(ئەقلی سەلیم)

Wednesday, 14/10/2020, 22:33

3287 بینراوە

وەچەرخانی سیاسی و ئابوری و کۆمەڵایەتی ئەمڕۆی کۆمەڵگەی ڕۆژهەڵاتی ناوین و کوردستانی بە هەر چوار پارچەکەیەوە،پێویستی بە تەوەرەیەکی گونجاوی سیاسەتی ژیرانەو ئەقڵیەتێکی سەلیم کە بەرژەوەندی هەموو گەڵانی ناوچەکە بە ئەساس بگرێت هەیە.بیرکردنەوەی بەشێک لە سەرانی سەرکردەو حزب و هیزوو لایەنە سیاسیەکانی کورد بە گشتی لە ناوئەو گێژاوو تەنگ وچەڵەمەیەی کە لە ڕۆژ هەڵاتی ناوەڕاست دا گەلی کوردی روو بەڕوو بۆتەوە،بۆ تە هۆکاریەکی بێ زار کەر لە بنەڕەتی ڕەوتی کۆمەڵگای بەرەو چارەنوسێکی خۆ کوژ مردوو مارژێناڵ بردووە،ئەگەر لە مێژوو دا لە ڕۆژگارە سەختەکان دا سەرکردە هەبێت و دەربکەوێت و ڕۆڵی خۆی بگێرێت بە و هەموو ویژدانەو توانایەیی کە جەنابیان هەیەتی وەکو ئەرکێکی ئەخڵاقی ویژدانی مروڤی ئەتوانێت لە پشت پەردەی ئەنتەرنێت و لاپتۆپەکانەوە بێتە دەرەوەو بتوانێت خزمەتێکی ویژدانی بە کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان بکات،بەڵام بە داخەوەم بۆ ئەم بارودۆخە نا هەموارەی کە بەرۆکی هەرچوار پارچەی کوردستانی گرتۆتەوە.بە بێ بیرکردنەویەکی سەلیمانە و ژیرانە کۆمەڵگەی کوردان ئەبەن بەڕێوە،گەلی کوردیش بەهۆی نەهامەتی و ئەو هەموو تراژیدیا و چیروکە خۆێن ڕێژانەی بەسەری دا هاتوون لە فەلسەفەی دیسپلین سازی دا خۆ پەروەردەکردنێکی سیاسی و فەرهەنگی کەم مایتەوە، بە حوکمی زاڵی سیستەمی دوژمن کارانەی ناو خودی خۆی توانیویەتی خزمەتێکی باش و ڕوون بە دوژمنەکانیەوە بکات،لە ڕابردوو دا دزە خستنە سەر سیستەمی دە ربەگایەتی و عەشیرەت گەری و فەوداڵیەتی کۆمەڵگا لە ڕێگەی دوژمنەوە،یانی ئەو زهنیەتە دوا کەوتووەی کۆمەڵگە کەمان ئەوەندە ئەرکێکی عاتیفیەتی و سۆزداری هەیە ئەوەندە زانستی و پێشکەوتن خواز نیە.دروست بوونی کەسایەتی پیاوی سەردەستی کورد ئەوەندە دوا کەوتووە کە لە ڕادە بەدرە هۆڤە،لە ناو یەک دا ئەتوانێت بە سەدان کەس لە یەکتری بکوژێ،بەڵام بۆ دوژمن سەربازێکی دەوڵەت ئەتوانێت سەدان پیاوی نا پیاوی کورد چەک بکات و ڕێزیان بکات،پیاوی کورد بە بێ زهنیەتی ژیری ئەنالتیکی دەخولێتەوە تەنهاو تەنها بە هزری ژیری سۆزداری حەرەکەت ئەکات، بێ برەودان بە فەسەفەیەکی ژیانی زانستی ئایدۆڵوژی و فیکری و شارستانی و ڕۆشەنگەری.