بیرەوەریەکانم زرار سلێمان بەگ دەرگەڵەیى 1943ــ 1977 (بــەشـى شــەشـەم)

Saturday, 08/09/2012, 12:00

3709 بینراوە

شۆڕشى 14 ى گەلاوێژى 1958 لە عێراق و گەڕانەوەمان بۆ نیشتمان

ئەوەى جێگاى دڵخۆشىو شادیمان بوو لەگەڵ سەركەوتنى شۆڕشى (14ى گەلاوێژى 1958) لە عێراق دەرگا كرایەوە بۆ دەربەدەرو پەنابەرەكان ئەوانەى دوور لە ووڵات بوون كە بگەڕێنەوە باوەشى گەرمى نیشتمانى خۆشەویستمانو ناو كەسو كارەكانیان، بێگومان ئێمەش لەو پەنابەرە ئاوارانە بووین بگەڕێینەوە نیشتمانمان كوردستانى پاوان كراو. ئەوەى بە دیار كەوت لەدواى بەرپابونى شۆڕشى گەلاوێژى پێشكەوتنخواز بە ماوەیەكى كورت مەلامستەفاو چەند كەسێكى ترى لەگەڵ گەڕانەوە، لە ڕێگاى حكومەتى (چیكۆسلۆفاكیا)ئەوان بە فرۆكە گەڕانەوەو ئێمە ماینەوە بۆ ماوەى هەشت مانگ لە سۆڤیەت چاوەڕوانى گەڕانەوە بووین، ئەوە بوو لە مانگى (2/1959) ئاگادار كراین كەوا بڕیارى گەڕانەوەمان دەرچوە.
هەروەك لە سەرەوە نوسراوە میرحاج لە عێراق گەڕایەوە سۆڤیەت بۆ ئامادەكردنو ڕێكخستنى ئەوانەى بڕیار بوو بگەڕێنەوە عێراق، هەر لەو ڕۆژەوە كە ناوبراو گەیشتەوە سۆڤیەت كوردەكان كەوتنە دەستو برد بۆ خۆ كۆكردنەوەو ئامادەكردن، میرحاج كۆبونەوەى بە هەموومان كرد بە درێژى بۆمان دواو پێشى ڕاگەیاندین كە حكومەتى شۆڕش لە عێراق ڕازى بووە بە گەڕانەوەمان داواشى لە سۆڤیەت كردوە بۆ ئەوەى ڕێگا بدات بەژنومنداڵى كوردە پەنابەرەكان، ئەوانەى لە سۆڤیەت ژنیان هێناوە لە گەڵیان بگەڕێنەوە عێراق، بەو مەرجەى ئەو ژنە سۆڤیەتیانەى كە ڕازى دەبن لەگەڵتان بێن با بفەرموون، تەنیا دوبارە تكام ئەوەیە ڕاستیان لێ مەشارنەوە با ئەوە بزانن كە ووڵاتى ئێمەو ژیانى ئێمە لەگەڵ وڵاتى ئەوانو ژیانى ئەوان زۆر لێك دورن، ئەگەر ئەو ڕاستیەیان ئێستا پێ بڵێن ئەوكاتە تاوان ناكەوێتە سەر شانى ئێوە، بەڵكو خۆیان ئەو بارە هەڵ دەگرن ئەو سەر كێشەیە لە ئێوە بەدوور دەكەوێتەوە.
لە سەر ڕۆشنایى ئەو بڕیارەو بەپێى خۆئامادەكردن لە ڕۆژى(23/3/1959)دا ئێمە بەشى زۆرمان لە وێستگەى شەمەندەفەرى شارۆچكەى (ڤریڤسكى) ئەو شوێنەى ئێمەى لێ نیشتەجێ كرابوین كۆكردینەوەو كەلوپەلەكانیان لە شەمەندەفەر باركردو چاوەڕوانى بەڕێ كەوتنى شەمەندەفەر بووین، ئەوەى زۆر نیگەرانى كردم لەوكاتو ساتەى شەمەندەفەر وەستابوو بەڕاستى دیدارێكى زۆر بە پەرۆش دەكەوتە بەرچاوم ئەوەیش ئەوە بوو كەس وكارى ئەو ژنانەى لەگەڵ پیاوەكانیان ئامادە بوون بڕۆنە عێراق لە ناو فارغۆنەكانى شەمەندەفەر باوەشیان لە یەكترگرتبوو بە چاوى پڕ لە فرمێسك سەیرى یەكتریان دەكرد ئەو دەمە بەلامەوە گرانترین كات بوو ئەو دیدارە غەمناكە، لەوكاتەدا شەمەندەفەر زەنگى ئامادەبوونى لێداو خەڵكەكە بە دڵتەنگىو گریانو پەرۆشەوە لە شەمەندەفەر دابەزین لە كاتى جوڵانەوەى شەمەندەفەر دەستیان بۆ یەكتر بڵندكردوو دوا ماڵ ئاواییان لە یەكتركرد. لە كاتژمێر دە، شەمەندەفەر كەوتەڕێ بەرەو تاشكەند، كاتێك گەیشتینە ناو تاشكەند لەوێش وەستاین ئەوانەى لەوێ بوون هەڵمان گرتنو بەڕێ كەوتین بە هەمان ڕێگادا گەڕاینەوە،ئەوەى یانزە ساڵ پێیدا هاتبووین بۆ ئۆزبەكستان لە ئاسیاى ناوەڕاست. ئەوەى شایانى باس بێت ئەوەیە لە كاتى گەڕانەوەماندا هەندێك لە بارزانیەكان نەگەڕانەوەو لەوێ مانەوە، هەرچەندە هەوڵێكى زۆریان لەگەڵ درا بۆ ئەوەى بگەڕێنەوە، بەڵام هەوڵەكان هەمووى بێ ئاكام بوونو ڕازى نەبوون بگەڕێنەوە، بێگومان ئەوەش بارێكى گران بوو بۆ كەسوكاریان كە بەو شێوەیە بگەڕێنەوەو ئەوانیش لەوێ بمێنەوە. بەرەبەیانى ڕۆژى (24/3/1959) لە تاشكەند بەڕێ كەوتین شەووڕۆژ بێ وەستان دەڕۆیشتین تەنیا ئەو كاتەى شەمەندەفەر دەوەستا كە پێویستى بە شتێك هەبوایە یان مەكینەى بگۆڕێت، بەو شێوەیە چەند شەوو ڕۆژێك لە خاكى كۆمارى (قازاغستان) بەرەو سەروو ڕۆیشتین تا گەیشتینە شارى (سۆلى لیتسكى) لەوێوە بەرەو ڕۆژئاوا سوڕاینەوە تا گەیشتینە شارى (ئۆرالسك) بەڕۆژ بە شارى (ئنگلس)دا تێپەڕین لە شارى (سەراتۆف) جارێكى تر بەرەو سەروو ڕۆیشتین شەو بەدرەنگەوە گەیشتینە شارى (میچۆورینسكى) لەوێ بەولاوە بەرەو خوارەوە ڕۆیشین تا گەیشتینە (ڤۆرونیژ) لەوێوە جارێكى تر ڕوەو ڕۆژئاوا ڕۆیشتین لە شارى (كوورسك) بەرەو (خاركۆف) لە دواى گەیشتینە (كیروڤۆگراد) ئێوارەى ڕۆژى (2/4/1959)گەیشتینە (ئەدیسە) بەندەرى پاپۆرەكان.
