نقش علی قاضی در ترور روانشاد صلاح شمس برهان

Tuesday, 19/07/2022, 8:25

4339 بینراوە


امین  سحربین

 صلاح شمس برهان، روشنفکر برجسته و از رهبران اتحادیه کمونیست‌های ایران که در تیرماه سال ۱۳۵۹ ه.ش (۱۹۸۰ م) به دستور علی قاضی (کوری رش) پسر قاضی محمد در محله تپه قاضی مهاباد توسط شخصی به نام عثمان خضرپور و با همکاری سه تن از پیش‌مرگان حزب دمکرات (جمشید حسنی، اسماعیل خات زارا و ...) ترور شد. عثمان خضرپور شب حادثه بعد از ترور، در خانه منتقم قاضی (یکی از عموزاده‌های علی قاضی) پناه گرفته و مخفی گردید. وی سپس با کمک منتقم  به عراق رفته و پناهنده علی قاضی می‌شود. سه تن از پیش‌مرگان حزب دمکرات که معاونت در قتل را بر عهده داشتند، پس از چند روز که نیمه زندانی بودند از طرف حزب دمکرات آزاد شدند.
 ظاهراً نقش عمر قاضی بنا به گفته خودش در کمیته تحقیق منحصر به معرفی و آشنایی عثمان خضر پور با علی قاضی بوده است.
علت و ماجرای ترور صلاح شمس برهان چنین بود:
 علی قاضی و مقتول هر دو سال‌های زیادی در آلمان ساکن بودند. قاتل تحت عنوان وابسته بازرگانی سفارت ایران خدماتی را به‌نظام پادشاهی عرضه می‌کرد. ازجمله هنگام مسافرت محمد رضاشاه به آلمان مراسم پیشوازی از وی را ترتیب می‌داد. مقتول (صلاح شمس برهان) از رهبران فعال کنفدراسیون دانشجویان ایران بود. وی تظاهرات ضد شاه را رهبری می‌کرد.
پس از انقلاب ۱۹۷۹ علی قاضی می‌خواست با استفاده از سرمایه سیاسی پدرش به مهاباد بازگشته و در صورت امکان همه یا بخشی از کرسی رهبری کردها را اشغال کند. صلاح شمس برهان طی چند سخنرانی و میتینگ در مهاباد به افشاگری علیه علی قاضی اقدام کرد. تا مردمی که از کارنامه علی قاضی بی‌اطلاع بودند را متوجه ماهیت وی نماید. علی قاضی مهم‌ترین مانع بازگشت به ایران و پیگیری اهداف بلندپروازانه خود را در شخص صلاح شمس برهان می‌دید؛ متوسل به ترور وی شد.
بعد از این حادثه سرونوشت سیاسی علی قاضی به شرح ذیل رقم خورد:
سال1371(1992) توسط شخصي به اسم سعيد يزدان‌پناه تشکلي به نام اتحاديه‌ي انقلابيون‌(یەکیەتي شۆڕشگێڕان) تشکيل شد، ولي در مدت کوتاهي سعيد يزدان‌پناه بدليل يک سري مسائل اجتماعي، مورد سوءقصد قرارگرفت و کشته شد. بعداً برادرانش حسين و سمکو يزدان‌پناه سعي کردند مسئوليت اين تشکل را برعهده بگيرند، برادران يزدان‌پناه در ابتداي انقلاب براي سازمان چريک‌هاي فدايي فعاليت کرده‌اند و بنا به برخي از شواهد، حسين يزدان‌پناه دستگير و تواب مي‌شود. بعد از آزادي به جنوب کوردستان مي‌آيد و بعد از مرگ برادرش مسئوليت اين تشکيلات مرموز را بدست مي‌گيرد. گفته مي‌شود که در ابتدا اين تشکل با نظارت حزب دمکرات و شخص دکتر صادق شرفکندي تشکيل مي‌شود. ولي بعد از مرگ صادق شرفکندي و ضعف حزب دمکرات بعد از ترور شرفکندي، اين تشکيلات به بخشي از دستگاه مخوف و پليد استخبارات پارت دمکرات‌(پاراستن) تبديل مي شود و در اواسط دهه‌ي 70 ه.ش از طريق پاراستن و ميت ترکيه گروهايي را براي شناسايي و رديابي گريلاهاي پ.ک.ک مي‌فرستد و حتي باعث شهادت چند گريلاي پ.ک.ک مي‌شوند. بعد از اينکه سال 1377 (1998)يکي از گريلاهي پ.ک.ک را به‌طرز فجيعي به قتل مي‌رسانند، ميان اين گروه و گريلاهاي پ.ک.ک درگيري رخ مي‌دهد و تعدادي از اين گروه کشته مي‌شوند. بقيه هم مجبور به فرار مي‌شوند. سال 1380(2001) اين گروه با سرپرستي پارت دمکرات کوردستان به پارت آزادي کوردستان‌ ـ‌ پاک تغيير نام مي‌دهد و علي قاضي تنها پسر قاضي محمد، به رهبري آن و حسين يزدان‌پناه به معاونت آن منصوب مي‌شود. البته بعدها طي حرکتي نمايشي علي قاضي به‌دليل کهولت سن خود را از رهبري کنار کشيده و از اين پس حسين يزدان‌پناه رهبر و نفر اول اين سازمان مي‌باشد.
 پارت دمکرات و سازمان پاراستن تامين مالي سازمان پاک را برعهده دارند.

امین  سحر بین


نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست






کۆمێنت بنووسە