تاهیرى كمال زاده : هاوكارى له‌گه‌ڵ داگیركه‌ران هیَڵى سووره
Wednesday, 10/03/2010, 12:00
1728 بینراوە
تاهیرى كمال زاده سه‌رۆكى كۆنگره‌ى نه‌ته‌وه‌یى كوردستان كه‌باره‌گاى كۆنگره‌كه‌ى له‌برۆكسلى پایته‌ختى به‌لجیكایه به‌ڕاشكاوى وه‌ڵامى پرسیاره‌كانى گۆڤارى ڕیَگا ده‌داته‌وه گۆڤارى ڕیَگا سه‌رنوسه‌رى محمد سالاره و مانگانه له‌شارى سلیَمانى ده‌رده‌چیَت ئه‌م دیمانه‌یه‌ش له‌دوا ژماره‌ى ئه‌م گۆڤاره‌دا بڵاوكرایه‌وه ئه‌مه‌ش ده‌قى چاوپیَكه‌وتنى دیمانه‌كه‌یه:
1-کۆنگره ی نه ته وه یی کوردستان چییه؟
که ی وه له کوێ و له لایان کێوه دروست کراوه؟ تاهیركمال_بۆ زانیاری زیاتر له سه ر کۆ نگره ی نه ته وه یی کوردستان ده قی په یمانی کۆنگره ی نه ته وه ییتان پێشکێش ده که م و داواکارم که هه موو به نده کانی پێمانی کۆنگره به ته واوی بۆ خوێنه رانی به ڕێز بڵاو بکه نه وه.(په یماننامه1)
بیر و باور به یکێتی کورد و کوردستان شتێکی تازه نییه و دڵسۆزانی کورد داخوازیان ئه وه بووکه ده نگی یه کێتی و یکپارچه یی کوردوستان به دونیا ڕابگه ینن و پرسی کورد له چوار چێوه ی وڵاتانی داگیر کر بۆ پرسێکی ناونه ته وه یی بگۆرن.ئه و داخوازه پێویستی به هاو ده نگی و هاو بیری هه موو
گه لی کوردوستان هه بوو ،که به تێکۆشان و به ر پرسیاریه تی و میوانداری پارلمانی کورد له ده ره وه ی وڵات وپارتی کرێکارانی کوردوستان پێکهات که له کۆتاییدا به به ر فراوانی خه باتی دروست بوونی
ئه و کۆنگره یه داوێنه به ر چاوی بینه ران.
دروست بوونی کۆنگره وڕاست هاتنی ئه و خه و نه له 24-05-1999به به شداری نێزێک به 900 نه فه ر له پارت و،رێکخراوه و که سایه تی سه ر به خۆ و مێدیای ئوروپی وکوردی ناوه‌وه و ده ره وه ی کوردستان له شاری ئامستردام له وڵاتی هوله ند پێکهات.
په یمانی ئاماژه پێکراو به ر هه می چوار رۆژکۆبوونه وه ی به شداران بوو وهه روه ها 282نه فه ر بۆ ئه و ئه رکه نه ته وه‌ییه هه ڵبژێردران و سوێندی ئاساییان خوارد.
ده قی سوێنده که (به شه ره فم سوێند ده خۆم که هه موو ده م نیشتیمان و به ر ژه وه ندی گه لی کوردوستان بپارێزم ،و خه بات بکه م بۆ پێشخستنی ،وپابه ند بم به پێمانی کۆنگره ی نه ته وه یی کوردستان)
بۆ ئاگاداری: بێجگه له یک رێکخراوه وچوار نه فه ر هیچ لانه ییک له به شداربووان له سوێندی خۆیان به فه رمی پاشگه ز نه بونه ته وه وه، هه روه ها له کۆنگره ی یک (24-05-1999)هه تا کۆنگره ی نۆ(12-12-2008) به سه دان که سایه تی ،پارت وڕێکخراوی تریش بوونه ته ئه ندامی کۆنگره ی نه ته وه یی کوردوستان.
2-کار و ستراتژی ئه و کۆنگره چییه ؟ په یوه ندی ده گه ل پارته سیاسیه کانی کوردوستان چۆنه؟
وه‌ڵام:- کار و ستراتژی کۆنگره ی نه ته وه یی ده ناو په یمانی کۆنگره دا روونه، (کوردوستان یه ک وڵاته وکورد یه ک نه ته وه یه).
