هەرێم و پەیوەندییە دبلۆماسییەکانی لە ئەوروپا

پەیوەندیەکانی هەرێمی کوردستان بە دەزگا بڕیاردەر و کاریگەرەکانی یەکێتی ئەوروپا، کە ئەنجومەن و کۆمیسیۆنی ئەوروپایە، سەرباری کۆمەڵێك ڕیکلامی "نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێم لە برۆکسل" و '' فەرمانگەی پەیوەندیەکانی دەرەوە لە هەولێر'' تاکو ئێستا نەك گەشەی نەکردووە ڕەنگە تەنها لە گاگۆلکێدا بێت و هێشتا نەیتوانیوە لەسەرپێی خۆی بوەستێت. کۆمەڵێك وێنەگرتن لەگەڵ پەرلەمانتاران و پەیوەندی بە دەزگا و کەسان و کۆمیتەکانی پەرلەمانی ئەوروپا کە بڕیاردەر و ڕاستەوخۆ کاریگەر نین،نابنە نیشانەی گەشە و چەسپاندنی پەیوەندیەکان لە ئاستەکانی بڕیاردان. بنیاتنان و گەشەی پەیوەندیەکان شوێن و پێوانەی دیاریکراوی خۆیان هەیە. لێرەدا هەوڵدەدەین پەنجە بۆ گرنگترینیان ڕابکێشین. 

ئەم نەبونی یان تەواو لاوازی پەیوەندیانە  دەکرێت بۆ دو جەمسەر و هۆکاری جیاواز بگێڕینەوە.

یەکێك لەو جەمسەرانە پەیوەندیان بە خودی دەزگاکان و سیستەمی کاری یەکێتی ئەوروپاوە هەیە و ناکرێت ڕەخنە ئاراستەی دەزگا و کەس و لایەنە کوردیەکان بکرێت.

 ئەویتریان پەیوەستە بە هۆکاری ناوخۆ و سیستەمی نا سیستەمیانەی کاری دبلۆماسی و کاری سیاسی بەگشتی لە هەرێمی کوردستان.

بەکورتی لایەنێك و یەکێك لە  هۆکارەکان ئەوانن (یەکێتی ئەوروپا) ئەوی تریان ئەمانن (کەسان و دەزگاکانی پەیوەندیەکانی دەرەوەی حکومەتی هەرێمی کوردستان).

لە دونیای ئەمڕۆماندا دوو جۆر پەیوەندی هەن کە هەر جۆرێکیان ئەگەر بە پسپۆرانە و دڵسۆزانە و بە ئامانج و ستراتیجی ڕون و دیاریکراوەوە کاری بۆ بکرێت کەم تا زۆر بێبەر و بێ ئەنجام نابێت. بەڵام ناکرێت لەیەکتریان جیانەکەینەوە.  پەیوەندیە دبلۆماسیەکان لەسەر ئاستی وڵاتان و دەزگا دبلۆماسیە دانپیانراوەکان دەکرێت بە (پەیوەندیە فەرمیەکان) ناویانبێنین. لە لایەکی ترەوە پەیوەندیە ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆکانی کەسان و دەزگا و پارت و ڕێکخراو و بزوتنەوە و گروپ و چالاکوانانی سیاسی و مەدەنیەکان بە دەزگا سیاسی و دبلۆماسیەکانی وڵاتان و دەزگا نێونەتەوەییەکانەوە دەکرێت ناویان بنێین ( پەیوەندیە نافەرمیەکان). ئەو پەیوەندیانە  چەندە چڕ وگەورە بن چەندە دەنگ و دەست ڕۆیشتوبن لە هەلومەرجی زۆر تایبەتدا نەبێت، هەرگیز ناتوانن ئەو گرنگی و کاریگەریەیان هەبێت لەچاو پەیوەندیەکانی نێوان دوو وڵاتی خاوەن سەروەری کە هەریەکەیان (بە هەق یان ناهەق) نوێنەری هاوڵاتیانی وڵاتەکەی دەکات. لە سەردەمانێکدا دەزگا دبلۆماسیەکانی وڵاتان زۆر بە ئاگا و هەستیار بون بۆ پەیوەندی بە لایەنە نافەرمیەکانی وەك پێشتر ناومان هێنان. ماوەی چەندین دەیەیە کە بە پێچەوانەوە گرنگیەکی زۆر دەدرێت بە لایەنە نافەرمیەکان و ڕاوێژکاریان پێ دەکرێت بە تایبەتی ڕێکخراوە مەدەنی و پسپۆریە ناسیۆناڵی و ئینتەرناسیۆنالیە حکومی و ناحکومیەکان. ئەمەش ڕێگا خۆشکەر بووە بۆ ئەوەی کە بە شێوازێك لە شێوازەکان لایەنێك لە ڕێگای ڕێکخراوێکی لە هەرشێوەیەکدا یاسایی و ڕێگە پێدراو بتوانێت ناوێکی گونجاو لەگەڵ ئەرکەکانی لە خۆی بنێت و لە ژێر چەتری ئەو فۆرم و ناوەدا چالاکیەکانی خۆی ئەنجام بدات. لەم وڵاتانەدا ناولێنان بە هەر مانایەك و لە هەر قەوارەیەکدا بێت ڕێگا پێدراوە. کەس چاودێر نیە لەوەی کە ئایا لەگەڵ ناوەرۆکدا یەکدەگرێتەوە یان نا. ئەوەی زۆر گرنگە هەرگیز لایەنە نافەرمیەکان چەندە ناوی زل و هەڵئاوساویان هەبێت ناتوانن ببنە شەریکی دەزگا فەرمیە دبلۆماسی و سیاسیەکان بۆ بەیەکەوە دانوستاندن و تاوتوێکردنی ڕاستەوخۆی کێشە و پێشهاتەکان. 

نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە یەکێتی ئەوروپا و لە تەواوی وڵاتانی ئەوروپا نمونەیەکی نزیك و زیندوی دەزگای یاسایی و تۆمارکراون لە خودی ئەو وڵاتانەدا جا ئیتر لە ژێر هەر ناو یان فۆڕمێکدا بێت، بەڵام لە ئاستی دیبلۆماسی و پەیوەندیە نێودەوڵەتیەکان دا نافەرمین. نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە یەکێتی ئەوروپا لە ٣ ی نیسانی ٢٠٠٠ لە شاری برۆکسلی بەلجیکا لە لایەن بەڕێز بورهان جاف نوێنەری ئەوکاتەی نوێنەرایەتیەکە دامەزراوە. لەو بەروارەوە دەزگایەکی تەواو یاسایی و ڕێگاپێدراوە بۆ کار و چالاکی لە لایەن دەزگا تایبەتمەندەکانی بەلجیکا. ئەم دەزگایە لە ڕوی یاسایی و فەرمیەوە لە فەرمانبەریە تایبەتمەندیەکانی بەلجیکا تۆمارکراوە. بەڵام هیچ جۆرە پەیوەندیەکی یاسایی و فەرمی و تۆمارکاری کەم تا زۆری بە یەکێتی ئەوروپا و دەزگاکانیەوە نیە. (وەك ئەوەی لە لاپەڕەی تۆمارکردنیدا پێشانی دەدەین). بورهان جاف و پارتی ئازاد بون لەوەی کە کۆمپانیاکە ناوبنێن (حەك ـ ی ء نوێنەرایەتی)  کورتەی (حکومەتی هەرێمی کوردستان ـ نوێنەرایەتی یەکێتی ئەوروپا). بەڵام جێگای تیاڕامانە کە لە ژێر ناوی کۆمپانیای بازرگانیدا تۆمار کراوە، لە کاتێکدا نە هیچ کار و چالاکیەکی بازرگانی لەبەرچاو دەکات، نە دەبڵ ژمێریاری واتە ژمێریاری پاسیف و ئەکتیڤی هەیە. نە باجی ساڵانە دەداتە حکومەتی بەلجیکا و نە فەرمانبەر و کارمەندانی بە شێوەی یاسایی تۆمارکراون (ئەمە بابەتێکی ترەوە لە داهاتویەکی نزیکدا دەگەڕێینەوە سەری).