ئەوەى دەمەوێ باسى بكەم هەر لە شارى (سەراقۆفەوە) تا گەیشتینە (ئەدیسە) بە ناو دارستانێكى پڕ لە دارو درەختى جوانى سنۆبەرو پەركو دارەكانى جۆراو جۆرو شارو دێهاتى ڕێكو پێكى شینا وەردى دەشتاییەكاندا تێپەڕ بووین لە زۆر شوێن شارى نوێو دێهاتى نوێ ئەوانەى لە شەڕ وێران كرابوون دیار بوو نوێ كرابونەوە، دەتوانم بڵێم ئەوەندە ڕۆژانەى لە ڕێگا بە شەمەندەفەر دەڕۆیشتین هەر لە تاشكەندەوە تا گەیشتینە (ئەدیسە) لەبەر خۆشى ڕێگا وامان دەزانى شەوو ڕۆژێكە چەند لەبەر جوانى دیمەنى سروشتى ئەو شوێنانەى پێیدا تێپەڕ دەبووین، ئەوەندەش لەبەر ئەو شەمەندەفەرەى ئێمەى هەڵگرتبوو هەموو شتێكى پێویستى تێدا هەبوو ئەوەى بتویستبایە، جیا لەوەش هەركەسەى جێگاى خۆى هەبوو، فارغۆنێكى تایبەتى هەبوو بۆ دانیشتنو خوێندنەوەو كات بەسەر بردن، لە كاتێكا گەیشتینە بەندەرى (ئەدیسە) زووبەزوو دەست كرا بە گواستنەوەى كەلوپەلى ناو شەمەندەفەر بۆ ناو پاپۆر، ئەو پاپۆرەى داندرابوو ئێمەى پێ بگەڕێینەوە نیشتمان. ئەوەى سود بەخش بوو لەو ماوەى وەستاین لە(ئەدیسە) توانیمان هەندێ شوێنى (ئەدیسە) كە نزیك بوو لە بەندەر ببینین، ئەوەى زۆر دڵخۆشو دڵگیر بوو بەندەر لە هەموو شوێنێك سەرنج ڕاكێش تر بوو لەبەرئەوەى ئەوەندەى پاپۆر تێدا وەستا بوون نەت دەزانى سەیرى كامەیان بكەى، زۆر بە ئارەزوەوە تا تاریك داكەوت بە دیار دیمەنى دەریاو بەندەرەوە وەستام بە درەنگەوە ڕۆیشتمە ناو پاپۆر، هەریەكەمان چوینە ئەو شوێنەى بۆمان دیاركرابوو، بەڵام ئەوەى ماڵو منداڵیان هەبوو شوێنى تایبەتیان پێدرا بوو، پاپۆڕەكە زۆر گەورە بوو ناوى (گرووزیا) بوو پاپۆڕى ناوبراو هى گواستنەوە بوو دیاركرابوو ئێمە بگەیێنێتەوە عێراق، لە كاتێك دونیا تاریك داهات هەریەكەمان بەپێى ئەو كارتەى پێیدرابوو ڕۆیشتینە شوێنەكانمان، وەك گوتراوە (گرووزیا) پاپۆرێكى گەورە بوو لە بەندەرى (ئەدیسە) تەنیا پاپۆرى لەو گەورەتر (راسیا) بوو لەبەندەرەكە وەستابوو وەك زاندرا ئەو پاپۆرەى ئێمەى سوارببوین بۆ گەڕانەوە زۆر جارى دیكەش بەو ڕێگایەدا ڕۆیشتووەو شارەزا بوو، لە ڕێك وپێكیو پاكو خاوێنى ئەوەندەى باسى بكەیت هەر كەمە، لە گشت ڕوێكەوە شوێنى واى تێدابوو وەك هۆڵى سینەماو مەكتەبەو هۆڵى خوێندنەوەو ناو داڵانەكانو گۆمى مەلەوانى كە جێى سەر سوڕمان بوون. شەو دواى ئەوەى نانمان خوارد هەركەسەو لەشوێنى دیاریكراوى خۆى پشومان داو خەوتین لە درەنگى شەو پاپۆڕ لە (ئەدیسە) بەڕێ كەوت ئاگاشمان لێ نەبوو كەى لە بەندەر دەركەوتین ئەوەندەمانزانى وا لە ناوەندى دەریای (ڕەش) دەڕۆینو لە ئاو زیاتر هیچ دیار نیە.