پارته سیاسییه کانی ئه ندام له ده ره وه و ژوره وه ی وڵات به شێکن له کۆنگره ی نه ته وه یی ،و ده گه ڵ ئه وانه ی تریش دانیشتنمان هه یه وهه روه ها ئێمه ده سته ی به ڕێوبه رایه تی کۆنگره چه ند خاڵێکمان بۆ نیزێک بونه وه به ناوی(به لگه ی ستراتژی نه ته وه یی) بۆ ناردن که بتوانین به و خاڵه هاو به شانه یکێتییه که مان به رینتریش بکه ین.ئه وانه ی به شدارنین به شدارببن، دیاره هێنده ک وڵاممان به فه رمی پێگه یشتون و زۆر لایه ن ده ستخۆشی لێکردووین ،به ڵام هه تا ئێستاش چاوه روانی هێند ێک لایانی ترین که به پێشنیهاد و یا ره خنه کانیان کۆنگره ی نه ته وی ده وڵه مه ندتر بکن به و هیوایه ی که
ده نگی کورد ببیته یک، بۆ گه یشتن به ئامانجه کانمان ئه ویش ئازادی گه ل ونیشتیمانی کوردستانه له ژێر ده ستی داگیر که راندا.(2به ڵگه ی ستراتژی نه ته وه یی)
بڕیاری مافی چارە نووسی:
گرێدراو بە هەڵومەرجی دەروە و ناوخۆیی هێزی نەتەوەیی، دەرفەت و بەکارهاتنی ئەو پێشکەوتنانەی کە لەقۆناخەکانی شۆڕشدا روودەدەن، دەشێ رووبەرووری تەڤگەری نەتەوەی کوردستانیش ببن. لەچوارچێوەی " دیاریکردنی مافی چارەنووسدا" مافی گەلی کورد هەیە کە بڕیار بدات. ئیتر ئەو مافه ئۆتۆنۆمی ، فیدرالیزم، کۆنفیدرالیزم یان سەربەخۆیی بێت. بۆ گه یشتن به و ئامانجه مافی گه لی کورده که هه موو ڕێبازێکی ڕه وا بۆپاراستنی خۆی بکار بێنیت.
لەشەڕی نەتەوەییدا پۆزیسیۆنی ستراتیژی:
هێزه دیموکراتیک و نەتەوەییه‌کان لەم خاڵانەدا بەبڕیارێکی پتەو لەبەرامبەر یەکتردا بەرپرسیارن
خاڵه کانی
به ڵگه ی ستراتژی نه ته وه یی
1ـ پێویستە بەرژەوەندی نەتەوەیی و دیموکراتی لە سەروی هەموو شتێکه وه بێت.
2-- پاراستنی پێناسه وناسنامه ی نه ته وه یی وڕێزگرتن له ڕه مزه نه ته وه ییه کانی کورد ئه رکی هه موانه.
3- له شه ڕ دژی داگیرکر دا به رژه وه ندی گشتی کورد فیدای به رژه وه ندی کاتی وبه ر ته سکی رێکخراوه یی نه کرێت. 4- بە چ شێوەیەک دەبێت با ببێت پێویستەهه موو هێزه نه ته وه ییه کان بۆ گه یشتن به یه کێتی به دیالۆگ پرسه ناوخۆییه کانیان چاره سه ر بکه ن.
ـ پێویستە پشتگیری و هاوکاری لەنێو هێزی نەتەوەییدا لەئاستی هەرە به‌رزدا بێت.. 5
6ـ کەرکوک و هەموو سنووری کوردستان لەبەرامبەر داگیرکەران بە چ شێوەیەک دەبێت باببێت، پێویستە پێکەوە و بەشێوەیەکی یەکگرتوو بپارێزرێت..
ـ پێویستە شەڕ و پێکدادان لەنێوان هێزە نەتەوەییەکاندا وەکو تاوانی نەتەوەیی بناسرێت..7
8-ئەگەر هێزێکی نەتەوەیی لەبەرامبەر هێزێکی دیکەی نەتەوەیی، خاوه‌ن کرده‌وه‌ی هەڵە بێت، خەتایەک ئەنجامبدات، پێویستە ئەوە وەکو زەنگی سوور بنرخێندرێت و لەبەرامبەر ئەو لەرێگه دەرکەوتنە، هەموو دینامیکە نەتەوەییەکانی دیکە بکەونە نێو ئاڵارم (ئینزار)ەوە و تاوەکو لەو هەڵە و خەتایە پاشگەز ببێتەوە، تاوەکو بەرژەوەندی نەتەوەیی بپارێزرێت. پێویستە ئەو کاردانەوەیە نیشانبدرێت بۆ ئه‌وه‌ی که شکستی دیکە لەناو یەکێتی نەتەوەییدا روونەدات..
9ـ تاوەکو یەکێتی نەتەوەیی دیموکراتی بەشێوەیەکی بەردەوام بمێنێت پێویستە ئەنجوومەن، پلاتفۆرم ، کۆنگرە و رێکخستنەکانی هاوشێوەیان ئاوا بکرێن.
ئێمه به دڵێکی فراوانه وه له هه رپێشنیارێك و یا ره خنه یێک بۆ ده وڵه مه ندکردنی په یمانی کۆنگره وبه ڵگه نامه ی ستراتژی نه ته ته وه یی بۆهاو ده نگی و به ره‌ۆ پێشبردنی زیاتری یکێتی کورد پێشوازی وچاوه روانی له دڵسۆزانی کوردستانی ده که ین.