هەرێمی کوردستان بە هۆی هەلومەجی تایبەتی ئێراق و ئەمری واقیع خۆشبەختانە توانیویەتی سەربەخۆییەکی فراوانی هەبێت. بە جۆرێك کە بە کرداری نەتوانرێت بخرێتە چوارچێوەی هیچ جۆرە حوکومڕانیەکی باوی سەردەم. نە وڵاتێکی سەربەخۆ و خاوەن سەروەری، نە فیدراڵ و نە کۆنفیدراڵە. هەرێمی کوردستان تێکەڵەیەکی ئەم سیستەمانەیە و زوو یان درەنگ دەبێت بە لایەکدا بکەوێت و هیوای خەڵکی کوردستان بە گشتی ئەوەیە کە بە ئاراستەی سەربەخۆییدا بڕوات. ئەم هەرێمە کۆمەڵێك دیارەی وڵاتێکی سەربەخۆ و خاوەن سەروەری تێدایە لەبەرچاوترینیان بونی هێزی سەربازی و وەزارەتێکی سەربازی تایبەت بە خۆیەوە. دوهەم پەیوەندی ڕاستەوخۆی سەران و سیاسەتمەدارانی ئەم هەرێمە بە وڵاتانی دەرەوە. هەربۆیە ئەگەر سەیری دەستوری ئێراق بکەین دەبینین زۆر لەم دیاردانە لادانە لە دەستور و شکاندنی سەروەری ئێراقە. وەك ئەوەی لە مادەی ١١٠ دا هاتووە دیاریکردنی سیاسەتی دەرەوە و نوێنەرایەتی دبلۆماسی و دیاریکردنی سیاسەتی ئاسایشی نیشتیمانی و جێبەجێکردنی، لە نێوانیاندا بنیاتنانی هێزی چەکداری و ئیدارە کردنی، تایبەتن بە حکومەتی ناوەندیەوە نەك هەرێم. سەرباری ئەو سنوردارکردنانە لە مادەی ١٢١ دا هاتووە کە نوسینگەکانی هەرێم و پارێزگاکان لە ناو باڵوێزخانە و نوێنەرایەتیە دبلۆماسیەکان دا بنیاتدەنرێن، بۆ بەدواچونی کاروباری ڕۆشنبیری و کۆمەڵایەتی و گەشەپێدان. (لێرەدا باس لەوە نیە کە ئایا چی پەسەندە یان نا، چی لەبەرژەوەندی خەڵکی کوردستانە یان نا، بەڵکو تەنها خستنە ڕوی ڕاستیەکانە وەك ئەوەی لە ئەرزی واقیع دا هەیە.)

ئەمەش یەکێك لە  کێشە و بەربەستی گەورەی نوێنەرایەتیە کانی حکومەتی هەرێمە کە زۆر ئاستەمە لە لایەن دەزگا دبلۆماسیەکان و وڵاتانی خانەخوێ دانیانپیابنرێت و وەکو نوێنەرانی فەرمی دبلۆماسی وڵاتێکی خاوەن سەروەری و سەربەخۆ مامەڵەیان لەگەڵدا بکرێت. هەربۆیە هەر جۆرە چاوپیکەوتنێك لە تەکیاندا روبدات دەکەوێتە چوارچێوەی دیداری نافەرمی و زۆرجار ئاستەمە کە لەسەر ئاستی بڕیاردەرانی وڵاتاندا بکرێت و پەیوەندی و دیداری بەردەوام هەبێت و ڕوبدات. با ئەوەش نەوتراو نەمێنێت کە هەندێك هەلومەرجی شاز و تایبەت هەیە کە هەندێك دەزگای گرنگی وەکو کۆمیسیۆنی ئەوروپا ناچار دەکات نوێنەرایەتی هەرێمێکی زۆر گرنگ لە ڕوی ئابوریەوە لە ناو کۆمیسیۆندا جێگای بۆ بکرێتەوە لە نمونەیان هەرێمی باڤاریای ئەڵمانیایە. یان پەیوەندیەکانیان زۆر نزیك و چڕ بێت لەگەڵ هەرێمێکی هەستیار بۆ ئاسایشی ئەوروپا  لە نمونەی ئەوەش هەرێمی باسکی ئیسپانیا. بەڵام پەیوەندیەکانی هەردو ئەم هەرێمە بە کۆمیسیۆنی ئەروپاوە لەسەر ڕەزامەندی حکومەتی ناوەندی ئەو دو وڵاتەیە و پێچەوانەی ویستی ناوەند و دەستورەکەی نیە.

