سیاسیەكان و بە كولتور كردنى ڕۆحى دوژمنكارانە

Tuesday, 20/05/2014, 12:00

1981 بینراوە

دنیاى سیاسى ئێمە دنیایەكە كە تێیدا توێژێكى سیاسى گەندەڵ و ملهوڕ بە ناوى ((شەرعیەتى شۆڕشگێڕیەوە)) هەموو كایە جیا جیاكانى ژیانیان مۆنۆپۆڵ كردووەو دەستیان گردووە بە سەریداو دەیانەوێت نەوە دواى نەوەو بە پشاو پشت بۆ خۆیان و بنەماڵەكانیان قۆرخى بكەن ، ((شەرعیەتى شۆڕشگێڕى)) هیچ نییە تەنها بۆ لەوەڕاندنى حیزبەكانیان نەبێت لە سەر حیسابى مەرگى هەزارەها ئینسان ، ڕۆژ بە ڕۆژ ئەم دنیایە بە دەستى ئەم توێژە سیاسیە نا شیرین دەكرێت و سیاسەت لە بەها هونەرى و زانستیەكەى دادەماڵرێت و دەكرێتە كەرەستەیەكى ناپەسەند و ناقوڵاو نا سیاسەت بۆ بە واقیع كردنى دەسەلاتێكى دگتاتۆر ،لە جیاتى ئەوەى سیاسەت بكرێتە ئامرازێك بۆ بە دیهێنانى ئازادى و ژیانێكى ئاسودە و دادوەرى كۆمەڵایەتى ، ڕۆحى ((دوژمنكارى و ڕق لێبوونەوە)) لە نێوان هاونیشتمانانى كوردستان دەچێنن . ئەم توێژە پتر لە 22 ساڵە حوكمى ئەم وڵاتە دەكەن و چەندین هەڵبژاردن بە ڕێوە چووە لە جیاتى ئەوەى فێرى كولتورى دیمۆكراسى ببن كە چى تەنها هەڵبژاردنەكان دەكرێتە خەسڵەتێك بۆ سەر لە نوێ ڕەوایپێدانەوەى دەسەڵاتى گەندەڵى ئەو توێژە سیاسیە دەست ڕۆیشتووەى نێو حوكمڕانى كوردستان . چونكە هەموو ئەو بنەماو پرێنسپانەى كە بڕیارە هەڵبژاردنەكان لۆژیكى دیمۆكراسیەتى تێدا بچەسپێت وونەو نرخێكى ئەوتۆى نییە ، دواجاریش لە ڕیگاى ساختەكارى و كۆمەڵێك كردارى دوور لە لۆژیك و كولتورو گەمەى دیمۆكراسى پرۆسەكە نا شیرین دەكرێت و ئومێدەكان بەتاڵ دەكاتەوە . ئەو توێژە سیاسیە كردارەكانیان پەرە بە پەشێوى كۆمەڵایەتى و دوژمنكارى دەدات لە پەیوەندى نێوان تاكەكانى كۆمەڵگا . ئەگەر تۆزێك توێژینەوە بكەین لە مەڕ بارى سایكۆلۆژى دوژمنكارى ئەو توێژە سیاسیەى كوردستان كە كار لە سەر نەخشەیەك دەكەن نەوەكان فێرى ئەم كولتورە نا پەسەندە دەكەن ، هەرچەندە تێیاندا هەیە خۆیان بە ((ڕۆشنبیرى سیاسى)) و خاوەن لۆژیك لە قەڵەم دەدەن و تێیاندا هەیە بە ((دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆنەوە)) چندین پەرتوكى جۆراو جۆریان سەبارت بە ((فكر ، ئەدەب ، فەلسەفە ، دیمۆكراسى ، مەدەنیەت ، مێژوو ، مۆدێرنەو پۆست مۆدێرنە و........ ...........