3- په یوه ندیتان له گه ڵ هه رێمی کوردوستان چۆنه؟ به گشتی؟
وه‌ڵام:- باشوری کوردوستان هه‌لومه‌رجێکی تایبه تی هه‌یه ، له لایه‌ک نیمچه ئازادییه‌ک و ده‌ستکه‌وتێکی نه‌ته‌وه‌یی به‌ده‌ست هاتووه ، له لایه‌کیتر مه‌ترسییه‌کان هێشتاش به‌رده‌وامن ئه‌مه جگه له‌وه‌ی که گرنگترین ناوچه‌کانی باشووری کوردستان نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه سه‌ر ئیداره‌ی هه‌رێم و له ئیداره ی حکومه‌تی هه‌رێم دایانبراندووه ،هه‌روه‌ها داگیرکه‌رانی کوردستانیش به هه‌موو شێوه‌کانی{سیاسی،فه رهه نگی ،کۆمه ڵایه تی ، ئابوری و داگیرکردنی بازاڕه‌کانی باشوور...هتد} بۆ تێکدانی ئه و ده‌ستکه‌وتانه به‌رده‌وام ده ئاژاوه‌گێران و پیلان داڕشتندان .
پێداگری هاوپه‌یمانانیش له‌سه‌ر یه‌کێتی خاکی عراق مه‌ترسییه‌کی دیکه‌یه ، چونکه ئه‌م پێداگریانه بیره‌وه‌ریه تاڵه‌کانی کۆماری کودستانمان وه بیر دێنێته‌وه که هاوپه‌مانان شه‌ش مانگ پاش کۆتایی هاتنی جه‌نگی جیهانی دووه م(له سه ر به ڵێنی خۆیان بۆ یه‌کێتی خاکی ئێران) کوردانیان به‌ته‌نها هێشته‌وه و وڵاتی ئێرانیان به جێهێشت وچرای سه وزیا ن بۆ گرتنه وه ی خاکی کوردستان وئازه‌ربایجان بۆشاهه‌نشای ئێران هه ڵکرد .
له‌به‌ر ئه‌و مه‌ترسییانه پاراستنی ده‌ستکه‌وته‌کانی نه‌ته‌وه‌که‌مان له باشووری کوردستاندا ئه‌رکی سه‌ر شانی هه‌ر کوردستانییه‌که و له سه‌رووی هه‌مووشیانه‌وه کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی کوردوستان.
له ده‌سپێکی دامه‌زراندنی کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی کوردستانه‌وه به‌شێوه‌یه‌کی به‌رده‌وام دیدار و گوفتوگۆمان له‌گه‌ڵ هه‌موو لایه‌ن و زۆربه‌ی به‌رپرسانی باشووردا هه‌بووه و هه‌یه . دیاره ئه‌وان بۆ پاراستنی ده‌ستکه‌وته‌کانی باشووری کوردوستان سیاسه‌تی تایبه‌تی خۆیان هه‌یه که ده‌گه‌ڵ بیر و بۆچوونی کۆنگره له هیند ێک جێگادا یه‌ک ناگرێته‌وه که هۆکاری ئه‌و یه‌ک نه‌گرتنه‌وه‌یه‌‌ش به‌هۆی فشاری ده‌ره‌کیه‌وه‌یه ، چونکه کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی کوردستان هه‌موو به‌شه‌کانی کوردستان وه‌کو یه‌ک ده‌بینێت و بانگه‌وازیشی بۆ پارت و ڕێکخراوه سیاسیه‌کانی هه‌موو به‌شه‌کانی کوردستانه که ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ی کۆنگره‌ش وه‌کو مه‌ترسییه‌ک دێته ئه‌ژمار بۆ داگیرکه‌رانی کوردستان و به‌م هۆیه‌شه‌وه فشاره‌کانیان له‌سه‌ر لایه‌نه ده‌سه‌ڵاتداره‌کانی باشووری کوردستان زیاد ده‌که‌ن تاوه‌کو هه‌موو لایه‌نه‌کان له‌ژێر چه‌تری کۆنگره‌دا کۆنه‌بنه‌وه و کوردان نه‌بنه خاوه‌نی یه‌ک ده‌نگی هاوبه‌ش(الخگاب المشترک) ، به‌ڵام به‌گشتی له‌سه‌ر گه‌یشتنی کورد به مافه نه‌ته‌وه‌ییه‌کانی له کوردوستانی گه وره‌دا یه‌ک ده‌نگین .
