کە کۆمەڵگا بەحیزبی کرا فەرمانڕەوایکردنی ئاسا نە

Monday, 23/03/2015, 12:00

1545 بینراوە

دەسەڵاتی کوردی ٢٤ ساڵە بە پلانێکی زیرەکانەو سیستماتیکی کار لەسەر بە حیزبی کردنی کۆمەڵگای کوردی دەکات و حیزب دەستی خستۆتە هەموو بوارو جومگەکانی ژیانی جەماوەرەوە.
ووتەیەکی کارڵ مارکس هەیە دەڵێت ئەوەی قوتی ئازاد نەبوو فکریشی ئازاد نیە واتە کاتێك مرۆڤ سەرچاوەی بژێوی و گوزەرانی لە دەست گروپێك یان حیزب و لایەنێکدا بوو ئیتر دەبێت هەمیشە چاوەڕوانی فەرمانی ئەوان بێت و بە ئیرادەی ئەوان ئاراستە دەکرێت و بڕیار دەدات . یەکێتی و پارتی لەسەر ململانێ ی حیزبی وکورسی و دەسەڵات نەیان هێشتووە تاکی کورد خاوەنی ئیرادەی ئازادی خۆی بێت بۆ ئەمەش سوودیان لە هەژاری و دواکەوتووی و نەخوێندەواری ئەم کۆمەڵگایە وەرگرتووە. ئەگەر سەرنجی قەیرانی دارایی ئەمڕۆی هەرێمی کوردستان بدەین ئەو ڕاستیەمان بۆ دەردەکەوێت کە نیوەی موچەخۆرانی هەرێم و تێکڕای موچەخۆرە بندیوارەکان دامەرزێنراوی حیزبین و تەنها بۆ کڕینی وەلای ئەو کەسانە بووە بۆ کاتی هەڵبژاردنەکان بۆ هەردوو حیزبی دەسەڵات بەڵام ئەمڕۆ بوونەتە بارگرانی بەسەر بەشە بۆدجەی هەرێمەوەو وەهەروەها بونەتە نانبڕی فەرمانبەرە ڕاستەقینەکان.
لە کۆمەڵگای کوردیدا حیزبایەتی شۆڕبۆتەوە بۆ ناو هەموو دام و دەزگا ئیداری و حکومیەکان، حیزبایەتی لە مزگەوت و قوتابخانەو نەخۆشخانەو تەواوی فەرمانگە حکومیەکانی هەرێم بەدی دەکرێت . لەکۆمەڵگای کوردیدا شوێنێك و کەلێنێك نەماوەتەوە بۆ ئیرادەو بیری ئازاد ئەگەر کەسێکیش بڵێت من ئازادم بەدڵنیایی یەوە پەراوێز دەخرێت و نان بڕاو دەبێت خۆ ئەگەر بێت و دەنگی ناڕەزایش هەڵبڕێت بەرەو ڕووی دەسەڵات لەسەر مافەکانی خۆی تووشی ڕاوەدوونان و ئازارو ئەشکەنجە دەبێتەوە.
لەکۆمەڵگای دیموکراسی و مەدەنیدا خەڵکی حیزبی کەمینەیە زۆرینەی جەماوەر خاوەنی ئیرادەو فکری ئازادی خۆیانن وهیچ ئینتیمایەکی سیاسیان نیە هەربۆیە زۆرکەم دەبینین حیزبێکی سیاسی بتوانێت بۆ چەند خولێکی هەڵبژاردن لەدەسەڵاتدا بمێنێتەوە یاخود سیاسیەکانیان تا دوا هەناسەیان حوکمڕان بن.
لەکۆمەڵگای دیموکراسیدا دەسەڵاتی ڕاستەقینە لەدەست جەماوەرو دامەزراوە مەدەنیەکاندایە لە وانە سەندیکا و ڕێکخراوە پیشەیی یەکان دەزگا ڕاگەیاندنە سەربەخۆکان ، حیزب تەنها دەتوانێت لە ڕێگەی خزمەتکردنەوە ڕای جەماوەر ڕابکێشێت نەوەك لە ڕێگەی فشارو پارە بەخشینەوەو وەلا کڕینەوە. یەکێتی و پارتی لە دوای ڕوخانی ڕژێمی سەدامەوە بەدەیان ملیار دۆلاریان لە ڕێگەی بەشە بۆدجەو لەداهاتی نەوتی بەهەدەر دراوو داهاتە گومرگەکانی ناوخۆدا لەپڕ بوون بەژێر پارەوە ئیتر هەلێکی زێڕین بوو بۆ ئەوان کادرو ئەندامانی خۆیان لەسەر بۆدجەو قوتی ئەم خەڵکە خانەنشین بکەن دواتر بە پارەی خودی ئەم جەماوەرە کەوتنە وەلا کڕینی تاکی کورد بۆ کاتی دەنگدان و کۆیلە کردن و بێدەنگ کردنیان لەکاتی قەیرانەکاندا. یەکێتی و پارتی بەوەشەوە نەوەستاون نرخیان لەسەر تاکەکانی ئەم هەرێمەش داناوە بۆ نمونە پیرە ژن و پیرە پیاوێکی بەتەمن و دانیشتوی ماڵ بە ١٠٠ هەزار دینار خانەنشین دەکەن بەڵام خۆ ئەگەر گەنجێك بیت و خاوەنی خێزان بیت بە ٧٠٠ هەزار دینار ئەگەر بێت و سەرۆك عەشیرەتێك بیت ئەوا خانەنشینیەکە بەرز دەبێتەوە بۆ ٢ملیۆن . یان ئەگەر خاوەن تەکیەو دیواخان بیت ئەوا بێجگە لە هاوکاری و نەسریە خانە نشینیەکەیان دەچێتە ٣٠٠٠ ملیۆن دینار. ئەم هەموو پارە بەخشینەوەو بەهەدەر دانە جگە لە بێ سەروبەری و گەندەڵی لە هیچ کوێ ی یاساو ڕێسادا جێگەی نابێتەوە.