کەسایەتی سه رکردە لە کوردستان بە بێ بوونی ئەقلێەتێکی سەلیمەوە سەرکەوتوو نابن،سەرکەوتنەکەشیان تەنها لە چوار چێوەیەکی تەسک و حیزبایەتی و پارتیایەتی ئەمێنێتەوە،کورد و کەسایەتی و سەرکردەی لە قۆناغی یەکەمی ژیاندا لە چرکە ساتی درووست بوونی کێشە یان تەنگ و چەڵەمەدا زهنیەتی کار ناکات تەنها جاری دووەم وەکاری ئەخات،ئەمە تایبەت مەندی هەموو بوونەوەرێکی کوردە،کە بەبێ هەبوونێکی دیسپلینی ژیری هەستی ئایدۆڵۆژی حەڕەکەت ئەکات،بۆیە کەسایەتی کورد ئەتوانێت لە سەرژنێک بە سەدان زەلام بکوژێت، بەڵام لە بەرامبەری دوژمن دا ڕۆبۆتێکی ترساوە و هیچی تر،نەتەوەبوونی لا ئەساس نیە،ئەگەر هێرشێک یان قسەیەکی نەشیاو بەسەر باوەرداری ئاینی ئیسلامی بکرێت کەسایەتی کوردەکە زۆتر هەڵدەچیت لە کەسایەتی حەرەبەکە کە زیاتر لە پەیرەوانی پێغەمبەری خودان یانی هەڵوێستەی کەسایەتی کوردەکە بەهێز ترە لە هی عەرەبەکە،بەڵام کەچی لە لایەکی تریشەو لە سەر ناسنامەکی خوی بە جواب نایەت و نایەتە سەر حەق لە سەر مافی نەتەوەکەی، دوژمنان کەچەندێن ساڵە بە ناوی دین و ئیسلام کورد ئەچەوسێنەوە.کەچی تا تاڵە ڕۆژگاری ئەمڕۆمان دان بەو هەڵە نانێین کە تا دوا گڵۆڵەی خوێن دۆگماتیزم و قاڵب گرین تاریک پەرستین کەسایەتی عه رەب لە زگماکی بنچینەی درووست بوونیەوە لە خودای گەورە نزا ئەکات و ئەڵێت خودایە زۆر سوپاس بۆ تۆ کە منت وەکو عەرەب خوڵقاند کە زیاتری پەیڕەوانی ئاینی ئیسلامن فارسە پەرسەکە هەمان شێوە نزا بۆ خودای پەروەردیگار ئەکات ودەڵێت خودام سوپاست ئەکەم کەمن ت وەکو فارس خوڵقاند،تورک دەڵێت،نەموتلوییم تورکم دیەنا،واتە چەندە بەخۆشعاڵم کە دڵێم تورکم.کورڕیش دەڵێت خودایە چەندە خۆشعاڵم کەوەکو موسوڵمان خوڵقاندوومت،ناسیۆنالیستی عەرەب فارس تورک پێچەوانەی کوردە،کەچی ئەگەر باسی ئەم ڕەوشە بکەیت دژایەتی زۆرت بەسەر دا دەکرێت،ئەو ئەقڵە دۆگماو ناسەلیمەی کە لە کەسایەتی کوردو کۆمەڵگاکەی هەیە بەڕستی زۆر خەفەت بارە،سەرکردە نابێت لە شۆرشی فیکرو ڕۆشەنگەری نوێ بترسێت،سەرکردە ئەبێت خوڵق کارو داهێنەروو جێ بەجێ کار بێ کار بەڕێکەر نەبێت،لە پارچە بچووکەکەی خۆمان باشوری کوردستان بە هۆی قۆرغ کاری دەسەڵات زهنیەتی تەسکی حیزب گەڕایی تاکو ئێیستا نەتوانراوە هیچ بکرێت و گێژاوێک دروست بووە کە چارەنوسەکەی بەرەو هەڵدێرێکی مێژوی ئەڕوات،ئەقلی ناسەلیمی دەسەڵاتی بەڕێوابەری حوکمەت تا داو ڕادە پاسیڤ و مارژیناڵە کە ناتوانێت کێشەی خەڵک چارەسەر بکات،و بێتە سەکۆی ئاپۆڕای خەڵک کە خۆی بە نوێ کاروو خوڵقێنەرو چاک ساز پێناسە ئەکات،کەچی ناوەڕوکەکەی بە قەدەر پاشایە ڕووتەکەیە،سەرمایەو دەسەڵات تادوا مەنزڵگەی کۆتا ژیان نات بات بەڕێوە، سەرکردەی ویژدان کارامە سەرکردەی ژیر ئەوسەرکردەیە کەوا کۆمەڵگا لە قەیران و گێژاو دەرباز بکات،ئەو ئینسیاتیفەی کەوا لە دەستی ڕێبەری حوکمەت هەیە هیچ کەم تر نیە لە هی ئیمپڕاتۆریەتی هەرێمی،کە لە ناوخۆدا دەسەڵاتێکی ڕەهەند پارێزە،کەچی خەڵکەی بە ڕەهەندێکی هیرارشیک و توندو کۆڵۆنی پەروەردە ئەکات.