بۆ به‌ستنی کۆنفرانسێکی نه‌ته‌وه‌ییش له هه‌لومه‌رجێکی ئه‌وڕۆی جیهاندا ده‌نگی ئێمه به‌تێگرایی له‌سه‌ر بناغه‌ی پرسه گرنگه‌کان وه‌زن و قورسایی کورد به جیهان نیشان ده‌دات که له گۆڕانکارییه‌کانی که دێنه پێش حیسابی نه‌ته‌وه‌یه‌کی زیاتر له چل میلیونیمان بۆ بکه‌ن نه‌ک حیزبی بچوک بچوک و دابڕاو له یه‌کتر جا ئه و کۆنفرانسه چ له هه‌ولێر و چ له هه‌ر جێگایه‌کیتربێت که بتوانرێت هه‌موو لایه‌نێک لێک کۆبکاته‌وه ئه‌وا تێکۆشان به‌ردوامه و ساڵی 2009ش که بڕیاربوو کۆنفرانسێک له لایه‌ن به‌ڕێز سه‌رۆکی هه‌رێمی کوردوستانه‌وه ببه‌سترێت ئێمه خۆشحاڵی وئاماده گی خۆمان بۆ ئه و ئه‌رکه نه‌ته‌وه‌ییه ڕاگه‌یاند ، به ڵام به‌داخه‌وه کۆنفرانسه‌که ئه‌نجام نه‌درا .
ئێستاش داخوازیمان ئه‌وه‌یه که هه‌رچی زووتره ئه‌و کۆنفرانسه له هه‌ولێر ببه‌سترێت ، یاخود به یارمه‌تی و هاوکاری حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان له باشوور و به به‌شداری تێکڕای لایانه سیاسیه‌کان ئێمه بتوانین ئه‌و کۆنفرانسه له ده‌ره‌وه‌ی وڵات ببه‌ستینین .
4-وه‌کو بیستومانه ئه ندامانی ئێوه ده توانن سه ردانی تورکیا بکه ن؟
ئه مه تا چه ند راسته؟
وه‌ڵام :- ئه ندامانی کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی کوردستان پێکهاتووه له که‌سایه‌تیه سیاسیه‌کان و نوێنه‌ری پارت و رێکخراوه‌کان و هه ر لایه‌نێکیش له چوارچێوه‌ی کار و خه‌باتی خۆیاندا بۆ گه‌یشتن به ئامانجه‌کانیان تێده‌کۆشن ، مه‌رج نییه هه‌موو لایه‌نه سیاسیه‌کانیش نه‌توانن سه‌ردانی تورکیا بکه‌ن و قه‌ده‌غه‌ی تورکیایان له‌سه‌ر بێت ئه‌وه ده‌که‌وێته سه‌ر سنووری جوگرافی سیاسی حیزب و ڕێکخراوه‌کان .
جوغرافیای کوردوستان ئه وان ناچارده‌کات که سه‌ردانی وڵاتانی داگیرکه‌ریش بکه‌ن ، دیاره هه‌ر خه‌باتێک که داخوازیه‌کانی گه لی کورد له هه‌ر پارچه‌یه‌ک مسۆگه‌ر بکات بۆ گه یشتن به مافه سه‌ره‌کیه‌کانمان به ده‌ستکه‌وتێک ده‌زانین و پێشوازیشی لێده‌که‌ین ، به‌ڵام له‌م دیدارانه‌دا نابیت هێڵی سوری نه‌ته‌وه‌یی ببه‌زێندرێت(هێڵی سوور: هه موو جوره هاوکارییه ک ده گه ڵ داگیر که رانی کوردوستان دژی ته ڤگه ری ئازادی نه ته وی کوردوستان به خیانه ت ده زانین)
واته نابێت په‌یوه‌ندیکردن له‌سه‌ر حسابی کوردی پارچه‌یه‌کی دیکه‌ی کوردستان بێت .
ئێمه وه‌ک کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی کوردوستان له‌سه‌ر بناغه‌ی مافی ره‌وای کورد ڕێگای گفتوگۆمان ده‌گه‌ڵ داگیرکه‌ران به کراوه‌یی هێشتوته‌وه و ئه‌گه‌ر ئه‌و ده‌رفه‌ته‌مان بۆ بڕه‌خسێت و بتوانین پرسه‌که‌مان له رێگای گوفتوگۆوه چاره‌سه‌ر بکه‌ین ئه‌وا هه‌ر رێگایه‌کی دیکه که به ناچاری بۆ به‌رگریکردن له خۆمان گرتومانه‌ته‌به‌ر کۆتایی پێدێت .