لە ئەدیسە بەڕێ كەوتینو ووڵاتى سۆڤیەتمان بەجێ هێشت: دواى ئەوەى بە شەو لە(ئەدیسە) دەركەوتین بە ناو دەریاى ڕەش كەوتینە ڕێ بەرەو ئەو دەریایانەى دەكەوتنە سەر ڕێگامان، ئەو شەوە تا بەیانى ڕۆیشتین بەیانى بەڕادیۆى ناو پاپۆر ئاگادار كراین ئەوانەى لە قاتى سەرەوەو خوارەوەن بڕۆنە قاتى ناوەڕاست بۆ چێشت خواردن لە چێشتخانە، كاتێك چوین بۆ شوێنى خواردن چێشتخانەكە زۆر ڕێكو پێك بوو هەركەسەو دەچوو نانى دەخوارد، زۆر بەسەروبەر خەڵك بەڕێ دەكران ئەوانەى لەوێ كارمەند بوون ئیشو كارەكانیان بەپەلە ڕادەپەڕاند. دواى نان خواردن دەركەوتینە سەر مێردڕەوەكانو سەربانى پاپۆڕ لە گشت لایەك شوێنى دانیشتن هەبوو لە سەرەوەش گۆماوێكى مەلەو گۆڕەپانێكى یارى كردن هەبوون، ئەوەى دەمەوێ بیڵێم ئەوەیە كاتێك بەتەواوى سەیرى پاپۆڕمان دەكرد وەك گەڕەكە خانوێكى گەورە لەسەر ئاو بڕوات وابوو لە كاتى ڕۆیشتن سەیرى پاپۆڕمان دەكرد لە ناو دەریا زۆر لە ئۆتۆمبێل خۆشترو چالاكتر دیاربوو، ئەوەندەش جوان دەكەوتە بەرچاو لە ناو ئاو ئەوها توند دەڕوات واتدەزانى دەخوشێت. ئەوەى شایانى باسە ئەو پاپۆڕە گەورەیە ئەوەندەى خەڵكو بار هەڵگرتبوو بەو بارە گرانەشەوە لە ناو ئەو ئاوە بێ سنورە بێ وەستان دەڕۆیشت زۆر بە سوكى واتدەزانى هیچى پێ نیە، لە كاتێك لەگەڵ منداڵەكانم ڕۆیشتینە هۆڵى خوێندنەوە لەوكاتەى خەریكى خوێندنەوەى گۆڤارێك بووم لەو كاتو ساتەدا خێزانم زۆر بە سەر سامى سەیرى كردمو گوتى: (زرار ئەوەچیە ڕەنگت تەواو گۆڕاوە هەستە بڕۆینەوە ژورەكەمان). هەستام ئاوم خواردەوەو هەندێ ئاوم بە دەمو چاوم داكردو ڕۆیشتمە لاى دكتۆر، لەدواى سەیركردنم پرسى: (چى گرانت هەڵگرتووە؟) گوتم (نەخێر هیچى گرانم هەڵ نەگرتوە)، گوتى: (بیرت لە چى كردۆتەوە؟) گوتم: (بڵێم چى؟).
بۆ ئەوەى لە بیركردنەوە دوور بكەومەوە ڕۆیشتمە ژورى مەكتەبە سەیرى كتێبەكانم كرد كەمێك هاتمەوە سەرخۆ دڵ تەنگیەكەم لە بیرچوەوە، دیار بوو مەكتەبەكە جۆرەها كتێبى تێدا بوو ڕوسىو هى نەتەوەكانى تریش، ئافرەتێكى لێبوو كارمەندى مەكتەبەكە بوو هەركتێبێكى داوات دەكرد یەكسەر دەیدایە دەستت لەوێ كەمێك لەگەڵ ئافرەتەكە كەوتمە قسەكردن ناوى (ماریانە) بوو زۆر وشیار بوو پرسى: (لە مێژە لە سۆڤیەتى؟) گوتم: (زیاتر لە دوازدەساڵە لە سۆڤیەتین)، بەڵام تەنها لە شوێنێك نەبووین ماوەیەك لە ئازربایجان بووین، چەندین ساڵیش لە ئۆزبەكستان بووین. ماریانە گوتى: (وا دیارە خوێندوتە لەو ماوەى لە سۆڤیەت بوى بۆیە ڕوسى ئەوەندە باش دەزانى، چونكە زمانى ڕوسى زۆر زەحمەتە بۆ فێربوون؟) گوتم: (بەڵێ خوێندومەو ژنیشم سۆڤیەتیەو قسەكردنمان بە ڕوسیە وە زۆریش دەخوێنمەوە سودم لە كاتى بەتاڵم وەرگرتوەو لە دەستم نەداوە). لەو گفتووگۆیە دابووین هاتن پێیان گوتم (زرار بڕۆ لاى شێخ سلێمان ئیشى پێتە)، ڕۆیشتمە لاى شێخ سلێمان، باوكم لەلاى دانیشتبوو ناوبراو گوتى: (كەپیتانى پاپۆڕ داواى كردوە كەسێك لە ئێمە بڕوات پەیوەندى بە كەپیتانەوە بكاتو كوردىو ڕوسى باش بزانێ منیش ناوى تۆم داونەتێ بڕۆلاىو خۆتى پێ بناسێنە بزانە چى دەوێ بۆى بكە، هەر ئەوكاتە چومە لاى كاپیتان خۆم پێ ناساند ناوبراو خۆشحاڵى خۆى دەربڕىو لەگەڵى كەوتمە قسە، كۆمەڵێك پرسیارى ئاراستە كردم هەمویانم وەڵام دانەوە لە دواییدا گوتى: (وا دەبێت بانگەوازێكمان دەبێت یان ڕوداوێك بە پێویست دەزاندرێت بە ڕادیۆى پاپۆڕ بە خەڵك ڕابگەیەندرێت ئەوكاتە تۆ بەكوردى بۆیان بڵاو دەكەیتەوە. بۆ ئەوەمان داواكردوى، لەئەمڕۆ بەولاوە هەموو ڕۆژ سەرمان بدە). كەپیتان (ئەرمەنى) بوو، ئەوەندەى بڵێى ڕوخۆشو مرۆڤانەو هەست بەرز بوو. ئەو ئێوارەیە لە دواى نان خواردن لەگەڵ منداڵەكانم ڕۆیشتینە هۆڵى سینەما فلیمێك ئیشى دەكرد كە هى شەڕى (ستالین گراد) بوو ئەگەر چى یەك دوو جارى تریشم بینى بوو، بەڵام هەر پێم خۆش بوو لە بەرئەوەى شەڕێكى دژوارى مێژویى بوو، ئەو شەوەش لە دەریاى ڕەش ڕۆیشتین لەگەڵ ئاسۆى بەیانى دیار بوو پاپۆڕ لەسەر خۆ دەڕۆیشت ڕۆژى (4/4/1959) گەیشتینە تەنگەبەرى (بەسفۆر) لە شارى ئەستەمبۆل دیار بوو پاپۆڕ بە ژێر پردێكدا تێپەڕى لەسەر بانى پاپۆر ئەودیوو ئەم دیوى شار دیار بوو هاتوچۆى ئۆتۆمبێلو خەڵك لە شەقامەكانى نزیك ئاو دیار بوو، لەو كاتە بەلەمێك لەپاپۆر نزیك كەوتەوە هەرزو قادرمەكەى پاپۆریان بۆ دابەزاندە خوارەوە دوو ئەفسەرى تورك بەسەركەوتنو چونە لاى كاپیتان، بەڵام دوا نەكەوتن زوو گەڕانەوە ناو بەلەمەكەیان لە دواى دابەزینى ئەفسەرە توركەكان، پاپۆرەكەمان جڵەوى بەردراو كەوتەوە ڕۆیشتن ئەمجارەیان كەوتینە ناو ئاوى دەریاى(مەڕمەڕە) ئەو دەریایە تەواو خۆشحاڵى كردم هەموو غەمو پەژارەى لە بیر بردمەوە، خۆشیەكەى لەوە دابوو سەیرى هەر لایەكت دەكرد لە دوورەوە لە ناوەندى دەریا دورگەى جوان جوان دەكەوتنە بەر چاو ئەو دورگانە دەرو پشتیان هەموى ئاوەو ئاوەدانیشى تێدایەو كۆشكو خانوەكانیان دیار بوون لەوێ بەو لاوە بەرەو تەنگەبەرى (دەردەنیل) ڕۆیشتین ئەویش هەمان دیمەنى جوانو سەرنج ڕاكێش بوون لەوێ بەم لاوە گەیشتینە دەریاى (ئیجە) بۆ خۆشىو جوانى ئەویش هەمان شت بوو بەڵكو شوێنى جوانترى لێ دەبیندرا لە هەندێ لە دورگەكان دوكەڵى كارگە دیار بوو، ئەوەى زۆر جوان بوو هەندێك لەو دورگانە لە ناوەندى دەریا وەك پارچە چیایەك هەڵكەوتبون، بەڕاستى جێگاى سەرنجو تێڕامان بوون لە بەرئەوەى تا لە دەریاى (ئیجە) دەركەوتین هەر لەسەر مێردڕەوەكانى پاپۆر بە ئارەزوەوە سەیرى ئەو دورگە جوانانەمان دەكرد بە تەواو بونى دەریاى (ئیجە) گەیشتینە دەریاى (سپى ناوەڕاست) بێگومان ماوەیەكى زۆر لە ناو ئاوى دەریاى ناوبراو ڕۆیشتین ئەو ماوە درێژە چاومان بە وشكایى نەكەوت جگە لە ئاو!! ئەوەى دەمەوێ باسى بكەم ئەو دەریایە پانو بەرینەى دەمان بینى بە شەوان وات دەزانى شارێكە لە شارە هەرەگەورەكان لە بەر ڕوناكى ئەو پاپۆڕانەى لە ناو دەریا هاتووچۆیان دەكرد كە ئەوەندە زۆر بوون لە ژماردن نەدەهاتن.