پێتڤیە کە کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان هەریەک لە هێلی شەخسی خۆیەوە خۆی پەروەردەیەکی ئایدۆڵۆژی فیکری فەلسەفی دەرباز بکات بۆ ئەوەی ئەم وەزحە بتوانرێت بە شۆڕشێکی ڕۆشەنگەری ڕێناساس دەرباز بکرێت،تا کە چارە یا ئەوەتا بە شێوەزگەری حەزرەتی ئیبراهیم کە چۆن لە بەرامبەری نەمروود دا شۆڕشێکی زهنی درووست کرد کە پتەکانی تێکشکاندو پاشان ووتی بتە گەورەکە بتە بچووکەکانی تێکشکاندووە لەوەڵام دە تەنها بە یەک ووشە شۆڕش و گۆڕان کاری درووست کرد پێشنیارم وایە لە ڕەهەندێکی بزیشکیەوەو پشنیار دەکەم کە حوکمەت و بەڕێوەبەری حوکمەت ڕۆژانە یەک کێلۆ گوێز بخۆن تا بەشکەم لەم عاڵەتە ڕزگارمان بێت،بەڵکو خودا شیفای بە ئەقڵەکەیان دا بێنێت،لە ئەقڵیەتی نا سەلیم و نادیموکراتی و ناداد پەروەری ڕزگارمان بێت،کورد لەوەتەی هەیە هەستی بە بوونی خۆی کردوە هەمیشە چنگی بۆ بێگانە کردۆتەوە تورک کە لە سەرەتای هاتنیان لە ئاسیای ناوین هیچ جێگەو ڕێگایان نەبوو، بەڵکو کوردەکان ئەوانیان بەخۆوکردون ماڵیان بۆ داناون وخزمەیان کردوون و خواردنیان بۆ دابین کردوون و فێری نوێژوو ڕۆژیی و ئیسلامیەتیان کردوون،کەچی ئەمە پاداشتی ئەوانە بۆ کورد ئیمپڕاتۆریەتی مەد دەسەڵاتێکی دیموکراتی پیکەوەژیانی گەلانی بە ئەساس ئەگرت تەنها بۆ یەک ڕۆژیش بێ پەرسەکان هەزمیان نەدەکرد بۆچی؟چونکە لە دەستی کورد دابوو،عەرەب بەهەمان شێوە کاک سەلاحدین ئەیووبی فەلسەفەی ئیسلامی بە هەموو دونیا ناساند کەچی پێیان دەگوت سەلاحەدینی عەرەبی کە لە ئێمامی عومەرو خلیدی بن وەلیدو هتد...ی زیاتر کرد کەچی هێشتا پییان هەزم نەبوو هەر کاک سەڵاحەدین بوو فیکروەو فەلسەفەی ئیسلامیەتی بە ئوروپاو ووڵاتانی ئەوڕوپاو ئەفریقا گەیاندو ناساند کەچی ووشەی تەنها حەزرتیش بۆ ئەو بە ڕەهەندەگەلێکی کەمەوە ئەبینرا لە بەر ئەوەی کە کوردیکی کورد بوو،هەر لە سەرەتای داستان و شۆرش و سەر هەڵداوە کوردەکانەوە نەبوونی ڕێبەرو ئەقلیەتێکی سەلیمی ڕێبەرایەتی کوردی بەم دۆخە نا هاموارە گیاند کە چی ئێستا چاڕەسەری زۆر دژوارە.تەنها چارە سەری ئەوەیە کە سەرکردەو دەسەڵات پەرستەکان گوێز بخۆن بەشکەم ئەقڵیەتیان بگۆڕێت و وەگەڕ بخرێتەوە،لە دووای لووتکەی هەرەس هێنانی سەرمایەداری لووتکی زاڵی زاڵان کۆڕۆنا دەبێت میللەتی کوردی خۆی نوێ بکاتەوە و بەرەو نوێ بوونەوەیەکی میللی بۆ تەنها یەک سانیەش بێت لە دورگەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوین دا وەکو گەلی جوو بیر بکەینەوە ئەگەین بە هاموو ئەو ئەقڵە سەلمەی کە له گێژاوترین کارەسات ڕزگارمان ئەبێت،وەکو ئەو گەڵەیی کە بە ملیۆنان کەسی لێ هۆلۆ کۆست کرا،دەبێ ئێمەش وەکو گەلی جوو برو بە بیرۆردنەوەکەمان بدەین تاوەکو بتوانین قەیراناکان دەرباز بکەین،ئینجا ئەقڵی سەلیم تا کە چارەی