5- ئه ی به ڕێز تاهیری که مالیزاده ده گوترێت ئێوه له لایان پکک وه دروست کراون به مه بستی
به ره و پێشخستنی لایه نی سیاسی و دیپلۆماسی کوردی ،ئه تا چه ند ڕاسته؟ ده کرێت بپرسین په یوه ندی ئێوه له گه ڵ پکک چ په یوه‌ندییه که؟
وه‌ڵام :- ئێمه گوتمان هه موو تێکۆشانی پارت و ڕێکخراوه کوردی و کوردستانیه‌کان له هه‌موو به‌شه‌کان به پیرۆز ده‌زانین و ئه‌گه‌ر هه‌ر پارتییه‌ک قورسایی ئه و باره بخاته سه‌ر شانی خۆی ئه‌وا جێگای سوپاس و پێزانینی ئێمه و گه‌لی کورده ، به ساله‌هایه کوردان چاوه‌ڕوانی یه‌کێتی کوردان ده‌که‌ن و له ڕابردوشدا ئه‌و تێکۆشانه هه‌بووه وه‌ک (خۆیبوون ،هیوا ، ژێ کاف) له چوارپارچه ی کوردستان بۆ یه‌ک وڵات و یه‌ک نه‌ته‌وه تێکۆشاون ، بۆنمونه په‌یمانی سێ سنوور و نامه‌ی ژێ کاف بۆ بارزانی نه مر .
بۆ ئه وه‌ی که بتوانین باشتر بیر و بۆچوونه‌کان لێک نیزیک بکه‌ینه‌وه و خاڵه هاوبه‌شه‌کان بۆ خۆمان مسۆگه‌ر بکه‌ین ئه‌وا ئێمه چه‌ندین ساڵه داخوازیمان سازدانی کۆنفرانسێکی نه‌ته‌وه‌ییه به به‌شداری هه‌موو لایانه سیاسیه‌کان که بڕیاربوو ئه‌و کۆنفرانسه له باشور بگیرێت ، ئێمه پشتیوانیمان لێکرد و له دانیشتنه‌کانماندا ده‌گه‌ڵ لایه‌نه‌کان له باشوری کوردستان ئه‌و داخوازیه‌مان دوپاتکرده‌وه و گوتمان ده هه‌لومه‌رجی ئه‌وڕۆی دونیا و رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌راستدا یه‌کێتی نه‌ته‌وه‌یی و ده‌نگی یه‌کگرتووی ئێمه بۆ داخوازیه‌کانمان زۆر گرینگه و ئه‌گه‌ر به هه‌ر هۆکارێک له باشور مومکین نابیت با به هاوکاری هه‌موو لایه‌نێک پێکه‌وه ئه‌و کۆنفرانسه له ئوروپا بگیرێت ئێمه ئێستاش له‌سه‌ر داخوازیه‌که‌مان سوورین.
تێبینی:- له پرسیاری یه‌که‌مدا هاتووه که گۆنگره له‌لایان کێوه دروستبووه؟
له پرسیاری پێنجه‌میشدا هاتووه که له لایان پکک‌وه به مه‌به‌ستی پێشخستنی لایانی سیاسی ودیپلۆماسی کوردی ئه‌و پارچه دروست بووه؟
دیاره له باکور و باشور حه ره‌که‌تی کوردان ئاکتیفه و به‌و پێیه‌ش کۆنگره بۆچوونی خۆی ده‌بیت ، به‌ڵام ئه‌گه‌ر له ده‌ستپێکی دروستبوونی گۆنگره تاوه‌کو ئیمرۆ داخۆیانییه‌کتان له ئێمه بیستووه یاخود دیتووه به دژی پارچه‌یه‌ک یا حیزبێک بیت که ئێمه نه‌مانزانیبیت ئه‌وا داواتان لێده‌که‌ین که ئاگادارمان بکه‌نه‌وه تاوه‌کو دووباره نه‌بێته‌وه .
پاش قه‌ده‌غه‌کردنی ده‌پ له باکوری وڵات و گرتن و زیندانی کردنی به‌ڕێزان له‌یلا زانا و هه‌واڵانی ، ئه‌و پارلمانتارانه‌ی د پ که توانیان وڵات به‌جێبێڵن به هاوکاری که‌سایه‌تی سیاسی و دلسۆزی هه‌موو به‌شه‌کانی کوردوستان پارله‌مانی کورد له ده‌ره‌وه‌ی وڵات پێکهات.