بۆچی جەماوەری کوردستان لەم قەیرانی بێ موچەیی یە دا بێدەنگە.

هەروەك ئاما ژەم پێدا کۆمەڵگای ئێمە بە حیزبی کراوە هیچ دام و دەزگایەکی مەدەنی سەربەخۆ تێیدا بونی نیە دواتر ئۆپۆزسیۆنیش نیە ئێمە بەناو حکومەتی بنکە فراوانمان هەیە واتە هیچ حیزبێکی سیاسی ناو دەسەڵات نابێت ڕەخنە لە قەیرانەکان بگرێت و بیخاتە ئەستۆی حوکمڕانی فعلی زۆرینەی خەڵکی کوردستانیش دابەش بووە بە سەر هەر پێنج حیزبەکەی دەسەڵاتدا ئەگەر لێرەو لەوێش دەنگێکی ناڕەزایی و ڕەخنە ئامێز هەبێت لەلایەن تاکێکی ئازادو سەربەخۆوە یان لەلایەن کۆمەڵێك خەڵکی هەژارو ڕەشو ڕوتی سەر شەقام بازارو کاسبکار دەسەڵات حساب بۆ ئەو ناڕەزایەتیانەش ناکات چونکە دڵنیایە لەوەی ئەگەر حزبێکی سیاسی یان ئۆپۆزیسیۆنێك یاخود ڕێخراوێکی مەدەنی نەبێت ئەو دەنگانە ئاراستە بکات جگە لە گلەیی و دوعا کردن هیچ زیانێکی بۆ دەسەڵات نابێت.
دەسەڵات داعشی کردۆتە مۆتەکەیەك و خەڵکی پێ دەترسێنێت و ئەگەر بێت و خەڵکی داوای خزمەتگوزاری و چاکسازی بکات دەڵێت ئێمە لە شەرداین بەم جۆرەش خەڵکی بێدەنگ کردووە.
لە حکومەتە مۆدێرن و دیموکراسیەکانی دونیادا ناهێڵن حکومەت بێ ئۆپۆزیسیۆن بێت تاکو هەمیشە چاودێرێك هەبێت بەسەر کارەکانی حکومەتەوەو لێپرسینەوە لە گەندەڵیەکانی بکات دواتر جەماوەر هەمیشە لایەنێکی سیاسی یان کۆمەڵێك ڕێکخراوی مەدەنی دەوێت کە ڕابەرایەتی شەقام و جەماوەر بکات لەکاتی ناڕەزایەتیە جەماوەریەکاندا دژی دەسەڵاتی گەندەڵ لەکاتی قەیرانەکاندا . لەکوردستاندا لەغیابی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی و ڕێکخراوە ی مەدەنیدا جەماوەر وەکو خێزانێکی هەتیوی بێ سەرپەرست و داماو کەس نابێت بیباتە سەرشەقام و ئاراستەی بکات و ناڕەزایەتیەکانی بگەێنێتە دەسەڵات.