ئێمە کاتێك لە پەیوەندیە دبلۆماسیە کاریگەر و بڕیاردەرەکان دەدوێین ئەمە پەرلەمان و پەرلەمانتاران ناگرێتەوە کە دەرگایان بۆ هەمو لایەنێك کراوەیە و ڕیکخراوێکی مەدەنی بە  چۆنایەتی چالاك و کاریگەر و بە چەندایەتی هێندەی پەنجەکانی دەست خاوەن ئەندامی کارگێڕ بەڵام پسپۆر و ڕشتەیی دەتوانێت پەیوەندی بەردەوام لەگەڵ ئەندام پەرلەمان و کۆمیتەکانی ناو پەرلەمانی وڵاتان و یەکێتی ئەوروپا و دەزگا و کەسایەتیەکانی ناو ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکانیش بنیاتبنێت.

لە لایەکی ترەوە سەرجەم بڕیارە گرنگەکان، شێواز و ئاراستەی تایبەتی خۆیان هەیە بۆ نمونە بڕیارە گرنگەکانی وڵاتانی ئەوروپا تایبەت بە سیاسەتی دەرەوە و ئاسایشت، بە تایبەتی سەبارەت بە وڵاتانێك کە لە هەلو مەرجی جەنگدا بن ناکرێت تەنها لە لایەن سەرانی وڵاتێکی ئەندامی یەکێتی ئەوروپاوە بریار بدرێت، بەڵكو پێویستە بە فلتەری یەکێتی ئەوروپادا تێپەڕێت و کۆمیسیۆن و ئەنجومەنی ئەوروپا گڵۆپی سەوزی بۆ ئەو وڵاتە دابگیرسێنن. هەر بۆیە لە ١٢ ی ئابی ٢٠١٤ دا باڵوێزخانەکانی یەکێتی ئەوروپا لە برۆکسلی پایتەختی بەلجیکا نەیانتوانی بە ڕێکەوتن بگەن سەبارەت بە ناردنی هاوکاری سەربازی بۆ هەرێمی کوردستان لە چوارچێوەی یەکێتی ئەروپا. بۆیە دوا ئەنجام لەسەر ئەوە ڕێکەوتن کە( هەر وڵاتێکی ئەندامی یەکێتی ئەوروپا کە دەیانەوێت چەك بۆ کوردەکان بنێرن دەتوانێت خۆیان تاکرەوانە لەگەڵ حکومەتی مەڵبەندی ئێراق دا بۆ ئەو مەبەستە ڕێبکەون. ) ئەمەش نیشاندانی ڕەزامەندی بوو بۆ ئەو وڵاتانەی کە ئامادەییان تیا بو بۆ ناردنی چەك و کەرەستەی سەربازی بۆ هەرێمی کوردستان، ( بەڵام لە ڕێگای حکومەتی مەڵبەندی بەغداوە).  هەروەها بڕیارە گرنگەکانی یەکێتی ئەوروپا بە چەندین کەناڵ و پرۆسەی گرنگدا تێدەپەڕێت. ٣ دەزگای سەرەکی بەشدارن لە بڕیارەکان دا، کۆمیسۆن و ئەنجومەن و پەرلەمانی ئەوروپا. یاسا نوێکان لە لایەن کۆمیسیۆنەوە پێشنیاردەکرێت و لە لایەن ئەنجومەن و پەرلەمانی ئەروپاوە پەسەند دەکرێت. سەرەکی ترین و باوترین شێوازی بڕیارە سیاسیەکانیش لە ڕێگای ئەنجومەن و  کۆمسیۆنی یەکێتی ئەوروپاوەیە. ئایا بۆ ئەوەی بڕیار بدرێت بۆ هاوکاری سەربازی ڕاستەوخۆی هەرێمێکی بێ خاوەند سەربەخۆیی وەکو کوردستان، وەك ئەوەی یەکێك لە داواکاریەکانی دوا شاندی وەزارەتی پێشمەرگە بو لە برۆکسل، کە بەرپرسی یەکەکانی ٧٠ ی یەکێتی و فەرماندەی میحوەری گوێر- مەخموور نوێنەرایەتیان دەکرد،دەتوانرێت ئاوا بە ئاسانی مەیسەر بێت. داواکاریەکی ئاوا هێندە ئاسان نیە و بە دەسپێشکەری لۆردەکانی شەڕ و ئەولادی بنەماڵەکان ناکرێت بێتەدی و بتوانرێت بە گرنگترین ئەو دەزگایانەدا تیبپەڕێنرت.  داواکاری لە لایەن شاندێکی ئاواوە شتێك نیە جگە لە گەشتێکی خۆدەرخستن و خۆ نیشاندانی بەتەنگەوە هاتنی ڕوکەشیانە بۆ پێشمەرگە قارەمانەکان.

