ئایا تاوانکاران لە دایک دەبن یا دروست دەکرێن؟ بە واتای ئەوەی حەزی تاوانکردن لە تاوانباراندا لە سەرەتایی لە دایک بوونیانەوە دەست پێ دەکات؟ یاخود لە دوای گەشەسەندنیان؟ ئایا تێکچوونەکانی مێشکی مرۆڤ کاریگەری لەسەر بوونی ھەڵسوکەوتی تاوانکاری ھەیە؟ یاخود تاوانکاری زیاتر پەیوەستە بە فاکتەرە کۆمەڵایەتییەکان؟ دۆزینەوە نوێییەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە جیھانی کۆمەڵایەتی کاریگەری دیاری لەسەر جینەکانمان ھەیە، ئەمەش وا دەکات گۆڕانکاری لە چالاکییەکانی مێشک ڕوو بدەن. بەشەکانی مێشک و فرمانەکانی: مێشک لە دوو...
ڕێژەی ئاینداری و بێئاینی زاناکانزۆربەی ئاینداران پێیان وایە، قووڵبوونەوە لە زانست مرۆڤ زیاتر بەرەو باوەڕداری دەبات. ئاستی ڕاستبوونی ئەم بۆچوونە بەندە بەهەڵە شیکردنەوە و تێکەڵکردنی دوو شتی لێک جیا، یەکیان هەستکردن بە جوانی و سەرسامبوونە بە دیاردە سروشتییەکان بەهۆی ڕێکارە زانستییە ڕوتەکان، دووەمیان باوەڕدارییە...
تۆماس هاکسلی: "کاتێک زانست لەدایک دەبێت، خوڕافەکان دەمرن." بەشی یەکەم: زانست و ئاین، دژایەتی یان گونجان؟پێوەندی نێوان ئاین و زانست بەدرێژایی مێژوو بووەتە هۆکاری گفتوگۆ و مشتومڕییەکی زۆری نێوان فەیلەسووفان و زانا و ئاینناسان، بەوەی هەندێک بە جۆرێک لە زۆرانبازی و ململانەی توندی دەبینێت، هەندێکیش بە تەواوکەری...
چیرۆکی ئادەم و حەوا لە دەرەوەی کتێبە پیرۆزەکان؛دوو زانای هۆڵەندی دکتۆر مارجۆ کۆرپڵ و یۆهانس دی مۆر (Marjo Korpel - Johannes de Moor) لە زانکۆی لاهوتی پڕۆتستانتی لە ئەمستردام، لە دەقێکی یەکجار کۆنی چیرۆکی ئادەم و حەوا دەکۆڵنەوە کە بۆ 800 ساڵ پێش دەقەکانی تەوڕاتی جووەکان دەگەڕێتەوە. لەگەڵ بوونی هاوبەشییەکی...
زانای ئەڵمانی وارنەر ڤەنبراون پێش مردنی چی گوت؟ ڤارنەر ڤەنبراونڤارنەر زانایەکی ئەڵمانی بوو لە بواری دروست کردنی ساروخدا، کاتێک کە جەنگی دوەمی جیهانی هاتە کۆتایی، ئەمریکا بە بەرنامە هەمو زانا ئەڵمانیەکانی برد بۆ ئەمریکا، بەناوی پڕۆژەی پەیپەر کلیپ ٢٢٠٠ زاناو ئەندامانی خێزانەکانیان بانە ئەمریکا. پڕۆژەی...
هۆکارەکانی باوەڕهێنان بەو بیردۆزانە لە ڕوانگەیەکی زانستییەوە پڕۆفيسۆری دەروونناسی كريستۆفەر فرێنچ (Christopher French) : هەرچەندە دەشێ بیروبۆچوونی ئەوانەی بڕوایان بە بیردۆزی پیلانگێڕی هەیە هەندێ جار پشت بە شیکار و بەڵگەی ڕاستەقینە ببەستن، بەڵام لەگەڵ ئەوەش زۆربەی هەرە زۆریان هەڵبەستراون...
حەتمەن ئەم پرسیارە بە مێشکی هەمو تاکێکدا هاتوە لەسەر ئەم زەویە، کاتێک دەبینیت هیچ شتێک دادپەروەری تێدا نیە لە ژیان لە داهات لە ماڵ لە جوانی لە تەندروستی هتد.. بۆ وەڵامی ئەم پرسیارە دەبێت قوڵببینەوە بەناو ناخی خۆمانداو لەگەڵ خودی باڵاتر لە خۆ گفتوگۆ بکەین تا بتوانین لەوێ وەڵامەکەی وەربگرینەوە. کاتێک...