بۆ ئه‌وه‌ی روناکی ته‌واو بده‌ینه سه ر ئه‌و پرسیاره تیکراریه به پێویست زانرا چۆنیه تی دروست بونی کۆنگره ی نه‌ته‌وه‌یی کوردوستان له 1995 هه تا 1999که به‌رهه‌می زیاتر له چوارسا ڵ خه‌بات و تێکۆشان به هاوفکری ئه حزاب و رێکخراو و که‌سایه‌تی سیاسی و نیشتیمانپه‌روه‌ر بێته کوتن .به ڵام ئه‌گه‌ر هێزێک یاخود لایانێک ده‌ستپێشخه‌ری ئه‌و خه‌باته نه‌ته‌وه‌ییه بووه و زیاتر تێکۆشاوه و میوانداری لێکردووه له هه‌لومه‌رجی شاخ وشێر که ده‌گه‌ڵ درنده‌ترین داگیرکه‌ردا روبه‌روو هاتووه و هاوکات بۆ ئه‌و کاره پیرۆزه‌ش پێشقه‌ده‌م بووه ئه‌وا جێگای رێزلێنانه . جا ئه‌گه‌ر ئه‌و به‌شه له کوردستان که زۆرترین زۆلم و زۆری له‌سه‌ره وهه‌زاران گۆندی ویران بووه و ملیونان که‌سیش ده‌ربه‌ده‌ر بونه و هه‌زاران زیندانیش به ساله‌هایه ده‌به‌نددان و له‌سه‌ره‌وه‌ی هه‌موان به‌ڕێز ئوجه‌لان که یازده ساڵه به تاقی ته‌نیا له‌سه‌ر مافی ڕه‌وای کورد ده زیندانی داگیرکه ردایه و ئێمه پشتیوانی لێ ده‌که‌ین ، ئه‌وا ئێمه ئه‌و خه‌باته به ئه‌رکی نه‌ته‌وه‌یی ده‌زانین و شانازیشی پێده‌که‌ین و زۆرترین گازه‌نده‌ش ده‌گه‌ریته‌وه بۆ ئه و که‌سانه‌ی که ئه‌و ناحه‌قیه ده‌بینن و چاوی خۆشیان گرتووه؟.ئه‌گه‌ر به‌رگری له وڵات و زیندانیانی سیاسی و به‌رێز ئۆجه‌لان پێشخستنی لایه‌نه‌کی سیا سیی به‌شێکه ؟ ئێمه ئه‌و پرسیاره به ناره‌وا ده‌بینین ؛ ئه‌وه به ئه‌رکی خۆمان ده‌زانین که ئه‌گه‌ر به‌رێزان کاک مه‌سعۆد یا مام جه‌لال و یا هه‌ریه‌ک له رێبه‌رانی تری کورد له زینداندابان یاخود پێشمه‌رگه له شاخدا بۆمباران کرابان و خه‌باتگێران له شاراندا ده‌سته ده‌سته هاوێشرابانه زیندانه‌کان ئه‌وکات ئێمه هه‌مومان ده‌بوو چیمان کردبا وچیمان کوتبا ؟ ئه‌و پرسیاره روبه‌رووی هه‌موو نیشتیمانپه‌روه‌رێکی کورد ده‌بیته وه !!! چونکه ئێمه به ئه‌رکی سه‌ر شانی خۆمانی ده‌زانین که داکۆکی له هه‌ر زیندانییه‌کی سیاسی بکه‌ین جا ئه‌و زیندانه سیاسییه له ئێران بێت یاخود له تورکیا و عێراق و سوریا و هه‌ر وڵاتێکی دیکه‌ش بێت نه‌خوازه بگات به سه‌رکرده و ڕێبه‌رێکی نه‌ته‌وه‌که‌مان . ئێمه ئه‌گه‌ر نه‌توانین داکۆکی له زیندانیه سیاسیه‌کانمان بکه‌ین ئه‌وا ناتوانین داکۆکی له نه‌ته‌وه‌که‌شمان بکه‌ین و خاوه‌نداری له خوێنی شه‌هیدانیشمان بکه‌ین .
دیاره له ساڵانی 1994-1995 بۆ دروست بونی گۆنگره‌یه‌کی نه‌ته‌وه‌یی کوردستان ئاماده‌گییه‌کی ته واو نه‌بوو جا بۆییه پارلمان به ئه‌رکی خۆی زانی که ئاماده‌کاری بۆ بکات و ئه و داخوازییه له خاڵه‌کانی دامه زراندنی پ ک د و (پارلمانی کورد له ده‌ره‌وه‌ی وڵات)جێگای گرت .
له خاڵی سێهه‌می قانونی دامه زراندنی (پ ک د و) وه‌شدا که ئه‌رک و ئامانجه‌کانی خۆی ده‌خاته به‌رچاو ، له په‌ره‌گرافی یه‌که‌میشدا ده ڵێت(پ ک د و) پێگه‌ی یه‌که‌مینی گۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی کوردوستانه و بۆ پێکهێنانی گۆنگره و مه‌جلیسێکی نه‌ته‌وه‌یی که کریستالیزه‌یێکی هه‌موو گه‌لی کوردوستان بیت پارلمان به‌رده‌وام خه‌بات ده‌کات .
هه‌روه‌ها له خاڵی یه‌که‌می هه‌مان قانوندا که خاڵی سه‌ره‌تا و ده‌سپێکه به روون و راشکاوی ده‌ڵێت که مه‌به‌ست له سازکردنی پارله‌مان رێک راستکردنی هه‌لومه‌رجی له‌باره له خزمه ت سازدانی کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی گه‌لی کوردوستاندایه.