دەستنەگەیشتن بە دەزگا بڕیاردەرە فەرمیە باڵاکانی وڵاتان و نێودەوڵەتیەکان و ناوەندەکانی بڕیاریانەوە ناکرێت بکرێتە ڕەخنەیەك و ئاراستەی نوێنەرانی حکومەتی هەرێم و فەرمانبەری پەیوەندیەکانی هەرێمی کوردستان بکریت، ئەمە پەیوەستە بە لایەنی بەرامبەرەوە. تەنها ڕەخنە و سەرزەنشت لەسەر ئەوان ئەوەیە کە بە ڕێگا و ئامرازی هەڵە و کەسانی نەشیاو بۆ ئەو کارانە دەهێننە پێشەوە و ئاسنی سارد دەکوتن و سەرباری هیچ بەدەست نەهێنانیش دەیکەنە ڕیکلام بۆ خۆیان و حیزبەکانیان و کەسانێك کە دەیان پێشمەرگەی قارەمان و منداڵی گەلەکەمانی کردۆتە قوربانی  بێتوانایی و ناپسپۆری وکەمتەرخەمی و پۆستە سەربازیە بنەماڵەییەکەی.

بۆ قەرەبوکردنەوەی ئەم بۆشاییە ئەرکی بەرپرسانی باڵای هەرێمی کوردستانە کە زۆر بە ووردی و بە شیوازی پسپۆڕیانە پەیوەندیەکانیان لە باڵاترین ئاستی حکومەت بخەنە گەر بۆ دیدار و دبلۆماسی لوتکە. بە ئاراستەی ئەوەی کە وڵاتانی ئەوروپا بخەنە سەر ئەو باوەڕەی کە هاوکاریەکانیان بۆ هەرێمی کوردستان لەسەر و هەندێك پابەندی بە پەیڕەوە باوەکان ببینن و بەسەریدا تێبپەڕن. هەر ئەو وڵاتانەش کە ئەندامی یەکێتی ئەوروپان ببنە هۆکاری کاریگەر بۆ بڕیاردان لە ناو پەرلەمان و ئەنجومەن و کۆمیسیۆنی ئەوروپا. 

دیارە ئەمە دڵنیاترین ڕیگا نیە، ڕێگای وەرگرتنی هاوکاری لە ڕێگای پشتیوانی و ڕێگری نەکردن لە لایەن حکومەتی ناوەندی بەغداوە، ئەوەش بە سازن لەگەڵ بەغدا هیج نەبێت لەو بوارەدا یەکێکە لە هەڵبژاردەکانی ترە و کاری یەکێتی ئەوروپا ئاسانتر دەکاتەوە. هەر لەو تێڕوانینەشەوەیە کە لە دوا بانگەوازی نوێنەرایەتی یەکێتی ئەوروپا 01.11.2015 نوێنەرایەتی یەکێتی ئەوروپا و باڵوێزخانەکانی وڵاتانی ئەندامی یەکێتی ئەوروپا لە ئێراق، ئامادەیی خۆیان دەردەبڕن وەك ئەوەی لە بانگەوازەکەدا هاتووە:(شەراکەتێکی توند پێكبێنن لە نێوان حکومەتی ئێراق و حکومەتی هەرێمی کوردستان و یەکێتی ئەوروپا و وڵاتانی ئەندامی یەکێتی ئەوروپا و تەواوی هاوپەیمانانی دژ بە داعش.) بە دڵنیاییەوە ئەم داواکاریە ئەنجامی سەرنەکەوتنی هەوڵە بەردەوامەکانە بۆ هاوکاری هەرێمی کوردستان و هیزی پێشمەرگە دژ بە تیرۆریستانی داعش. 

