"دایکم دەڵێت ئەوە باوکتە، بەڵام من خۆم نازانم ئەمە ڕاستە یان نا، هیچ کەسێک ناتوانێ بەتەواوی دڵنیا بێت لەوەی منداڵی کێیە؟ (تلێمیچس ئۆدیسیۆس – لە داستانی ئۆدیسەی هۆمێرس)"بەشی دووەم: دەستنیشان کردنی هۆکاری حەز و ئارەزووی ڕەگەزەکان بۆ یەکدی - ژنان و پیاوان چی شتێکی ڕەگەزەکەی دیکەیان پێ پەسندە و لەبەرچی؟- دەرەنجامە مەترسیدارەکانی دڵنیانەبوونی باوکایەتی چین؟ - بەڕای ڕەگەزەکان، منداڵی تازە لەدایکبوو شێوەی لەکێ دەکات؟لە سەرەتاوە و پێش ئەوەی وەڵامی ئەو پرسیارانە بخەینە بەردەست، پێویستە ئاماژە بەوە...
زانای دەروونناسی پەرەسەندنەکی لیدا کۆسمیدس: "کەللـەسەرە هاوچەرخەکەمان هەڵگری هۆشێکی مرۆڤی چاخی بەردینییە." بەشی یەکەم: پێناسە و بنەماکانی دەروونناسی پەرەسەندنەکیزاناکانی دەروونناسی کۆمەڵێک ڕاپرسییان بۆ هەردوو ڕەگەزەکە ئەنجام داوە، یەک لە پرسیارەکان ئەوە بوو:وای دابنێ تۆ خوێندکاری لە زانکۆیەکدا، گەنجێکی...
لە ژێیەکانەوە بەرەو بیردۆزی هەموو شتەکانهەرچەندە بیرۆکەی بیردۆزی ژێیەکان لەمێژە بوونی هەیە، بەڵام لە شەستەکانی سەدەی ڕابردوو وەک گریمانە و پاشان بیردۆزێکی زانستی کاری لەسەر کرا. لە دوا ساڵی حەفتاکان، ئەو زانایانەی خەریکی ئەم بیردۆزە بوون لەبەر بوونی چەندان کێشەی جۆراوجۆر، ژمارەیان گەلەک کەم ببوو. بەڵام...
براين گرين:"ئەگەر بیردۆزی ژێیەکان ڕاست بێت، ئەوا تایبەتمەندییەکانی ئەم گەردوونە کەسێکی وەک ئەینشتاینیش تووشی سەرسوڕمان دەکات." بەشی یەکەم: بیردۆزی ژێیەکان و هەوڵی بەدیهێنانی خەونەکەی ئەینشتاین زانای فرە بەناوبانگ ئەینشتاین لە دوا بیست ساڵەکانی ژیانیدا هەموو هەوڵەکانی بۆ ئەوە تەرخان کردبوو، بگاتە...
بۆ یەکەم جار ئەم تەکنەلۆژیە لە لایەن نازیەکانی ئانتراکتیکاوە نیشانی دەسەڵاتدارانی ئەمریکا و ڕوسیا درا.. نازیەکان نەیاندەویست ئەم تەکنەلۆژیە بەش بکەن لە گەڵ ئەمریکا و ڕوسیادا، هەرچەندە ئەوکات ڕێکەوتننامەیەک هەبو لە نێونایاندا بۆ دابەش کردنی تەکنەلۆژی بەرامبەر بە پارەو خۆراک و پەرەسەندنی تەکنەلۆژی...
بەگوێرەی بیردۆزی پەرەسەندن، ئێمەی مرۆڤ، یاخۆ مرۆڤی ژیری ناونراو بە هۆمۆ ساپیەنس (Homo sapiens)، لە کۆمەڵەی سەرەکییەکانین و لەگەڵ مەیموونە باڵاکانی دیکە (شیمپانزی، گۆرێلا، بۆنۆبۆ، ئۆرانگوتان) خاوەنی پێشینەیەکی هاوبەشین. سەرەکییەکان (primates) ئەو ئاژەڵانە دەگرێتەوە کە سەربە شیردەرە وێڵداشدارەکانن و خاوەن...
ماتماتیک (Mathematics)، وەک گالیلێیۆ دەبێژیت زمانی سروشتە، یاخۆ زمانی زانستە. ماتماتیک ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێ لە گشت بوارەکانی ژیان و بنچینەی سەرلەبەری زانستەکانە، بە شێوەیەک هەموو ئەو زانستانەی ئەمڕۆکە هەن، هەرگیز نەدەگەیشتنە ئەو ئاستە لە پێشکەوتن و هەڵکشان، بەبێ بوونی ماتماتیک.ماتماتیک خاوەن زمانێکی...