هتد)) نوسیوە ، بەڵام لە ڕاستیدا بە پێى لێدوانەكانى ئەو توێژە سیاسیە باڵا دەستەى حوكمڕان لەم دوا هەڵبژاردنە و هەڕەشەكانیان و پابەند نەبونیان بە بنەماكانى پرۆسەى هەڵبژاردن و دیمۆكراسى و ، هەروەها لێكدانەوەكانى ئێمە بۆ مۆراڵى سیاسى ئەوان بۆمان ڕۆشن دەبێتەوە هێشتا لە ناخیاندا كەڵكەڵەیەكى شەڕانگێزى و دوژمنكارانەیان هەڵگردووە ، نەك هەر بۆنى دیمۆكراسیان لێ نایەت بەڵكو ئەو توێژە سیاسیە زیاتر سمكۆڵانى خوێن ڕشتنن . كاتێك سیاسەت بازێك پڕ بە گەرووى هاوار دەكات و دەڵێت دەبینەوە بە پڵەنگەكەى جاران !! ئایا پڵەنگ و مەدەنیەت و شارستانیەت كوجا مەرحەبا ؟! بۆ كێ دەبێت بە پڵەنگ ؟! بۆ داگیركەران یان بۆ خوێن خواردنى براو هاونیشتمانەكانى ؟! من دەپرسم ئایا شوێنى پڵەنگ شاخ و قەفەسى مەزراكانە یان شارو ڕۆحى مەدەنیەت ؟! پێدەچێت ئەو دۆخە سایكۆلۆژیەى ئەوان بە شێوەیەكى نا خودئاگاهى ((هابیتۆس)) بەشێك بێت لە سروشت و ڕەوشتى دوژمنكارانەى مرۆڤى سەرەتایى وەكو توخمێكى ئاژەڵى لە كردارى سیاسیان ڕەنگبداتەوە وەكو ئەوەى كە پسپۆران و زانایانى دەرونناسى لە سەرى كوكن و بە ((كەسایەتیەكى سایكۆباتیزم)) ى لە قەڵەم دەدەن . چونكە لەو چركە ساتەوە ((قابیل هابیل)) ى براى كوشت ((توخمى دوژمنكارانە)) بووەتە ناسنامەى ئینسان و هەر بەوەش دەناسرێتەوە . ئەگەر پتر قووڵ ببینەوە بۆ پێناسە كردنى ((كەڵكەڵەى دوژمنكارى)) لە زانستى سایكۆلۆژیدا بریتیە لەو ڕەوشتەى كە بوونەوەرەكان لە ڕێیەوە گوزارشت لە هەست و پاڵنەرە ناوەكەكانیان دەكەن بەو كەرەستانەى كە لە بەر دەستدا هەن چ بە شێوەیەكى ڕاستەو خۆ یان نا ڕاستەوخۆ . هەندێك جار خەسڵەتى ململان لە پێناوى مانەوەدا بەشێكە لە دۆخى دوژمنكارانە كە مرۆڤ پەناى دەباتە بەر . لە هەندێك جاریشدا ترس و دڵەڕاوكێ پاڵنەرێكى گەورەى سروشتیە بە دیار دەكەوێت لە ((ڕەوشتى دوژمنكارانە))ى مرۆڤ .. ئەوەى جێى بایەخ و گرنگى پێدانە گەمەى دیمۆكراسى و لۆژیكى پرۆسەى دیمۆكراسى بە دەرە لە سڕینەوەو نەفیكردنەوەى ئەوانیتر، پاش هەڵبژاردن بە براوەو دۆڕاوەوە هەمووان یەكسانن لە بەرامبەر یاسا، دیسان مافى بوون و مانەوەی هەموو تاك و گورپێك پارێزراوە ،لەو سۆنگەوە گەر ئەوانەى كەڵكەڵەیەكى تۆتالیتارانەیان لە ناخدا حەشار نەدا بێت !! ئیتر نازانم بۆ ((ترس و دڵەڕاوكێ)) بكرێتە خەیاڵ و لێكدانەوەكانیان و لە دۆخى سیاسى و ئابوورى و كۆمەڵایەتى نوێ بترسن ؟!،، بە پێى بنەماكانى توێژینەوەى زانستى بایلۆژى كە لقى جۆراو جۆرى لێ كەوتۆتەوە لە ئەنجامى پۆڵین كردن و خانە بەندى خێزانى بۆ بوونەوەرەكان مرۆڤ سەر بە خێزانى ئاژەڵیى یە . بەلام لە گەڵ ئەوانەشدا مرۆڤ بە پێى ئەو تایبەتمەندیانەى كە لە سروشت دا هەیەتى خاوەنى دوو خەسڵەتى تایبەتیە لە ئاژەڵانى جیا دەكاتەوە ئەوەش بریتیە لە هەردوو خەسڵەتى ((هێزى عەقڵ و ، لە سەر پێ ڕاوەستان)) ،ئەو دوو