بەجۆربوونکۆمەڵەی گشتی بوونەوەری زیندوو چ یەکخانەیی بێت، یان فرەخانە، بە هەردوو بەشە سەرەکییەکەیەوە کە بە ناوکۆکەسەرەتایی و ناوکۆکەڕاستەقینەکان دەناسرێن، سەرلەبەری ئاژەڵ، ڕوەک، کەڕووبابەت، بەکتریا و ڤایرۆسەکان دەگرێتەوە. هەموو ئەمانە جارێکی دیکە دەکرێنە چەندان کۆمەڵە و لکی جیاجیا، هەریەکەشیان ژمارەیەکی...
هەڵبژاردنی سروشتی وەک میکانیزمێکی بنەڕەتی پەرەسەندن، بەدرێژایی مێژوو ڕۆڵێکی سەرەکیی گێڕاوە لە هەردوو کرداری پەسندکردن و لابردنی تایبەتمەندییەکان، ئەویش بەگوێرەی هەلومەرجە سروشتییەکان و ئەو گۆڕانکارییانەی بەسەر ژینگەکانی زیندەوەران هاتوون، لە چاخ و سەردەمە جۆراوجۆرەکاندا. لەسەر بنچینەی ئەو کردارانەی پەسندکردن...
زۆربەی ئەو ڕەخنانەی لە پەرەسەندن دەگیرێن، دوورن لە بنەما زانستییەکان، ئەمەش نەک تەنیا لای خەڵکی بەگشتی، بگرە هەندێ جار شارەزایان و لایەنگرەکانیش لە کاتی ڕاڤەکردندا، بەهەڵە لە چەند چەمکێکی دەگەن. گەلێک بیروڕا و بۆچوونی سەیری واش دەدرێتە پاڵ داروین و تیۆرەکەی، بە شێوەیەک نە لە تیۆرەکەدا هاتووە، نە پێوەندییان...
بیرکردنە‌وە لە چۆنەتی هاتنە‌کایە‌ی مرۆڤ و زیندە‌وە‌رەکانی دی، مێژووێکی زێدە کۆنی هە‌یە، ژمارەیەکی زۆریش لە زانا و شارەزایان لە چەندان ژیار و شارستانییەتی جیاوازدا لە زیندەوەران دواون. بە‌ڵام ئەوەی لێرەدا مە‌بە‌ستمانە بە‌کورتی تیشکی بخەینە سەر، چە‌مکی بنەچەی جۆری زیندە‌وە‌رانە کە یەکێکە لە بنەما...
چاڕلس ڕۆبە‌رت داروین، لە ساڵی ١٨٠٩ لە شاری (شروسبوری) لە ئینگلستان لە دایکبووە، لە بنەماڵەیەکی دە‌وڵە‌مە‌ندی ئایندار و زانستمەند پە‌روە‌ردە بووە، باوک و باپیرەی بژیشک بوون، دایکیشی بەردەوام هانی دەدا ڕوو لە خوێندن بکا و خوازیاری زانست بێت. باپیرەی داروین، ئیڕاسمۆس داروین، سەرەڕای ئەوەی بژیشکێکی...
پێش ئەوەی خشتەیەکی وا بخەینە بەردەست، بە پێویستی دەزانین ئاماژە بە چەند زانیارییەکی گرینگ بدەین لەبارەی زەوی و هەلی پەیدابوونی ژیان. شتێکی ناسراوە کە زەوی وەکوو تەنێکی ناوازەی ئاسمانیی، لە گەردووندا هاوشێوەی هیچ هەسارەیەکی دیکە نییە، چونکە تاکە شوێنە (ئەوەی تا ئێستە زانراوە) ئارام بێت و بۆ ژیان بگونجێ....