لە کۆتاییەکانی ٢٠٢٠دا دەرک بەوە دەکرێت کە گوتارەکانی ئەردوغان بەرامبەر بە ئیسرائیل نوزانەوە و پەلاری بۆ ئەو وڵاتە پێوە دیارە، کە دەناورێتەوە بۆ ئەوەی زێتر خۆی لە ئیسرائیل نزیک بکاتەوە و وەک جاران بەبێ شەرمی هاوپەیمانی و هاوڕێیەتی تورکیا لەگەڵ ئیسرائیل لە میدیاکاندا جاڕدا و سەفارەی تورکیاش دووبارە بگەڕێنێتەوە بۆ ئیسرائیل. بێگومان ئەوەی تورکیا دەیکات لە ئەنجامی گۆڕانی دۆخی ئابووریی وڵاتەکەی و دۆخی سیاسیی و سەربازیی و گۆڕانی هاوسەنگی هێز و هاوپەیمانییەتەکان و هاوکێشە سیاسیی و سەربازییەکانی ئەو دەڤەرە و دەستبەکار بوونی سەڕۆکی تازەی ئەمریکایە کە کاردانەوەی ڕاستەوخۆی لەسەر بەرژەوەندییەکانی ئەنقەرە و کورسییەکەی ئەردوغان دەبێت. 

ئیسرائیل لەگەڵ نەیەرەکانی تورکیا، وەک یۆنان و قوبرس لە سەودایەکی گەرمە و لە کۆتایی ساڵی ڕابردوودا چەند ڕێککەوتنێکی لەگەڵ هەردوولادا بەستووە. پەیوەندییە دیبلوماسی و سەربازیی و ئابوورییەکانی ئیسرائیل لەگەڵ یۆنان و قوبرس لە کۆتایی ٢٠٢٠دا بۆتە جێگە نیگەرانی و سەرنجی تورکیا، بەتایبەتی پڕۆژەی دروستکردنی بۆڕی گاز کە لە ئیسرائیلەوە بۆ یۆنان و قوبرس لەوەێوە بۆ ئیتالیا دەڕوات کە خەرجیەکەی ٦.٨٦ بیلیۆن دۆلارە و ئیسرائیل لە ئەستۆی دەگرێت و ئەو پڕۆژەیە لە ٢٠٢٥دا تەواو دەبێت. ئەوەندە نابێت ڕێککەوتنێکی سەربازیی لەنێوان هەر سێ وڵاتدا واژۆ کراوە کە ئیسرائیل یارمەتیان بدات لە بەهێزکردنی زێتری سوپاکەیان و گەشەپێدانی زێتری چەکی بەرپەرچدانەوە. لەنێوان یۆنان و ئیسرائیل ڕێککەوتنێکی دی هەیە کە ئەویش بۆ بەهێزکردنی هێزی ئاسمانییە کە تێچووی ئەو پڕۆژەیە ١.٦٨ بیلیۆن دۆلارە و هەروها ئیسرائیل یارمەتی بەهێزکردنی هێزی دەریایی یۆنان دەدات. ڕێککەوتنێکی دی نێوان ئیسرائیل و یۆنان بۆ ئەوەی ڕێگەیەک لە نێوانیاندا بکرێتەوە بۆ گەشتوگوزاری ئیسرائیلی و یۆنانییەکان بەبێ هیچ مەرجێک و ڕێکارێکی قورس. جگە لە ئیسرائیل ئەوروپاش دژی تورکیا هەڵویسستی لەگەڵ یۆنان جووت کردوە، کە ئەمە ئەنقەرەی نیگەران کردوە و لەتاوان دەڵێ یۆنان بووە بە ئیسرائیلێکی دی لە ناوچەکە. 

ئەردوغان، نیگەرانە لەنزیک بوونەوەی قوبرس و یۆنان و وڵاتانی عەرەبی دی لە ئیسرائیل. ئەو دەیەوێت وڵاتانی هاوسێی وەک عیراق کوردستان و سوریا بێهێز بن، هەر کاتێک ویستی هەڵکوتێتە سەریان و ئەرزو خاکیان داگیر بکات، هەروها لەبەرئەوەی لە ڕابردوودا تورکیا خۆی ئەزموونێکی دەوڵەمەندی هەیە لە پەیوەندیی لەگەڵ ئیسرائیل و دڵنیاییە کە ئەو جۆرە پەیوەندییە بۆ نەیارەکانی پارویەکی چەورە و دەبێتە ئامرازێکی کارێگەر بۆ بەهێزبوونیان و نزیکبوونەوەیان لە ئەمریکا و بێمنەتبوونیان و ملکەچنەکردنیان بۆ مەرجەکانی ئەنقەرە. 