دوانێك لەگەڵ شێخ سلێمان بارزانى: ڕۆژێك لە ناو دەریاى (سپى ناوەڕاست) پێش ئەوەى بگەینە (قەناتى سوێس) لاى شێخ سلێمان دانیشتبوین لەكاتى قسەكردن شێخ سلێمان گوتى: (ئەوە نزیك كەوتینەوە لە ووڵاتەكەمان كاتێ كە دەگەینەوە جێ تۆ دەڕۆیتەوە دەرگەڵەو ئێمەش دەچینەوە بارزان لێك دوور دەكەوینەوە دەترسم یەكتر لە بیر بكەین). لە وەڵامدا گوتم: (وا بزانم ئەوەندە ساڵانەى تاڵىو ناخۆشى، ڕێگا نادات یەكتر لەبیر بكەین ئەگەر خاوەنى وەفا بین. لە دواى چەند شەووڕۆژ ڕۆیشتن لەناو دەریاى سپى ناوەڕاست دا نزیك كەوتینەوە لە (قەناتى سوێس)، پێش ئەوەى بگەینە قەنات لە ئێزگەى ناو پاپۆڕ بەڕاگەیاندنێك ئاگادار كراین بە كوردىو ڕوسى گوتیان: (بۆ ئاگادراى پاش ماوەیەكى تر لە دواى یەك دووكات ژمێر دەگەینە بەندەرى (پۆِر سعید) لەوێ دەوەستین، تكایە كەس لەگەڵ ئەوانەى دێنە ناو پاپۆڕ نەدوێتو خۆیان لێ دوور بگرن بانەزانن ئێوە كێنو بۆ كوێ دەچن ئەگەر جنێویشو پێ بدەن ووڵامیان نەدەنەوە كەم یان زۆر بەدەنگ مێن با نەتان ناسن. بەڵێ لە دواى دووكاتژمێر گەیشتینە بەندەرى(پۆر سعید) لەوێ وەستاین لەبەر ئەوەى تێپەڕ بوون بە قەنات دا بە نۆرە بوو ئەوەندەى پاپۆڕ لێ وەستا بوون سەرت سوڕ دەما چاوەڕوانى نۆرە بووینو ئەو كەل وپەلانەى پێویستیان پێ هەبوو ڕێكیان خست كاتێك نۆرەمان هات بەندەرى (پۆڕسەعید)مان بەجێ هێشت، پێش بەڕێ بكەوین لە (پۆڕسەعید) بەلەمێك بەسەر خرایە سەر پاپۆڕ لەو شوێنە داندرا ئەوەى پیاوەكان شاییان لێ دەكرد بەلەمەكە دوو كەسى عەرەبى شەپوو شۆڕى ناڕێكو ڕوو گرژو نالێوەشاوەى لە ناو دابوون گوایا كەلو پەل دەفرۆشن وەك سێوو پرتەقاڵو مۆزو شتى تریش، بەڵام تا لە قەنات دەركەوتین گەیشتینە (سوێس) كەسیان بەلاوە نەچوو چیان لێ نەكڕین، ئەوانە سەریان لێ شێوا بوو لە زمانى ئێمە نەدەگەیشتن دەیان زانى ناوەكانمان ناوى ئیسلامین لەگەڵ ئەوانیش نەدەدواین، لە ناو قەنات پاپۆر زۆر سەبر دەڕۆیشت پاپۆڕەكەمان زۆر گەورە بوو نەدەكرا لەوێ بەپەلە بڕوات نەوەك لە عاردى بدات، چونكە قەنات ئەوەندە قوڵ نەبوو تاكو پاپۆرى گەورە بە تیژى تێیدا بڕوات لە كاتێكا پاپۆڕە گەورەكان بە قەناتدا دەڕۆیشتن تەنیا بەلەمە بچوكەكان دەیان توانى بەملاو ئەولادا ڕەت ببن، ڕۆیشتنى پاپۆڕەكان بە قەناتدا بە نۆرە بوو دەبوایە لە لایەك بوەستن تا نۆرەیان دەهات. لەوكاتەى پاپۆڕەكەمان (گروزیا) لە ناو قەنات دەڕۆیشت هەمومان لە سەر مێردڕەوەكان وەستابووینو سەیرى ئەملاو ئەو لامان دەكرد، دیاربوو لە دوو لاى قەنات ڕێگاى هاتووچۆى ئۆتۆمبێل هەبوو لە دیوەكانى قەنات خەڵك خەریكى كار بوون، كاتێك چاویان بە پاپۆڕى سۆڤیەت كەوت بە چەپڵە لێدان هاواریان دەكرد(دروژبە) یانى دۆستایەتى. كاتێك قەنات كۆتایى هات گەیشتینە (سوێس) ئەو دوو عەرەبەى لەگەڵ بەلەمەكەیان لە سەر پاپۆڕى ئێمە بوون گوێ بیست بوون خۆ بەخۆ بە عەرەبى دەستیان كرد بە جنێودان، لە كاتى ئەوانیان دابەزاند بەلەمەكەیان شۆڕ كردەوە بۆ ناو ئاو (فقێ حسنو میرۆ) بە عەرەبەكانیان گوت: (وەلو گەواوی) دیار بوو زۆر پەست بون. لە كۆتایى قەنات شارى (سوێس) دیار بوو بەڕاستى شارێكى زۆر ڕێكو جوان بوو بە شێكى كۆشكەكانى لە سەر لێوارى دەریا بوون،(سوێس)مان