کۆمەڵگا دەسەڵات ڕێك دەخات یان دەسەڵات کۆمەڵگا ڕێك دەخات؟

ئەم ڕستەیە وەکو ئەو پرسیارە وایە کە دەڵێت مریشک لە هێلکەیە یان هێلکە لە مریشکە.
دەسەڵات و کۆمەڵگا هەردوکیان ڕێکخەری یەکترین بەڵام تەنها میکانیزمی کارکردنیان جیاوازە.
جەماوەر تەنها ئەرکی ئەوەیە کەوا نوێنەرەکانی خۆی لە ڕێگەی سندوقی دەنگدانەوە هەڵبژێرێت و بیاننێرێتە پەرلەمان لەجیاتی خۆی فەرمانڕەوایی وولات بکەن . بەڵام دەسەڵات واتە نوێنەرەکانی میللەت پێویستە لەسەریان کەوا لە ڕێگەی حکومەتەوە دام و دەزگای خزمەت گوزاری تەندروستی ڕۆشنبیری وفکری دروست بکات بۆ بەرەو پێش بردنی کۆمەڵگا بە شێوەیەکی تەندروست لە هەموو بوارەکاندا.تاکی کورد ئەرکی خۆی بەجێ گەیاندووە لەماوەی ٢٤ ساڵی ڕابووردوودا سەرەڕای ئەوهەموو ئەو نەهامەتی و چەرمەسەری و قەیرانانەی کە دەسەڵاتی کوردی بەسەریدا هێناوە کەچی جەماوەر هەر خۆڕاگرو دڵسۆز بووە بەرامبەر بەدەسەڵاتی کوردی ولە هەموو هەڵبژاردنەکاندا بە ڕێژەیەکی باش و بەرز بەشداری پرۆسەی هەڵبژاردنەکانی کردووە. بەڵام لایەنی دووەم کە دەسەڵاتە بەئەرکی خۆی هەڵنەساوەو هەمیشە دژی ئاوات و خواستەکانی جەماوەری کورد بووە. گەندەڵیەکانی دەسەڵات ئەوەندە زۆرن کەلێرەدا ناتوانین لیستەیەکیان بۆ دروست بکەین بەلام من تەنها ئاماژە بۆ گرنگترینیان دەکەم .
١/ دەسەڵاتی کوردی نەیتوانیوە دۆزی نەتەوەیی واتە بە دەوڵەت بوون بەرەو پێشەوە بەرێت و بیگەێنێتە ئاستی نێو نەتەوەیی.
٢/ کێشەی ناوچە دابڕێننراوەکان واتە مادەی ١٤٠ هەر لەجێگەی خۆی ڕاوح دەکات.
٣/ دۆزی دیموکراتیزە کردنی کۆمەڵگا نەوەك هەر بەروە و پێشەوە نەچووە بگرە بۆ دواوە گەڕاوەتەوە ، دیموکراسی لەم هەرێمەدا کلك و گوێ کراوە ئەوەی کە بوونی نیە بیرو ڕای ئازادە .
سندوقی هەڵبژاردنەکانیش بەمەرجی دەرچونەوەی هەردوو حیزبی دەسەڵاتداری یەکێتی و پارتیە ئەگینا هەڵی دەوەشێننەوە ئەوەتا دوای ساڵێك لە ڕاگەیاندنی ئەنجامی هەڵبژاردنەکان هێشتا حکومتە خۆجێییەکان دروست نەبوون و دەسەڵات هێشتا لای ئەو دوو حیزبەیە.
٤/ نەبوونی ڕۆشنبیری سیاسی و کۆمەڵایەتی و ئینتیمای نیشتمانی ونەتەوەیی لەناو تاکی کورددا کە ئەمەش دەسەڵات بەئەنقەست کاری لەسەر دەکات بۆ گەمژە کردنی کۆمەڵگا لە ئاست مافەکانیداو دەستە مۆ کردنی بۆ کاتی قەیرانەکان هەروەکو ئەمڕۆ دەیبینین.
٥/ گەندەڵی سیاسی و ئابووری و کۆمەلایەتی ڕۆشنبیری گەیشتۆتە ئاستێکی مەترسیدار.

دەسەڵاتی کوردی سودی لە گەمژەکردنی کۆمەڵگای کوردی بینیوە ئەوەتا قەیرانە سیاسی و دارایی یەکانی ئەم هەرێمە گەیشتۆتە لوتکە کەچی کەس وورتەی لێوە نایەت دەسەڵاتی کوردی بە هەموو شێوەیەك دزی لە خەڵکی ئەم کۆمەڵگایە دەکەن هەر لە بەتاڵان بردنی نەوت و گومرگەکان و داهاتە ناوخۆیەکانی هەرێم کەچی خەڵکی ٣ مانگ جارێك موچەیان دەدەنێ . لەبەر ئەوەی کۆمەڵگەی کوردی دابەش بۆتە سەر هەپێنج حیزبی دەسەڵاتدار ئەوانیش نایانەوێت ڕەخنە لە حکومەت بگیرێت ئەوەتا میللەت لەئاستی ئەو هەموو قەیرانانەدا وورتەیان لێوە نایەت.
کەواتە بێدەنگی جەماوەری کوردستان لە بێ دەنگی حیزبەکانیانەوەیە واتە جەماوەر لەلایەن حیزبەکانیانەوە ئاراستە دەکرێن دەنگ هەڵبڕن یان بێ دەنگی هەڵبژێرن.
کەواتە هەرکاتێك کۆمەڵگا هەمووی بوو ئەندام لایەنگری حیزبەکان واتە جەماوەر هەموی بەسیاسی کراو جیگەیەك نەمایەوە تاکو تاکی کورد ئازادانە ڕای خۆی دەرببڕێت ئەو کاتە هیچ مانایەك نامێنێتەوە بۆ ئازادی و دیموکراسی، فەرمانڕەوایی و و دەسەلات هەرهەمووی دەبێتە تەوافوقاتی سیاسی لەنێوان حیزبە دەسەڵاتدارەکاندا.