کاتێک لەگووگل بگەڕێت بەدوای وێنەی زەوی و بنووسیت (Planet Earth)، ئەوا کۆمەڵێک وێنەی یەکجار جوانت دەست دەکەوێت. هەرچەندە لەوانەیە زۆریش دڵت پێیان خۆش بێت، بەڵام بەداخەوە تێکڕای وێنەکان ڕاستەقینە نین و کۆکراوە و ئاوێتەکراون.پێش ئەوەی دژکارانی ناسا و لایەنگرانی بیردۆزی پیلانگێڕان و زەوی تەخت شاگەشکە ببن،...
کاتێک تەماشای ئاسمان دەکەیت ملیۆنەها هەسارە دەبینیت ، پرسیار لە خۆت دەکەیت کاتێک ئەو هەمو هەسارەیە هەیە ئایا ژیانی تێدایە؟ ئایا ژیان تەنها لەم هەسارەیەدا بونی هەیە ؟ وەڵامەکە زۆر سادەیە، لە هەمو هەسارەیەکدا ژیان هەیە، بەڵام ژیان بەو واتایە نا کە پیاوێک یان ژنێک لە شیوەی مرۆڤ...
زانای فیزیایی ويليەم تۆمسن: "کاتێک ئەو شتەی دەیڵێی نەتوانیت پێوانەی بکەیت و بە ژمارە دەری ببڕیت، کەواتە زانیارییەکەت جێی گومانە"لەم چەرخەی پێشکەوتنی فرە خێرای زانست و تەکنەلۆژیا و بوونی ژمارەیەکی یەکجار زۆری هۆ و ئامرازەکانی ڕاگەیاندن، وای کردووە هەر کەسێک بیەوێ دەتوانێت زانیاری دەربارەی گشت بابەتەکان...
پێشتر لە بابەتێکدا باسی ئەوەم کرد کە تەواوی ماتماتیک و فیزیا هەڵەیە ئەو دوو وانەیە بۆ ئەوە دروست نەکراوە کە مرۆڤ لێوەی فێر ببێت یان گەشە بدات بەو دوو زانستە، لەبەر ئەوەی فیزیا ناتوانیت وەڵامی تەواوی پرسیارەکان بداتەوە.. بە هەمان شێوە هەمان ئەو کەسانەی کە مەنهەجی فێرو بوون دادەنێن هەمیشە خەریکی...
ستیفن هۆکینگ: من منداڵێکم هەرگیز گەورە نابم، هەردەم بەردەوامم لە پرسیارکردن "چۆن" و "بۆچی" بەمەش هەندێ جار دەگەمە وەڵام.گەشتێکی خێرا بەرەو ڕابردوو، لە مرۆڤەوە بۆ وزەی بۆشایی؛- مرۆڤ چۆن پەیدابووە؟- ژیان، یان یەکەمین خانە چۆن سەری هەڵداوە؟- گەردوون چۆن هاتۆتە بوون؟- پێش گەردوون چی هەبووە، یاخۆ هۆکارەکانی...
بەدرێژایی مێژوو لە گشت کۆمەڵگەکاندا بە جیاوازی شوێن و سەردەم و فەرهەنگ و بیروباوەڕیان، کەسانێک هەن چەند هەڵسوکەوتێکی سەیر و ناوازە ئەنجام دەدەن. سیحر و شمشێربازی و لەخۆدانی تیغ و چەقۆ لە زگ و سەر، دەم و زمان، کوونکردنی ڕوومەت، خواردنی شووشە، ڕۆیشتن لەسەر پشکۆ و چەندان شتی دیکەی جۆراوجۆر، لە گەلەک وڵاتانی...
ئەم بیردۆزەی کوانتەم پێشبینی ئەوە دەکات کە دەکرێت داهاتوو کار لە ڕابردوو بکات. یەکێک لە لایەنە نامۆ و سەیرترەکانی میکانیکی کوانتەم دەکرێت بە بیرۆکەیەکی تری هاوشێوەی سەیری و نامۆ ڕوونبکرێتەوە – کە هۆکار و ئەنجام دەکرێت بەرەو دواوە بە کاتدا بگەڕێتەوە و بەهەمان شێوەی ئەوەی کە بۆ داهاتوو دەڕوات. ئەوەی...
بۆچی فیل وێڕای ئەوەی ژمارەی دەمارەخانەکانی مێشکی، سێ ئەوەندەی ژمارەی دەمارەخانەکانی مێشکی مرۆڤە، وەلێ لە ئێمە زیرەکتر نییە؟فیل بەراورد بە مرۆڤ مێشکێکی گەورەتری هەیە، کە ژمارەی دەمارەخانەکانـ(neurons، نۆرۆنەکان)یشی زیاترە. کەواتە بۆچی توانستی تێگەیشتنی مرۆڤی نییە؟لە مێژە کە وەکوو مرۆڤ، بەراورد بە زیندەوەرانی...