هه‌روه‌ها له په‌ڕه‌گرافی خالی یه‌که‌مدا دیسان ده‌ڵێت:- پارله‌مانی کوردوستان له ده‌ره‌وه‌ی وڵات به مه‌به‌ستی پێداویستی و گرینگبونی کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی هاتوته سه‌ر په‌روه‌رده‌ییبوون به واتایه‌کیتر ئامانجی سه‌ره‌کی و هه نگاوی یه‌که‌مینی ئه‌و هه‌ل و تێکۆشانه له‌م راستیه‌دا بوو که کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی په‌روه‌رده بکرێت له 1995 هه تا 1999 ، به‌شێکی هه‌ره مه‌زنی خه‌باتی پارله‌مان بۆ پێکهیانی یه‌کێتی نه‌ته‌وه‌یی بوو ، که به مه‌به‌ستی بناغه‌دانانی کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی ده‌کار هێنرا.
له دووه‌مین کۆبونه‌وه‌ی گشتی پارله‌مان به مه‌به‌ستی خه‌باتی کۆنگره ی نه‌ته‌وی (کۆمیته ی په یوه‌ندی بۆ کۆنگره ی نه‌ته‌وی)پێکهات ، کۆمیته به‌پێی ئیمکان ده‌گه‌ڵ هه‌موو که‌سایه‌تیه‌کانی ناسراوی کوردوستان هاتن و چوون و له ئه‌نجامی ئه‌و تێکۆشانه گرینگه‌دا(کۆمیته ی ئاماده‌کاری گۆنگره‌ی نه‌ته‌وی) سازکرا و له ئه‌نجامی خه‌باتێکی دژواردا بڕیاری کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی کوردوستان(ک ن ک) درا له 24 ی گوڵانی 1999 به به‌شداری بیستوحه‌وت حیزب و رێکخراوی سیاسی .
حیزب وڕیکخراوه‌کانی که له کۆنگره‌ی(یه‌ک) نه‌ته‌وه‌یی کوردوستاندا ئه ندا من:
1- بزوتنه‌وه ی دێموکراتی کوردوستان
2- پارتی کرێکارانی کوردوستان
3- پارتی چه‌پی کورد له سوریا
4- پارتی پارێزگارانی کوردوستان
5- پارتی سه‌ربه‌خۆیی کوردوستان
6- پارتی ڕزگاری کوردوستان
7- پارتی سۆسیالیستی کورد له سوریا
8- پارتی سۆسیالیستی دێموکراتی کوردوستان
9- پارتی یه‌کێتی کورد له سورییه
10- پارتی زه‌حمه‌تکێشانی کوردوستان
11- پارتی ئیسلامی کوردوستان
12- ڕێکخستنی شورشگێری وڵاتپارێزه‌کانی بێت النهرین
13- سازمانی خه‌باتی ئیسلامی کوردوستان
14-یه‌کێتی عه‌له‌ویه‌کانی کوردوستان
15- یه‌کێتی ئێزدیه‌کانی کوردوستان
16- یه‌کێتی نه‌ته‌وه‌یی دێموکراتی کوردوستان
17- فدراسیونی کورده‌کانی سۆفیه‌تی کۆن
18- بزووتنه‌وه‌ی ئیسلامی کورد
19- یه‌کێتی وڵاتپارێزان
20-ئه‌نیستیتۆتی کوردی به‌رلین
21- ئه‌نیستێتوتی کوردی بروکسێل
22- ئه‌نیستێتۆی کوردی ستۆکهۆڵم
23- کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی کورد له باکوری ئامریکا
24- یه‌کێتی کۆمه‌ڵه کوردوستانیه‌کان له ئۆروپا
25- کۆمه‌له‌کانی مێدیا
26- مه ڵبه ندی رۆشه‌نبیری
27- ماڵی گه‌لی کورد
هه‌روه‌ها له هه‌ر چوار پارچه ی کوردوستانه‌وه که‌سایه‌تی دڵسۆز و نیشتیمانپه‌روه‌ر وه‌ک له پرسیاری یه‌که‌مدا ئاماژه‌ی پێکراوه به‌شدار بوون ، بۆنموونه به‌ڕێزان:- دوکتۆرعیسمه ت شه ریف ، شێخ عزه ددین حوسێنی ،ماموستا ئیبراهیم ئه‌حمه د ، دوکتۆر مه‌حموود عوسمان ،نادر نادرۆف ، نه‌جمه‌دین که‌ریم ، سه یف به‌درخان ، شاعیرشێرکۆ بێکه‌س ، دورریه عه‌ونی ، دوکتۆر خه‌لیقی ، ئه‌سعه‌د خه‌یلانی ، دوکتۆر نوری تاڵه‌بانی ، دوکتۆر عزه‌ددین موستافا ڕه‌سوڵ ، مه‌هاباد قه‌ره‌داغی ، عه‌زیز ماملێ ، ماموستا ره‌سوڵ هاوار، دوکتۆر جه‌بار قادر، نیلوفه‌ر کۆچ ،ره‌مزی کارتاڵ ، زوبه‌یر ئایدار، محه‌مه‌دی حاجی مه‌حمود ، ئاده‌م ئوزون ، قادر عه‌زیز . ئه‌و به‌ڕێزانه و که‌سانی نیشتیمانپه‌روه‌ری تریش که له پرسیاری یه‌که‌مدا ئاماژه‌ی پێکراوه که هه‌موو ناوه‌کانیان له‌لای ئێمه‌دا هه‌نه..........له دایکبوونی خۆی به‌جیهان ڕاگه‌یاند و کۆبونه‌وه‌ی یه‌که‌می خۆی به‌ست .