دەرهێنەری ئەمریکایی ناودار ودی ئاڵن: "نامەوێ لەڕێی کار و بەرهەمەکانمەوە بە نەمریی بگەم، بەڵکو دەمەوێ بە نەمردن پێی بگەم."مەرگ، یان مردن بە درێژایی مێژوو جێی سەرنج و بایەخی مرۆڤ بووە، گەلەک لە ئاینەکان و فەیلەسووف و بیرمەندان هەوڵیان داوە ڕاڤەیەکی گونجاوی بۆ بدۆزنەوە، چونکە لە هەر بوارێکدا پێناسەیەکی...
بەڵگە یەکلاییکەرەوەکانی چوونی مرۆڤ بۆ سەر مانگدوای ئەوەی لە بەشەکانی پێشوودا هۆکارەکانی بوونی گومانەکان و وەڵامی ناسراوترین بانگەشە و ڕەخنەکانمان خستە ڕوو، لەم بەشەی کۆتاییدا ئاماژە دەدەین بە هەندێ بەڵگەی یەکلاییکەرەوە و بەهێز، دەربارەی چوونە سەر مانگ کە هیچ یەکێک لە لایەنگرانی بیردۆزی پیلانگێڕی نەتوانێت...
وەڵامی ناسراوترین گومان و بانگەشەی لایەنگرانی بیردۆزی پیلانگێڕی دەربارەی چوونە سەر مانگ (بەشی دووەم)هەرچەندە گومانەکان دەربارەی گەشتەکانی ئەپۆڵۆ بۆ چوونە سەر مانگ و تۆمەتبارکردنی ئەمریکا بە پیلانگێڕی ژمارەیان یەکجار زۆرە، بەڵام لەم بەشەدا هەوڵ دەدەین بە بەڵگەی یەکلاییکەرەوەی سەرچاوەی ڕاستەقینە و متمانەداری...
نیڵ ئاڕمستڕۆنگ: ئەمە هەنگاوێکی بچووکی پیاوێکە، بەڵام بازدانێکی مەزنی مرۆڤایەتییەپڕۆژەکەی ئەپۆڵۆ و هۆکاری بانگەشە و گومانەکانلە ڕۆژی 20ی مانگی حەفتی ساڵی 1969، وڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لەڕێی پڕۆژەیەکی ئاژانسی ئەمریکایی بۆشایی ئاسمان ناسا (NASA)، نیل ئاڕمستڕۆنگ (Neil Armstrong) بە جیهان دەناسێنێت، وەک...
ئایا تاوانکاران لە دایک دەبن یا دروست دەکرێن؟ بە واتای ئەوەی حەزی تاوانکردن لە تاوانباراندا لە سەرەتایی لە دایک بوونیانەوە دەست پێ دەکات؟ یاخود لە دوای گەشەسەندنیان؟ ئایا تێکچوونەکانی مێشکی مرۆڤ کاریگەری لەسەر بوونی ھەڵسوکەوتی تاوانکاری ھەیە؟ یاخود تاوانکاری زیاتر پەیوەستە بە فاکتەرە کۆمەڵایەتییەکان؟ دۆزینەوە...
ڕێژەی ئاینداری و بێئاینی زاناکانزۆربەی ئاینداران پێیان وایە، قووڵبوونەوە لە زانست مرۆڤ زیاتر بەرەو باوەڕداری دەبات. ئاستی ڕاستبوونی ئەم بۆچوونە بەندە بەهەڵە شیکردنەوە و تێکەڵکردنی دوو شتی لێک جیا، یەکیان هەستکردن بە جوانی و سەرسامبوونە بە دیاردە سروشتییەکان بەهۆی ڕێکارە زانستییە ڕوتەکان، دووەمیان باوەڕدارییە...
تۆماس هاکسلی: "کاتێک زانست لەدایک دەبێت، خوڕافەکان دەمرن." بەشی یەکەم: زانست و ئاین، دژایەتی یان گونجان؟پێوەندی نێوان ئاین و زانست بەدرێژایی مێژوو بووەتە هۆکاری گفتوگۆ و مشتومڕییەکی زۆری نێوان فەیلەسووفان و زانا و ئاینناسان، بەوەی هەندێک بە جۆرێک لە زۆرانبازی و ململانەی توندی دەبینێت، هەندێکیش بە تەواوکەری...
چیرۆکی ئادەم و حەوا لە دەرەوەی کتێبە پیرۆزەکان؛دوو زانای هۆڵەندی دکتۆر مارجۆ کۆرپڵ و یۆهانس دی مۆر (Marjo Korpel - Johannes de Moor) لە زانکۆی لاهوتی پڕۆتستانتی لە ئەمستردام، لە دەقێکی یەکجار کۆنی چیرۆکی ئادەم و حەوا دەکۆڵنەوە کە بۆ 800 ساڵ پێش دەقەکانی تەوڕاتی جووەکان دەگەڕێتەوە. لەگەڵ بوونی هاوبەشییەکی...