دەرباز بوون ئەبێت لەو ڕەوشە دا نوێگەڕایەکی هزری ئایدیایی خوڵق کار بەرهەم دەهێنرێت،بەمەش ئاخر لووتکەی نەهامەتی کوشتیاروو کاول کاری و ماڵ وێرانی ئەبێت،هەر بۆیەش ئەو زهنیەت و بیرکردنەوەی کە ئێستا هەیە لە بەڕێوەبردنی وڵاتێکی بچوک هەرێمێکی بچوک وەکو کوردستانی باشور ناکاتە ئەو عەقلیەتەی کەوا عەرەب بیست و دوو وڵاتی خۆیان بەڕێوە ئەبەن قەوارەی سیاسی بە ناو هەرێم لە دەستی زهنیەتی تاریک پەرستی و تاک پەرستی ڕزگاری ئەبێت،بە دڵنیایەوە،باروودۆخەکە بە قەد سەری دەرزی و وەکو بۆمبێکی نەتەقیوی لێ هاتووە کەی بتەقێتەوە دیار نیە،دۆخەکەش لە ئەستۆی سیاسەتی سەرکردایەتی دەسەڵاتی هەرێمە.گۆڕان کاری و چاک سازی یەکەم هەنگاو دەبێت لە ئەقڵیەتی خۆیان بکرێت نەوەک لە چاک سازی ئیداری یان بەناوی ڕەهەندەگەلێکی چاک ساز بەڵکو کێشەکە نەبوونی زهنیەتێکی تەندروستە ئەقلیەتێکی ناسەلیم و ناڕوونە هەرچەندە بە چاک سازیزم پێناسەی بۆ دەکەیت کەچی براکەم کێشەکە لە زهنی خۆتەو تۆ خۆت کردوە بە خاوەنی ووڵات کەچی ناتوانیت بڕێک ئاو بدەیت بە کەسێک کەوا وا دەمرێت لە بێ ئاوی دا،ڕەوشە کە پویستی بە خێڕا گۆڕان کاری هەیە بۆ دەرچوون لەم گێژاوە نەگریسە کە بەرۆکی هەموومانی گرتۆتەوە،داوام وەیە دەبێت هەر تاکەکەس لەلای خۆیەوە خۆی پەروەردە بکات خۆی ڕۆشەن فکر بکات بۆ ئەوەی جارێکی دیکە میللەتی نەخوێندەوار ڕێبەرایەتی کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان نەکات.چونکە کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان لەوە زیاترن کە ناڕۆشەن فیکرەکان و نا ئەقڵە سەقەتەکان بە ڕێبەرانی خۆیان هەڵبژێرن.
یاری مەرگ و ژیان لە ڕۆژهەڵاتی ناویندا، گەیشتۆتە ئاستێکی چارەنوس ساز. ئەم جارە نەک تەنها گلادیاتۆرەکان لە مەیدانی شەڕدا کەوتوونەتە گیانی یەکتر، بەڵکووو ئیمپراتۆرەکانی جیهان و تەنانەت ئەوانەش کە دەیانویست تەنها تەماشاچی بن، کەوتوونەتە چاڵەکەوە بۆیەش ژیان و مردن لە ڕۆژهەڵاتی ناوڕاستەوە گری دراوە بە هەر ئانو ساتێک کە بڕیار لە سەر کوشتنی سەدان هەزار کەس دەدرێت لە هەر ئانو ساتێک دا کە بیانهەوێت،بۆیەش ڕاهات و دەسەڵاتپاڕێزی لە ڕۆژ هەڵاتی ناوین دا بۆتە ڕێسایەکی نەگۆڕاو چەق بەستوو کە ماعاڵە دەست کاری بکرێت ومەعاڵە بگۆڕدرێت ژیانی مرۆڤایەتی بەرەو هێڵی دارمان ئەچێت.ئیمپڕاتۆریەکان هێدی هێدی دەسەڵات لە دەستت دەدەن بەهاری ئازادی و ڕزگاری کۆمەڵایەتی دێتە کایەوە لە سایەیی خۆ پەروەردەکردنێکی کلتوری و سیاسی و ئابوری و ڕۆشەنگەری هێزێکی دینامیکی خۆڵقێنەر دێتەکایەوە محەمەدی مەهدی ڕزگارکەر دێتەوە و ڕۆژ دەردەکەوێت بوونەوەرەکان بە یەکتری شاد دبنەوە ژیانی مرۆڤایەتی گۆڕا کاری بە سەر دادێت سەدە سەدە.