دوابه‌دوای له دایکبوونی کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی کوردستان هه‌موو ئه‌رک و لێپرسیاویه‌تی پارله‌مانی کوردوستان کۆتایی پێها ت .
کونگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی به بینایه‌کی شایسته له بروکسل پایته‌ختی سیاسی ئه‌وروپادا جێگای تایبه‌تی خۆی هه‌یه و له‌لایه‌ن ئه‌وروپاوه به فه‌رمی ناسراوه. ئه ندامان(که له چوار کۆمیسیۆندا دابه‌ش بوونه) له‌سه‌ر ئه‌رکی خۆیان به‌رده‌وامن و له‌کوردستان و هه‌روه‌ها ئه‌مریکا ، ئوسترالیا و کازاقستان هه‌تا ئافریقای باشور بۆ خه‌باتی نه‌ته‌وه‌یی ده جموجۆڵ و هات و چۆدان .
ئه‌گه‌ر ده‌زگاییه‌کی باشتر له‌و کونگره‌یه هه‌یه و یا ده‌خوازن دروستی بکه‌ن سوپاستان ده‌که‌ین ئێمه‌ش ئاگاداربکه‌ن که هاورێتان بین!
له کۆتاییدا ده‌بیت بڵێم که ئێمه به سوێندی خۆمان بۆ ئازادی گه ل و نیشتیمانی کورد وه‌فادارین.
کورته ی ژیاننامه:
پاش تێک شکانی حه ره که تی ئازادی شێخ عوبه یدیلا ی نه هری له رۆژ هه لات وباکوری کوردستان
له ساڵی 1885 وه گرتن وته بعیدی شێخی نه هری له لایان ئیمپراتۆری عوسمانی وه بۆ عه ره بوستانی سعودی خانه واده ی ئێمه به هۆی خزمایه تی و به شداری له شۆڕشدا له لایان حکومه تی ئه و وه ختی ئێران و به شێک له عه شیره تی مامه ش (حه مه د ئاغای په سوه)له ڕۆژ هه ڵات ڕاوه‌نران و به ره و باشوری وڵات رایان
کرد و له لایان حکومه تی عوسمانی شێخ که ماڵ سه رۆکی خانه واده و کورانی له که ر کوک زیندانی کران.
پاش ئازادی خانه واده له گوندی زینو و خه لان خۆیان گر ته وه و نیشته جێبوون.له ساڵی 1946 له خه لان له دایک بووم که هاو زه مان بوو ده گه ڵ دا مه زراندنی
کۆماری کوردوستان له رۆژ هه لات ،ئه وه فرسه تێک بوو که باوکم و به شێک له خانه واده به ره و رۆژ هه ڵات گرانه وه .
خوێندنی من له خانێ(پیرانشار) ،شنۆ،مه هاباد و هه ر وه ها زانکۆم له به شی جوغرافیا له تاران ته واو کراد. وه ک ماموستا له خوێندگاکانی پیرانشار ده ستم به کار کرد و بووم به سه رۆکی ده بیرستان که هاو زه مان بوو ده گه ڵ شۆرسی گه لانی ئیران که هه ڵبژێردرام به سه رۆکی شورای شاری پیرانشار.و پاشتر وه ک مامۆستا له شاری ورمێ.له به ر کاری سیاسی هه ر چه ند ئه ندامی هیچ حیزبێک نه بووم هاتمه گر تن،وه ختێک که به که فاله ت ئازاد کرام له سلی 1982 رۆژ هه ڵاتمان به ره و باشور به جێهێشت.پاش سال و نیوێک مانه وه مان له هه ولێر قرار درا ئیمه بۆ رۆمادی بگوێزنه وه، له رێگای تو کییه وه به ره و ئوروپا رامانکرد
له کۆتایی ساڵی 1984 ئێمه سێ برا به ماڵباتمانه وه‌له وڵاتی هولاند گیر ساینه وه .
له سه ر تێکۆشانی سیاسیمان به رده وام بووین،له ساڵی 1995 له پا له مانی له ده روه‌وه ی وڵات و 1999له گۆنگره ی نه ته وه یی کوردوستان ئه ندامم.
[email protected] [email protected]
نووسەرەکان خۆیان بەرپرسیارێتی وتارەکانی خۆیان هەڵدەگرن، نەک کوردستانپۆست
