زانای مەزن و ناوداری ماتماتیک و فیزیا ئەینشتاین (Albert Einstein)، بە بیردۆزی ڕێژەیی توانی گەلەک بنەمای ڕیشەیی و بنچینەیی لە فیزیازانیدا بگۆڕێت. ئەم بیردۆزە تێڕوانینە چەسپاو و نەگۆڕەکەی (نیوتن)ی دەربارەی جووڵە هەڵگێڕایەوە و سەلماندی گشت جووڵەیەک ڕێژەیییە. هاوکات چەمکی کاتی لە ڕەهایییەوە بەرەو ڕێژەیی برد، پێی گوتین کات بەندە بە خێرایی تەنەکان و تووندی ئەو کێشکردنەی کە تەنەکان تێیدا دەجووڵێنەوە، یەکبوونێکیشی هێنایە کایەوە بۆ کات و شوێن، بەمەش کورتبوونەوە و درێژبوونەوەی کات کرایە چەمکێکی هەرە سەرەکیی...
ئاشکرایە مرۆڤایەتی لەم سەردەمەدا هەنگاوی یەکجار مەزنی ناوە لە ڕەوتی پێشکەوتنە زانستییەکان، بەتایبەتیش لە فیزیادا وای لێ کردووین بڵێین، ئاستی زانین و تێگەیشتنمان لە گەردوون بەکۆتا هاتووە و هیچ نەماوە شارەزاییمان لێی نەبێت. لەڕاستیدا ئەمە بۆچوونێکی هەڵەیە، چونکە گەلەک کێشە و گرفت لە بابەتە فیزیکی و گەردوونناسییەکاندا...
بەشی دووەم: پێوەندییە ناوازەکەی نێوان فیزیا و ماتماتیکزاناکانی ئەستێرەناسی لە ساڵی 1845ی زاینیدا، کاتێک لە هەسارەی ئۆڕانۆس ورد دەبوونەوە، دەیان بینی کە بەشێوەیەکی سەیر دەجووڵێت و ڕێک نایێتەوە لەگەڵ یاسای نیوتن بۆ هێزی کێشکردن. پاش چەندان شیکردنەوە و پێوانە و ژمێرەکردنی جۆراوجۆر، هەردوو زانا ئوربان لو...
بەشی یەکەم: نموونە ماتماتیکییەکانی سروشتئەینشتاین: "ماتماتیک دڵنیابوونێکی تەواو دەبەخشێتە زانستە سروشتییەکان، بەبێ ماتماتیک ئەو زانستانە هیچ شتێک بەدەست ناهێنن."زۆربەمان پێمان وایە ماتماتیک داهێنانێکی مرۆییە و هاوشێوەی زمانە وەک پێناسەکردنێک بۆ شتگەلەکانی سروشت، بەو واتایەی کە لە دەرەوەی هزر و هۆشی...
بوونی کەل "کون" بۆ چوونە نێو ژێر زەوی:بیرۆکەی ئەوەی کە گۆی زەوی کەل یان کونی هەیە، کە یەکیان کەوتۆتە جەمسەری بەستووی باشوور و ئەویتریان کەوتۆتە جەمسەری بەستووی باکوور، لە سەدەی هەڤدەدا ئەدمون هیڵای باسی لێوە کردوە و بڕوای وابووە کە لەژێر زەمین ژیان و وڵات هەبووە، بەڵام ئەو کات ڕووبەڕووی کاردانەوەی...
نامەیەک دەربارەی زانست و خوڕافە: چۆن منداڵەکەت ئاگادار دەکەیتەوە لەم جیهانە نائەقڵانییە؟ *نامەیەکە پێویستە هەموومان بۆ منداڵەکانمان بیخوێنینەوە!بۆ کچە خۆشەویستەکەم:ئێستە تەمەنت بوو بە دە ساڵ، پێم خۆشە چەند شتێکت بۆ بنووسم کە لەلای مندا گەلەک گرینگن. دەشێ ڕۆژێک لەخۆت پرسی بێت، چۆن ئەو شتانە دەزانین کە...
ستیڤن هۆکینگ: هیوا و ئامانجە سادە و ساکارەکەم ئەوەیە، بەتەواوی تێبگەم لە گەردوون، لەبەرچی بوونی هەیە، بۆچیش بەم شێوەیەیە؟لەوانەیە زۆربەمان گوێمان لە بیردۆزی تەقینەوەی مەزن (Big Bang) بووبێ، وەک سەرچاوەیەک بۆ سەرهەڵدانی گەردوون. لەبەرئەوەی ئێمە هەمیشە ڕاهاتووین لە هەموو دەرەنجامێکدا بە دوای هۆ و هۆکار...