بە جێ هێشت گەیشتینە ناو دەریاى (سوور) دیار بوو دەریاى سوریش وەك دەریاى(سپى) قەرەباڵغ بوو، دوو ڕۆژو شەوێك لە ناویدا ڕۆیشتین كاتێك نزیك كەوتبوین لە ئاوى (سعودى) بوو بەڕۆژ كاتژمێر دە، ئەوەندەمان زانى دوو فڕۆكەى جەنگى لە چەشنى(میراج) زۆر بە ئاڵۆزى لە پاپۆڕى ئێمە نزیك كەوتنەوە پێوەیان دیار بوو نیازیان خراپە چەند جارێك بە دەورى پاپۆڕدا سوڕانەوە بە شێوەى ترسناك ئەوەى ڕاستى بێت خەڵك لە ناو پاپۆڕ زۆر تەنگاوو ئاڵۆز بوون، هاوكات لەگەڵ سوڕانەوەى فڕۆكەكان دوو گەمى جەنگى ئەمریكى هەریەكەى بەلایەكى پاپۆڕدا نزیك كەوتنەوەو بە تەنیشتماندا تێپەڕ بوون وا هەست دەكرا نیازیان خراپ بێت، بەپێى ئەو هەڵوێستەى دوور لە یاسا دەتوانن كارێكى ناڕەوا ئەنجام بدرێت، لەبەر ئەوە خەڵك ئاگادار كران كە ئاگادار بن نەوەك دەست درێژى بكرێتە سەر پاپۆڕى هاتوچۆى خەڵك گواستنەوە ئەگەر پێویست بوو وەڵامیان دەدرێتەوە. ئەوەى بەدیار كەوت لەو كاتەى فرۆكەكان بە نیازى ئاڵۆزى بەسەر پاپۆردا دەسوڕانەوە پاسەوانانى ناو پاپۆڕ چالاكو ئازایانە بە دیاركەوتنو ئەوەندە بەتەڕدەستى ئامادە بوون بۆ بەرپەرچ دانەوەى فڕۆكەكان، تا ئەو كاتەى پاسەوانەكان دەرنەكەوتن كەس بیرى نەدەكردەوە لە ناو پاپۆڕ پاسەوان هەبێت، هەروەها بە درەنگەوە زاندرا كەوا لە پێشەوەى پاپۆڕ غەواسە دەڕوات بۆ ڕێ ڕۆن كردنەوە.
لەوكاتەى فڕۆكەكان دەسوڕانەوە لەسەر پاپۆڕى مەدەنىو هاتوچۆدا زاندرا لە قیادەى سوپاى سۆڤیەتى لە دەریاى ناوەڕاست ئاگادارى فڕۆكەكان كرابوو ئەگەر دوور نەكەونەوە لە پاپۆڕى (گروزیا) توشى لێدان دەبن. دواى ئاگادار كردنەوە فڕۆكەكان دوور كەوتنەوەو گەمیەكانیش دووركەوتنەوە، لە دواى نەمانى مەترسى فڕۆكەكان لەسەر بانى پاپۆڕ لەگەڵ (فقێ حسنو میرۆ) بەیەكەوە دانیشتین. ماوەیەكى زۆر لەناو ئاوى دەریاى سوور ڕۆیشتین چەندین شەوو ڕۆژى خایاند لەو ماوەیەدا چەند جارێك لەگەڵ باوكم كەوتینە دوان دەربارەى داهاتوومان لە دواى ئەوەى كە دەگەڕێینەوە چى پێویستە بكرێتو بیكەین.. بۆ ئەو مەبەستە دوو سێ خاڵم دیار كردبوون: 1- پێویستە شێوەى پەیوەندیمان لەگەڵ خەڵك بە دوور بینىو لە سەر خۆى بێتو دوور بین لە توندو تیژىوكارى نابەجێ هەموو كارەكان لە ڕێگاى لەیەك گەیشتن بێت. 2- بە پێویست دەزاندرێت ئەو ناكۆكیانەو دوژمنكاریانەى ڕابوردوو هەوڵبدەین نەمێنن لەگەڵ بنەماڵەى ئاڵانەو ماڵى نورى باویل ئاغا، ئەگەر لە دواى گەڕانەوە ئەو هەنگاوە باوێین بۆ ئێمە سەربەرزیە نەك لاوازى، ئەوكات خەڵكیش بەچاوێكى تر سەیرى هەڵوێستمان دەكاتو دەست خۆشانەمان لێ دەكەن. 3- لە دواى ماوەیەك پێشوازى كردن لەو میوانانەى دێنەلامان بەڕاست دەزانم بگەڕێینەوە سەر ئەو گوندانەى بە جێمان هێشتوون لە ساڵى (1946) لەوێ جێ نیش دەبینو كاسبى دەكەین.
لەدواییدا بەتكا داوام لە باوكم كرد بۆ ئەوەى كەس دەست لەكارو هەستو نەستى ئەو ئافرەتە نەدات كە لەگەڵ من هاتووە، چونكە كەسو كارى ئەو ئافرەتە منم، منیش هەوڵ دەدەم دڵى نەڕەنجێت تا لە باوەشى مندا بێت، ئەوەى جێگاى دڵخۆشیم بوو باوكم بە پێشنیارەكانم ڕازى بوو بە خۆشحاڵیەوە گوتى: (بابەسەلامەتى بگەڕێینەوە ئینشااللە هەموویان چارەسەر دەكەین پێشنیارەكانت هەموى پەسندن).