خەسڵەتە بریتیە لە قەرەبوو كردنەوەى سروشت بۆ مرۆڤ لە بەرامبەر بێ بەش بوونى لەو كەرەستە دوژمن كارانەى كە ئاژەڵان هەیانە لە كاتى هێرش بردنیان بە كارى دەهێنن وەكو ((كەڵپە ، نینۆك ، قەبۆز ، لمۆز(خرتوم) ..)) ، دەكرێت بڵێین هێزو وزەى عەقڵ كردارێكى ئاڵۆزو شاكارانە ئەنجام دەدات كە بوونەوەرەكانى دیكە نییانە بریتیە لە ((بیركردنەوە ، زمان و دواندن و ، زاكیرەو داهێنان و جیا كردنەوەى چاكە لە خراپە)) تواناى عەقڵ تەواو كردنى ئەو بێتوانایەى جەستەى مرۆڤە كە لە دنیاى ئاژەڵانى جیا دەكاتەوە . كارا بوونى عەقڵ بۆ بەرگیرى كردن و بەشدار نەبوونى مرۆڤ لە مەیلى دوژمنكارانە بۆ بەرابەرەكەى جێوازیەكى گەورەیە لە جێوازیەكانى باڵا دەستى مرۆڤ لە سروشت دا ، كە بە ڕۆڵى خۆى هێزى بەخشیوەتە مرۆڤ بۆ ئەوەى گەلێك سەرچاوەى سروشتى ترسناك لە خۆى دورخاتەوە . زۆرێك لە ئەمانجى توێژینەوەكان بۆ ئەوەیە بیسەلمێنن دۆخى دوژمنكارانە لە ئینسان دا بەرگیریەكى بایلۆرژى تەندروستە بۆ بەرپەرچدانەوەى هێرشى بێرەحمانەى سروشت . زۆربەى قوتابخانە فەلسەفیەكانى ڕۆژئاواو ڕۆژهەڵات جەخت لە سەر ئەوە دەكەنەوە دۆخى دوژمنكارانەى مرۆڤ كەڵكەڵەیەكى سایكۆلۆژى شەڕە لە پاڵ كەڵكەڵەیەكى خێرداو لە هەموو مرۆڤێكدا بوونى هەیە ،، تەنانەت هەندێك لەو قوتابخانا فەلسەفیانە واى شرۆڤە دەكەن دۆخى دوژمنكارانەى مرۆڤ بەشێكە لە سروشتى ڕەوشتیان ، غەیاب و نەبوونى ئەو دۆخە لە مومارەسە كردن دا پێویستە پرسیارى لە سەر بكەین . دەمێنێتەوە ئەوەى بڵێین پێدراوى وزەو تواناى عەقڵ لاى مرۆڤ مەكرەمەیەكى گەورەى سروشتە بەخشراوەتە مرۆڤ و ئەوەش لە مەودایەكى زەمەنى ملیۆنەها ساڵ و لە ئەنجامى گەشە كردن و دابڕینى لە قۆناغەكاندا ، هەر ئەو ئەندامە زۆر پێشكەوتووەشە لە ئاژەڵەكانى جیا كردۆتەوە و بەهاو شاكارێكى گەورەیە بۆ مرۆڤایەتى ، گەر بخوازرێت و بە كار بهێندرێت بەشێوەیەكى تەندروست بۆ ئاسودەیى و خۆشبەختى ئینسان داهێنانى گەورە بەرجەستە دەكات ،، بەڵام زۆر بە داخەوە لەم سەدەى ((21)) دا كە بە چەرخى زانیارى و زانستى دیجیتاڵى و عەقڵانیەت و ڕەخنە گردن دەژمێرێت ، لەم ئەستێرەیەدا لە دوورترین و بچوك ترین پانتایى جوگرافى ڕوداوێك ڕوو بدات ئێمە دەتوانین لێى ئاگادار بین ، كە چى هێشتا سیاسیەكانى لە مەڕ لاى خۆمان هاڕەیان دێت و عەقڵ و عەقڵانیەتیان خستۆتە لاوەو ڕۆحى ((دوژمنكارانەو ڕق لێبوونەوەیان)) كردۆتە كولتورو ڕۆحى دوژمنایەتى لە نێو تاكەكانى كۆمەڵگا دەچێنن ، بە تەقە كردن و تفەنگ گوزارشت لە بوونى خۆیان دەكەن كە قێزەون ترین دیاردەى دژ بە شارستانیەتە .