هەسارەی ئەندرۆتانینئێمە خەڵکی هەسارەی ئەندرۆتانین ، هەسارەیەکی جوان و سەوز پر بوو لە تەکنەلۆژی و بینای جوان و کەشتی کە لە بری ئۆتۆمبیل بەکار دەهات..لەم هەسارەیە هەمو پێداویستیەکانی ژیان بە بێ بەرامبەر بو مافی هەموان بو سودمەندبین لە کانزاکانو خۆراک و خوێندن و فێر بون..کارەبا و ئاو بیمەی نەخۆشی...
فرۆید: ئاین هەڵ قووڵاوی بێدەسەڵاتی مرۆڤە بەرانبەر بە هێزە سروشتییەکانی دەرەوە و هێزە غەریزەییەکانی ناوەوەی خۆی.بۆچی مرۆڤ باوەڕی بە ئاین هەیە و ئامادەیە لەپێناویدا کات و ماڵ و تا ڕادەیەک ژیانیشی بکاتە قوربانی؟ ئایا پەرەسەندن ڕاڤەیەکی هەیە بۆ باوەڕهێنان بە ئاین و بوونی خواکان؟ ئایا بیروباوەڕی ئاینی بۆ...
ئایا ڕۆبۆت هیچ مەترسییەکی بۆ سەر مرۆڤایەتی هەیە؟لەم نوسینەدا باسی چیرۆکێکتان بۆ دەکەم یان بڵێین باسی هەسارەیەکتان بۆ دەکەم کە هاوشێوەی زەوی بوو، ئەوان زۆر لە مرۆڤی ئەم سەردەمەی ئێمە زیرەکتربوون لە بواری تەکنەلۆژی و سەربازیدا.لەم هەسارەیە چەندەها تەکنەلۆژی بەردەستە کرابوو بۆ دانیشتوانی هەسارەکە، وەک کەشتی...
ئەم ماوەیە لە هەرێمی کوردستان قسەی زۆر لەسەر جێندەر دەکرێت. ڕەوتەئیسلامییەکان و بەشێکی مەلاکان لەگەڵ کەسانی کۆنەپارێز بۆ دزێوکردنی پرسی یەکسانیی جێندەری بە دڵی خۆیان - بەبێ بەڵگەی زانستی و ئارگۆمێنتی لۆژیکی تەفسیر و شرۆڤەی جێندەر دەکەن. خەڵکی ئێمە مافیانە زانیاریی دروستیان پێ بگات و بەرچاویان ڕوون بێت،...
بەشی سێیەم: ڕاوکردن و کۆکردنەوەی خۆراک و کێشەی مانەوە- ڕاوکردن و کۆکردنەوەی خۆراک ڕاڤەی چیمان بۆ دەکەن؟- بۆچی مرۆڤ بەهارات بەکار دەهێنیت؟- بۆ حەز لە مەی خواردنەوە دەکەین؟- میکانیزمەکانی خۆپاراستن لە ژاراویبوون چین؟- هۆکاری بێزووکردنی ژنانی سکپڕ چییە؟ئەم بەشە دەربارەی خۆگونجانەکانی مرۆڤی کۆنینەیە لەگەڵ...
"دایکم دەڵێت ئەوە باوکتە، بەڵام من خۆم نازانم ئەمە ڕاستە یان نا، هیچ کەسێک ناتوانێ بەتەواوی دڵنیا بێت لەوەی منداڵی کێیە؟ (تلێمیچس ئۆدیسیۆس – لە داستانی ئۆدیسەی هۆمێرس)"بەشی دووەم: دەستنیشان کردنی هۆکاری حەز و ئارەزووی ڕەگەزەکان بۆ یەکدی - ژنان و پیاوان چی شتێکی ڕەگەزەکەی دیکەیان پێ پەسندە و لەبەرچی؟-...
زانای دەروونناسی پەرەسەندنەکی لیدا کۆسمیدس: "کەللـەسەرە هاوچەرخەکەمان هەڵگری هۆشێکی مرۆڤی چاخی بەردینییە." بەشی یەکەم: پێناسە و بنەماکانی دەروونناسی پەرەسەندنەکیزاناکانی دەروونناسی کۆمەڵێک ڕاپرسییان بۆ هەردوو ڕەگەزەکە ئەنجام داوە، یەک لە پرسیارەکان ئەوە بوو:وای دابنێ تۆ خوێندکاری لە زانکۆیەکدا، گەنجێکی...
لە ژێیەکانەوە بەرەو بیردۆزی هەموو شتەکانهەرچەندە بیرۆکەی بیردۆزی ژێیەکان لەمێژە بوونی هەیە، بەڵام لە شەستەکانی سەدەی ڕابردوو وەک گریمانە و پاشان بیردۆزێکی زانستی کاری لەسەر کرا. لە دوا ساڵی حەفتاکان، ئەو زانایانەی خەریکی ئەم بیردۆزە بوون لەبەر بوونی چەندان کێشەی جۆراوجۆر، ژمارەیان گەلەک کەم ببوو. بەڵام...