لە كۆتایى دەریاى سوور گەیشتینە تەنگەبەرى (باب المندب) لە بەندەرى ناوبراویش وەستاین، لەوێ ئەوەى پێویست بوو هەڵیان گرتو بەڕێ كەوتین بەرەو ڕوژهەڵات بەناو ئاوى (عەدەن)دا سوڕاینەوە بۆ ناو(دەریاى عەرەبى) لەوكاتەى لە ناو دەریاى ناوبراو دەڕویشتین لێپرسراوى پێشەنگاى ناو پاپۆڕ داواى یادگاریەكى لێ كردین، ئەوەى بە دیاركەوت هەر كۆمەڵێك بەو پاپۆڕە ڕۆیشتبن یادگاریان بۆ پاپۆڕ بەجێ هێشتووە داواشیان لە ئێمە كرد یادگاریەكیان بۆ بەجێ بهێڵین، ئێمەش بیرمان لەوە كردەوە شتێكى وایان پێ بدەین كە نیشانەى كوردى پێوە دیار بێت، ئەوەى بە دەستمان كەوت ڕانكوچۆغەیەكى زاخۆیى بوو كە بە شێوەى بادینى دروابوو، لەگەڵ قەلنەو باسكەو كیسەى توتنو ئەستێ و بەرد،ئەو شتانەمان لە مامەند وەرگرتن، چونكە پاراستبونىو لاى مابوون ئێمەش بە ڕوسىو بە كوردى لەسەرمان نوسین بەوشێوەیە: (ئەو ڕانكوچۆغەیە كە بەرگى كوردین لەسەر شێوەى بادینان لەگەڵ قەلنەو كیسەى توتنو ئەستێووبەرد یادگارن لەلایەن كوردە پەنابەركانى كوردستانى عێراق ئەوانەى زیاتر لەدوازدە ساڵ پەنابەر بوون لە یەكێتى سۆڤیەت، ئێستاش بە پاپۆڕى گروزیا دەگەڕێنەوە بۆ نیشتمانیان پێشكەشە بە پێشەنگاى ناو پاپۆڕى گروزیا لەگەڵ ڕێزمان (14/4/1959) لەلایەن نوێنەرى كوردە پەنابەرەكان، زرار دەرگەڵەیى و ئالۆ بارزانى درایە دەستى كارمەندى پێشەنگا (لیزا ئیڤا نۆڤنا).
لە ناو ئاوى دەریاى عەرەبى زوو ڕۆیشتین دوایى سوڕاینەوە بەرەو كەنداوى (عومان) لەوێشەوە بۆ تەنگەبەرى (هورمز)و بەرەو كەنداوى عەرەبى ڕۆیشتین تا پێمان نایە ناو خاكى نیشتمان عێراقى (14ى تەمووزى 1958)، عێراقى ئازاد كراوى كورو عەرەب عێراقى سەربەرزى شۆڕش. ئەوەى جێگاى هەمیشە یادەوەریە لەو كاتەى پێمان نایەوە خاكى نیشتمان هەر لە سەر سنورەوە جەماوەر بە ئارەزویەكى پڕ سۆزانە لە پێشوازیمان بوونو پۆل پۆل وەستا بوون چاوەڕوانى گەیشتنى ئێمەیان دەكرد، جەماوەر پێشوازیەكى برایانەى گەرمیان لێكردینو بەخێرهاتنەوەیەكى پڕ لە هەستو سۆزیان لێ كردین كە شایانى ئەوەیە تا مردن لە بیر هیچ كەسێك نەچێت، ئەو پێشوازیە ڕوداوێكى گەشەدارى مێژووییە لە ژیانى كۆمەڵگاى عێراقى بەگشتىو برا عەرەبەكان بە تایبەتى.
هیچ شكى تێدا نیە یادى ئەو پێشوازیە مێژوییە دروشمێكى بەرزە نەك هەر لەلاپەڕەى مێژوو دەنوسرێت، بەڵكو نەخشەیەو لەسەر دڵى هەموو ئەو نیشتمان پەروەرانەى لە بەشدارى پێشوازیەكەدا بوونو دەیان دیت هەر لەسەر سنورەوە ئەو خەڵكە لەسەر شەقەماكانو لە سەر لێوارى ئاوى شەتى عەرەب وەستابوون بەچەپڵە ڕێزانو بە دەنگێكى پڕ سۆز هاواریان دەكردو نوسینەكانیشیان بە نوسینى پڕ ماناو جوان بەرز كردبونەوە، ناو ئاوى شەتى عەرەب پڕ بوو لە بەلەمى پێشوازیكەران تا شارى (بەسرە) ئەو بەلەمانە لەگەڵ پاپۆڕى ئێمە لە ناو ئاودا بوونو هەڵپەڕكێو سەمایان دەكردو هاواریان دەكرد(بارزانیەكان هاتنەوە لە ساییەى زەعیمەوە) هەروەها هاواریان دەكردو بە نوسینیش نوسرابوو (اهلا بك بارزانى شعب العراق یحیك) لەو ئاهەنگو بەزم وهەڵپەڕكێیە لەناو بەلەمەكاندا پێش بگەینە(بەسرە) بەلەمێكى پێشوازى كەران نقومى ئاو بوو چەند گەنجێكیش لە ناو ئاودا خنكان كەبووە مایەى دڵتەنگىو ناخۆشیمان.
ئەوەى جێگاى خۆشحاڵیمان بوو ڕۆڵە دڵسۆزەكانى سوپا دڵسۆزى خۆیان بەوە نیشاندا كە هەر لە سنورى ئاوى عێراقەوە فڕۆكەكان نۆبەتداربوون لەگەڵ جەماوەر سەمایان دەكرد.. لە نزیك بەندەرى (بەسرە) لەسەر لێوارى شەت بە هەزاران كەس لە خەڵكى بەسرە لە ڕێ ڕۆیشتن دابوون بەرەو بەندەر دەهاتن بۆ پێشوازیمان.