ڕوونە بۆ تورکیا کە گۆڕانی سەڕۆکی ئەمریکا کاردانەوەی نێگەتیڤی نابێت لەسەر پێگەی ئیسرائیل لە ناوچەکە و پەیوەندیی ئیسرائیل لەگەڵ ئەمریکا تا ئێستا هەر لەسەر یەک وەتیرە ڕۆیشتووە هەرواش دەمێنێت و یەکێکی وەک ئەردوغان توانای ئەوەی نابێت چی بە سیاسەت یان بەهێزی سەربازیی بێت پەیوەندیی نێوان ئەمریکا و ئیسرائیل تێکبدات، هەروها ئەردوغان دەزانێت لەوەی کە کورترین ڕێگە بۆ نزیکبوونەوەی زێتر لە ئەمریکا ئەوا ڕێگەی پەیوەندیی زێتر ئاسایی کردنەوەیە لەگەڵ ئیسرائیل. 

دەستبەکار بوونی سەڕۆکی تازەی ئەمریکا بۆ تورکیا ئاسۆیەکی ڕوونی نییە. لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی تا هەنووکە بایدن بەوە ناسراوە کە زۆر کەیفی بە بچمی ئەردوغان نایەت، لەبەرئەوە هاتنی بۆ کۆشکی سپی ئەردوغانی تووشی دڵەڕاوکێ کردوە و نیگەرانە لەبەرئەوەی چاوەڕوانی ئەو ئەنجامە ناکات لە بایدن کە خۆی دەیەوێت و پلانی بۆ داڕشتووە. ترسی تورکیا لەوەدایە کە بایدن لەگەڵ دەستبەکار بوونی پەلە بکات لەوەی کە لەسەر چەند چەمکێک کار بکات کە لە بەرژەوەندیی ئەردوغان نییە وەک: 

 یەکەم:

 بایدن پێش ئەوەی ببێت بە سەڕۆکی ئەمریکا لە میدیاکاندا بە ڕاشکاوانە ڕایدەگەیاند کە ئەگەر ئەو ببێتە سەڕۆکی ئەمریکا ئیدارەکەی بە فەرمی ددان بە جینۆسایدی ئەرمەنییەکان لەلایەن تورکیاوە لە سەدەی بیستدا دەنێت. 

بایدن لە پەیوەندیی نێوان تورکیا و ئیران لەسەر دەستی ڕوسیا و داگیرکردنی باکوری سوریا بە تایبەتی عەفرین و هێڕشی سەربازیی بۆ سەر کوردەکان لەلایەن تورکیاوە بە ناهەق دەزانێت، چەند جارێک لە ڕابردوودا لە میدیاکاندا دووپاتی کردەوە، کە ئەگەر ئەو ببێت بە سەڕۆکی ئەمریکا، یارمەتی ڕۆژئاوای کوردستان چڕتر دەکات لە جەنگی دژ بە داعشدا، کە ئەمە بۆ ئەردوغان خاڵێکی گرنگە چونکە هەردەم دەیەوێت میللەتی کورد کۆیلەی بەردەستی ئەو بن. 

لە کۆتا ڕۆژانی دەسەڵاتی ترامپدا ئەمریکا سزای بەسەر تورکیادا سەپاند و تورکیای لە پلانی بیناکردنی چەکی نهێنی وەدەرنا، قەدەغەی کرد کە تورکیا پارچە چەکی ئێف ٣٥ ئەمریکیی بە وڵاتانی دی بفڕۆشێت، ئێستا ئەردوغان مەترسی ئەوەی هەیە کە بایدن سزاکانی سەر تورکیا لە ترامپ قورستر بکات. 

ئەوروپا نیازیتی کە هەندێک سزا بەسەر تورکیادا بسەپێنێت، بەتایبەتی لەسەر مەسەلەی دەرهێنانی نەوت لەلایەن تورکیاوە لەنزیک قوبرس، کە کێشە بۆ ئاوی قوبرس و یۆنان دەنێتەوە، دوور نییە بایدن هاندەربێت و کاردانەوەی هەبێت لەسەر ئەوروپا بۆ ئەوەی پەلە بەکەن لە سزادانی تورکیا و ڕێگری بکەن لە سەرکەوتنی ئەو پرۆژەیە.