەوەی تۆ نازانیت بەیانی چی ڕودەدات...