پاپۆڕى (گرۆزیا) لە بەندەر وەستا، بەڵام چى سەروبنى جەماوەر دیار نەبوو ئەوەندە خەڵك داڕژابوونە گۆڕەپانى بەندەر لە پێشوازیمان وەستا بوون، ئەوەى هەرگیز لە یاد ناكرێ ئەو پێشوازیە گەرمەیە كە لە خوارووى عێراق لە ئێمە كرا پێشوازیەكى هەمیشە زیندوە ئەو پێشوازیەى لەلایەن برا عەرەبەكانەوە لێمان كرا زۆر گەرم ترو بەرزتر بوو لەو پێشوازیەى كەلەلایەن خەڵكى كوردستانەوە لێمان كرا، لەو كاتەى پاپۆر لە بەندەر وەستا دەمانبینى خەڵك چیان دەكردو لە چ شادیەك دابوون بەرامبەر گەڕانەوەى ئێمە بۆ نیشتمان. وەك پێشتر باسم كردوە ماوەیەكى زۆر لە ناو دەریا ڕۆیشتین ڕۆژى (16/4/1959كاتژمێر 5 ,1)ى دواى نیوەڕۆ پاپۆرەكەمان گەیشتە بەندەرى بەسرە، لەوێش وەك لە سەرەوە هاتوە جەماوەرێكى ئێجگار زۆر هاتبونە پێشوازیمان هەمویان لە بەندەر چاوەڕوانى گەیشتنى پاپۆر بوون، كاتێك پاپۆر گەیشتە بەندەر بینیمان سەدان دروشمى جۆراو جۆر بەرزكرابوونەوە بەناوى خەڵك هەموو چینو توێژەكان ئامادەى پێشوازیكردنەكە ببوون (كرێكارو جوتیارو مامۆستاو قوتابىو لاوانو ئافرەتان) تەنانەت پیرو پەككەوتەش هەمویان هەستى دڵپاكیان لە دروشمەكانیان دەربڕیبوو دیار بوو ئەو جەماوەرە تەواو شادو خۆشحاڵ بوو بە گەڕانەوەمان بۆ خاكى نیشتمان، بە هەمان شێوەش هەمان هەستو سۆزى دڵسۆزانە لە كارمەندانى حكومەتى كۆمارى 14ى گەلاوێژ دەبیندرا هەر لەو كاتەى پێمان نایەوە ناو ئاوى عێراق دەسەڵاتدارانى كۆمارى بڕیاریان بە فرۆكەكان دابوو كە لەسەر سەرمان بسوڕێنەوە تا دەگەینە بەسرە، ئەوەى تریان ئەوە بوو لە سەر سنور یەكەم بەلەم كەوەستا بوو كۆمەڵێك ئەفسەرى سوپاى شۆڕشى 14ى گەلاوێژ بوون چاوەڕێى گەیشتنى پاپۆرى ئێمە بوون لەوانە (مقدم على عبدالعزیز) براى(ڕەئیس عزت ئامێدى)یان لەگەڵدا بوو ئەو كۆمەڵە ئەفسەرەى باسكراو نوێنەرانى سوپاى شۆرشگێرى كۆمارى بوون بەڕێ كرابوون بۆ پێشوازیكردنمان ئەوانو دەستەیەكى ڕاگەیاندنو ڕادیۆو دەزگاكانى ترى بڵاوكراوەكانى ترى دەوڵەت بەسەر كەوتنە سەر پاپۆڕ بە ناوى حكومەت بە خێرهاتنەوەیان لێ كردین، لە دواییدا دەستەى ڕادیۆو ڕاگەیاندن كەوتنەدوانو پرسیاركردن لە ئێمە، یەكەمجار پرسیارێكیان ئاراستەى من كرد وەڵامم دانەوە گەرچى ئەوكاتە عەرەبیەكەشم باش نەبوو وە هەروەها كەوتنە پرسیاركردن لەو ئافرەتە سۆڤیەتیانەى لەگەڵ مێردەكانیان هاتبوون من لە ڕوسیەوە بۆم دەكردنە عەرەبى. لە كۆتاییدا بەرپرسى ڕاگەیاندن داواى لێ كردم شتێك ئامادە بكەم بە بۆنەى گەڕانەوەمان بۆ ئەوەى لە بەغدا لە ڕادیۆى بەشى كوردى بدوێمو بڵاو بكرێتەوە، بەڵێنم پێدانو شتەكەشم ئامادە كرد، بەڵام ئەوەندە لە بەغدا نەوەستاین تاكو ئەوەى ئامادەم كردبوو لە بەغدا لە ڕادیۆ بڵاو بكرێتەوە یاخود بدوێم. بەڵێ گەیشتینە بەسرە پاپۆڕ لە بەندەر لەنگەرى گرتو پێپیلكانەى بەردا خوارەوە دیار بوو خەڵكێكى زۆر دەیانویست بەسەر بكەونە سەر پاپۆر، بەڵام ڕێگایان پێ نەدرا تەنیا چەند كەسێك ڕێگایان پێدرا بەسەر بكەونە سەرەوە بۆ شاد بونەوە بە كەسو كاریان، جەماوەرێكى زۆریش لە خوارەوە وەستا بوون بە چەپڵە ڕێزانو هەل هەلە سەیرى ئێمەیان دەكرد ئێمەش لەسەر مێردرەوەكانى پاپۆڕ هەستى شادىو خۆشى خۆمان دەردەبڕى بەڕاستى ئەوكاتانە لەو كاتە خۆشانەیە كە هەرگیز لە بیر ناكرێ دەبێ ئەوە بڵێین هەستو سۆزى خەڵكى پێشوازیكەر واى لێكردبوین فرمێسكى شادى بڕێژینو بڵێین ئەوە ئێمەین دواى چواردە ساڵ ئاوارەیى دەربەدەرى دەگەڕێینەوە خاكى نیشتمان ! بۆ ماوەیەكى زۆر پاپۆڕ وەستا تا كەلو پەلى ناو پاپۆڕ گواستراوە ناو شەمەندەفەر ئەو شەمەندەفەرەى تایبەت بۆ گواستنەوەى ئێمە لە بەسرە بۆ (هەولێر) دیاركرابوو، ئێوارە بڕیاڕ درا بڕۆینە ناو شەمەندەفەر بێگومان پێش ئەوەى لە پاپۆڕ دابەزین ڕۆیشتمە لاى كارمەندانى پاپۆڕ یەكە بەیەكە ماڵاوایم لێ كردنو زۆر بە گەرمى سوپاسم كردن لەبەر ئەوەى لەگەڵ هەمویان ئاشنایەتیم پەیدا كردبوو. دیار بوو كۆمەڵێكى زۆر لەوانەى كەسوكاریان لەگەڵ ئێمە لە ناو پاپۆڕدا بوو هاتبوونە بەسرە بۆ پێشوازى خزمەكانیان، ڕێگایان نەدەدان بەسەربكەونە سەر پاپۆڕو زۆریش لە مێژ بوو وەستابوون، ڕۆیشتمە لاى كەپیتان بۆ ئەوەى ڕێگایان بدەن ناوبراو ڕازى بوو، كە خەڵكەكە بەسەر بكەون، كاتێك خەڵكەكە بەسەركەوتن لەگەڵ خزمەكانیان بەیەك شاد بونەوە زۆر بە سۆزەوە باوەشیان لە یەكتر دەگرتوو