لە ١٥ ی ٨ ی ٢٠١٤ فرانس تیمەرمان وەزیری دەرەوەی ئەو کاتەی هۆڵەندا و ئەندامی کۆمیسیۆنی ئێستای یەکێتی ئەوروپا رایگەیاند کە هێشتا پلانی کۆنکرێتی نیە سەبارەت بە هاوکاری سەربازی کوردەکان لە باکوری ئێراق دژ بە دەولەتی ئیسلامی . ناوبراو تێگەیشتنی خۆی پێشاندا بەرامبەر وڵاتە یەکگرتوەکانی ئەمەریکا و فەرەنسا کە دەیانەوێت چەك بۆ کوردەکان بنێرن. تیرمەر مان ئەوەشی نەشاردەوە کە ڕەنگە ئەوانیش (وەکو هۆڵەندا) هاوکاری سەربازی هەرێمی کوردستان بکەن. لە هەمانکاتدا پەنجەی بۆ ئەوە ڕاکێشا کە دەبێت کارێك بکرێت کە مەترسی ئەوە نەهێڵرێت کە ئەو چەکانە بکەونە دەست پارتی کرێکارانی کوردستان. 

هەروەها باڵادەستانی یەکێتی ئەوروپا بۆ نمونە کاترین ئاشتۆن لە پەراوێزی کۆبونەوەی وەزیرانی دەرەوەی وڵاتانی ئەندامی یەکێتی ئەوروپا لە میلان لە کۆنفرانسی رۆژنامەوانی        لە گەڵ وەزیری دەرەوەی ئیتالیا ئاماژەی بەوە کردبو کە یەکێتی ئەوروپا پێویستە  پشتگیری سیاسی و مرۆڤی لە هەرێمی کوردستان و عێراق بکات بەڵام هیچ هەنگاوێکی کرداری هەڵنەهێندراوە بە ئاراستەی هاوکاری و تەنانەت پەیوەندیەکی سەقامگیری دبلۆماسی چجا گەیشتنە ئاستی پشتیوانی سەربازی بۆ هێزی پێشمەرگە. 

کۆمیسەری یەکێتی ئەوروپا  بۆ هاوکارییە مرۆییەکان کریستۆس ستیلیاندێس،  لە سەردانی لە ناوەندی ئەمساڵ بۆ هەرێمی کوردستان و چاوپێکەوتنی بە مەسعود بارزانی شتێکی کۆنکرێتی سەبارەت پشتیوانیەکانی بۆ هەرێمی کوردستان و پەیوەندی فەرمی کۆمیسیۆن بە هەرێمەکەوە باسنەکردووە. دوانەکان تەنها لە چوارچێوەی کێشەی پەنابەرانی سوری و ئێراقی بۆ کوردستان بووە . بە دڵنیاییەوە ئەم سەردانە و چاوپێکەوتنەی تایبەت بە هاوکارییە مرۆییەکان ناکرێت نە وەك پەیوەندی نە وەك سەرەتایەکی پەیوەندی سیاسی و دبلۆماسی فەرمی ئەودولایەنە تێی بڕواندرێت.  

