گەلێ جاران لەسەر پرسە فەلسەفی بوونییەکان دا نووسەر و بیرمەندانی ڕۆژهەڵات تەنیا دەرچەیێکی تێگەیشتنی بوونی لە ڕێگای فەیلەسووفان و ئەزموونگەراکان و بوونگەرایی ڕۆژئاوا دا بەڕووی فکر و هزر دا دەکەنەوە، کەچی لە پاڵ ئەوە، ڕۆڵ و بایەخی ئەوە کەم دەکەنەوە کە ڕۆژهەڵات و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لانەکەی ئایین و پرسە بوونییەکان بوون، لە ڕێگەی ئایین و باوەڕی جودا و ئیشراق و مەعریفەی عیرفان و پرسە بوونییەکان بووە، ، ڕۆژئاوا و فەیلەسووفەکانیان لە پێش گریکەوە تاهاتنی ڕێنسانس و ڕۆشەنگەرایی هەر بەم تێز و پرسانەیان شەن و کێوی هزری خۆیان دەکردەوە. بۆیە له بارەی تێگەیشتن لە بوونی خودا لە نێوان ئەزموونی و باوەڕ دا تێگەشتنم ڕۆژهەڵاتییانە بۆ باسەکە.