یەكتریان ماچ دەكرد، فرمێسكى شادیو خۆشیان دەباراند، لەو دەمەش دوو كەسى خزمى ئێمەش (قادرحاجى حسنو قاسم وەرتى) بە سەركەوتن لە سەرەتادا نەمان ناسین دوایى خۆیان پێ ناساندینو ڕۆیشتینە لاى باوكم لەگەڵمان هاتن بۆ بەغدا، لە كاتى دەست كرا بە گواستنەوە كەل وپەلەكانمان بۆ ناو شەمەندەفەر هێزى بەرگرى میللى (مقاوەمە شعبى)بەوكارە هەڵساو دەورێكى كاریگەرى نیشاندا لە خزمەت كردنى ئەوانەى لە دەرەوەى نیشتمان گەڕابونەوە وڵات. لەو كاتەى گەیشتینە بەسرە زانیمان (ێالح خۆشناو) بەڕێوەبەرى پۆلیسەكانى بەندەرى بەسرەیە، لەو دەمەى لە پاپۆر گواستراینەوە بۆ ناو شەمەندەفەر ناوبراو بە خۆىو منداڵەكانى هاتنە لامانو لەگەڵمان بەشەمەندەفەر هاتن تا نزیك(ناێریە) لەوێ بە ئۆتۆمبێل گەڕانەوە بەسرە، ناوبراو دۆستێكى زۆر نزیكى باوكم بوو. لە بەسرە بەڕێ كەوتین بەرەو كوردستان ئەوەى جێگاى یادگارىو خۆشیە ئەو پێشوازیەى خەڵك بوو كە لە هەموو وێستگەكانى شەمەندەفەر هەر لە بەسرە تا بەغدا جەماوەر بەو دروشمانەى كە هەڵیان گرتبوو لە پێش شەمەندەفەر دەوەستانو خۆشحاڵى خۆیان نیشان دەدا، بەو شێوەیە لە گشت ئەو شوێنانەى ئێمەى پێدا تێپەڕ دەبووین جەماوەر چاوەڕوانى شەمەندەفەرەكەى ئێمەیان دەكرد لەگەڵ وەستانى شەمەندەفەر خۆیانو دروشمەكانیان نزیك دەكەوتنەوە هاواریان دەكرد (بارزانیەكان هاتنەوە بەخێر بێنەوە لە سایەى زەعیمەوە) زۆریان خۆیان دەكوتایە ناو فارغۆنەكان ئێمەیان دەگرتە باوەشو ماچیان دەكردین زۆر بە سۆزەوە. هەروەك لە سەرەوەش باس كراوە ئەو پێشوازیەى لێمان كرا هەر لە بەسرە تا كوردستان گەرمترینو بە سۆزترین پێشوازى بوو لێمان كرا، بۆم هەیە بڵێم ئەو پێشوازیەى لە خوارووى عێراق لێمان كرا لە كوردستان بەو شێوەیە نەكرا ئەوەندەش گەرم نەبوو.
شەوى (17/4) بە درەنگەوە شەمەندەفەر گەیشتە بەغدا لەوێش جەماوەرێكى زۆر لەوێستگەى شەمەندەفەر پێشوازیان لێ كردین، لەكاتى وەستانى شەمەندەفەر یەكێك بەناوى دەوڵەت بە خێرهاتنەوەى لێ كردینو خۆشحاڵى حكومەتى شۆرشى نیشاندا، خەڵكیش تێكرا هاتبونە سەر هێڵى شەمەندەفەر دروشمەكانیان بەرز كردبونەوەو لە پێشوازیمان وەستا بوون، ئەو پێشوازیكەرانەى وەستابوون زۆر لەوانە كەسو كارى ئەوانە بوون كە لە دەرەوە گەڕابونەوە بۆ پێشوازى هاتبونە بەغدا. لەگەڵ ئەو پێشوازیكەرانە براو خزموكەسو كارى ئێمەش ئامادە بوون لەوانە براكانم(عزەتو سلاح)و ئامۆزایەكانم بوون هەر شەمەندەفەر وەستا ئەو جەماوەرە بەقەرپەستانە خۆیان كوتایە ناو فارغۆنەكان لەگەڵ ئەوانیش براو خزمەكانى ئێمە هاتنە ناو ئەو فاڕغۆنەى ئێمەى تێدا بووین لەو دەمە خۆشەى بەیەك گەیشتنو شادبونەوەدا كەلەو پەڕى شادى دابووین یەكێك لە بارزانیەكان هاتو گوتى: (ئەوە یەكێك وا لە ئێوە دەپرسێ) كاتێ ڕۆیشتم بینیم (مام دێوانە حمدامین)ە لە دواى چاكو خۆشیەكى زۆرگەرمى بە سۆز ڕۆیشتینە لاى باوكم لەوكاتەى باوكمو مام دێوانە بەیەك گەیشتن بەشێوەیەك باوەشیان بەیەكدا كردبوو ئێمەش خۆمان پێڕانەگیرا فرمێسكى خۆشىو سۆزمان دەباراند. مام دێوانە مرۆڤێكى پاكو بەوەفا بوو ژیانێكى زۆرى لەگەڵ باوكم بەسەر بردبوو، ناوبراو ناسراو بوو بە مرۆڤێكى دڵ پاكو نیشتمان پەروەرو ئازاو بەجەرگ، لە ناو خەڵك خۆشەویست بوو تا بڵێى مەردوو پیاوانەوچاو نەترس بوو هەموو كاتیش لە پێشەوەى نیشتمان پەروەران دەڕۆیشت بە ئاواتى ئازادى گەلو نیشتمان بوو جیا لەوانەش لەگەڵ ئێمە یەك ماڵە بوو جێگاى تایبەتى خۆى دیار بوو.
لە بەسرە كورتە بەلێنێكم بە كارمەندانى ڕادیۆ دابوو كە گەیشتینە بەغدا لە ڕادیۆ بدوێم، بەڵام لەبەر ئەوەى لە بەغدا دوانەكەوتین نەمتوانى ئەو بەڵێنەم جێ بەجێ بكەم. لە دواى پشویەكى كورت لە بەغدا بەڕێ كەوتین بەرەو كوردستان ئەو كەسو كارانەى بە پیرمانەوە هاتبونە بەغدا لەگەڵ ئێمە بە شەمەندەفەر بەیەكەوە گەڕاینەوە، كاتێك گەیشتینە (بەعقوبە) شەو زۆر درەنگ بوو ئەوجا لەگەڵ ئەوەشدا جەماوەرێكى زۆر لە پێشوازیكەران وەستابوون چاوەڕوانى گەیشتنى شەمەندەفەرى ئێمە بوون، ئەوانیش زۆر بەگەرمى هەستى خۆشحاڵى خۆیان نیشاندا لەوێش چەند قوتابیەكى كورد ئەوانەى لەوێ دەیان خوێند لە(پەیمانگاى مامۆستایان) بەسەركەوتنە سەر شەمەندەفەر لەگەڵمان هاتنەوە هەولێر یەك لەوانە (هەڵگوردئیبراهیم ئاغا) ڕواندزى بوو. بەم شێوەیە شەمەندەفەرەكەمان لە بەعقوبە بەڕێ كەوت بۆ كوردستان.