تاکو ئێرە تەنها لایەنێکی کێشە و ڕێگریەکانە، ئەوەی زۆر گرنگە پێویستە شێوازی کار و مامەڵەی سیاسی وڵاتانی ئەنجلۆ ـ ئەمەریکی جیا بکەینەوە لە وڵاتانی ئەوروپا و بەتایبەتی ئەوروپای ڕۆژئاوایی و یەکێتی ئەوروپا. ئەمەریکاو بەریتانیا و کەنەدا میژوی ڕەشیان گەلێك دەوڵەمەندە لە چاوپۆشین لەسەرجەم پێشێلکاریەك بەرامبەر دیموکراسیەت و مافەکانی مرۆڤ و ئازادیەکان لە لایەن ڕژێمە دکتاتۆر و پسۆدۆ دیموکراتەکانی وڵاتانی جیهانی سێهەمەوە. ئەوان تەنها لە گۆشەنیگای بەرژەوەندیەکانیانەوە لە دونیا دەروانن. بەڵام ئەوروپا لە ژێر فشاری بزوتنەوەی هۆشیارانەی پێشکەوتنخوازان و ئاشتیخوازی و هاوڵاتیانی هۆشیاری ناچارەکەم تا زۆر پشتیوانیەکانی ببەستێتەوە بە سیاسەت و مامەڵەی ئەو لایەنە دیاریکراوە بۆ دیموکراسیەت و ئازادیەکان و مافەکانی مرۆڤ. هەر بۆیە زۆر لە سیاسەتناسان جیهانبینی ئایدیالیزمەکان لە مامەڵەی سیاسی ئەوروپادا بەسەر تێڕوانینە ڕیالیزمیەکاندا باڵادەستتر دەبینن بە پێچەوانەی ئەنجلۆ ـ ئەمەریکیەوە .

شتێکی ڕێکەوت نیە کە لە بانگەوازەکەی نوێنەرایەتی یەکێتی ئەوروپا پەنجە خراوەتە سەر ئەم بابەتانە و بە شێوەیەکی ناڕاستەوخۆ داوای چارەسەریان دەکرێت و وەکو مەرجێکی گرنگ بۆ درێژەدان و چڕ کردنەوەی پەیوەندیەکان بە هەرێمی کوردستانەوە خراونەتە بەردەم:

• بەتەنگەوەهاتنێکی گەورە سەبارەت بە ڕێگای داخراوی ئەم دواییەی کێشەی سەرۆکایەتی لە هەرێم هەروەها ئەو مەترسیانەی کە جیاوازیەکان لە سیاسەتی ناوخۆ دەکرێت ببنە هۆکاری  سەرنج لادان لەسەر شکاندنی داعش.

• داوای ڕێزگرتن لە بنەما و نرخە دیموکراتیەکان ، پەنا بردنە بەر دیالۆگ بە پێی بنەما دیموکراسیەکان و ڕێگا یاساییەکانی تر، پەیوەست بن بە مامەڵەی دور لە توندوتیژی بە تێڕوانین بۆ گەیشتن بە سازان و ڕێزگرتن لە ڕێکەوتنە سیاسیەکان.

• زۆر بە توندی مەحکوم کردنی ئەو توندوتیژیانەی دوایی کە لە هەرێم ڕوید. 

• داوا لە دەسەڵاتدارانی حکومەتی هەرێمی کوردستان دەکەن کە ئەوانەی بەو  کارانە هەستاون بدرێنە دادگا لە چوارچێوەی پرۆسەی یاساییدا.

• حکومەتی هەرێم ، دەسەڵاتی ناوچەیی و سیاسەتمەداران پێویستە هەوڵبدەن بۆ پارێزگاری لە ژیانی هاوڵاتیان و موڵك و ماڵی گشتی هەروەها بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان و دەرئەنجامەکانیان. 

لە هەلێکی تردا نوسینێكی تایبەت سەبارەت بە مێژووی ١٦ ساڵەی نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە یەکێتی ئەوروپا و داتای کار و جموجۆڵەکانیان و شێواز و ئاراستەی کاریان دەخەینە ڕوو. ئەو ڕاستیانە پێشان دەدەین کە چۆن ئەم نوێنەرایەتیە و نوێنەران و کارگێڕانی کۆپیەکی بچکۆلانە و ڕەنگدانەوەی واقیعی تاریکی گەندەڵی و مەنسوبیەت و مەحسوبیەت و سیاسەتی حیزبیانە و پاشکۆیی و بازرگانی نامەشروعی هەرێمی کوردستان بون.