بەشێک لە کێشە فەلسەفییەکان لە 'نێو'ی دیاردەکاندا شاراوەن. ئەو شتەی کە دەکرێ وەکوو 'گێژاوی نێوەکان' ناودێر بکرێت، هەندێک جار تەمومژێکی خەست دەخاتە سەر دیاردەکان و دەرفەتی لێ تێگەیشتنیان هاستەنگ دەکات. لە دۆخێکی ئاوادا، بۆ ئەوەی کە لە دیاردەکان تێبگەین، پێویستە خۆمان لە نێوی دیاردە و گێژاوی نێوەکان بپارێزین و سەرنج بخەینە سەر 'خۆدی' دیارە و دانە پێکهێنەرەکانی. یەکێک لەو چەمکانەی کە لە ساڵانی ڕابردوودا باسوخواسی زۆری لەسەر کراوە چەمکی دەوڵەتە. سەرەڕای بەڵگاندنی جیاواز لەسەر دەوڵەت، کەچی گێژاوی...
لە رۆژی ٢٣ مانگی ئاگوست بەولاوە هێزەکانی پاراستنی گەل (ه.پ.گ) دەربازی قۆناخێکی نوێ لە خەباتی ئازادیخوازی بوون کە بە قۆناخی شەڕی شۆڕشگێڕی ناسراوە و ئامانجیشی ودەرنانی دەوڵەتی داگیرکەری تورکە لە کوردستان. ئەو هەنگاوە مێژووییە کە لە شەمزینانەوە دەستی پێکردوە و خەریکی پەرەسەندنە، لە زۆڕ ڕووەوە لە شەڕی...
ڕوانگەیەک هەیە دەڵێ چارەسەری پرسی کورد لە دێموکراتیزەکردنی ڕۆژهەڵاتی ناڤین دایە. بۆ تاقیکی کردنەوەی ئەو ڕوانگەیە چاوێک لە کێشەی نەتەوەیی گەلی باسک دەکەین. گەلی باسک ٣ میلۆن کەسن و وڵاتەکەشیان کە بریتیە لە ٧ پارێزگە بە سەر دوو وڵاتی سپانیا و فەڕانسەدا دابەش بووە. چووار پارێزگەی ناڤارا، گویپووزکوا،...
سریلانکا کە لە بناواندا نێوی "سێلۆن" بووە و لە ساڵی ١٩٧٢ دا نێوی سریلانکای لەسەر دانراوە، دووڕگەیەکی بچووکە بە درێژایی ٢٧٠ مایل و پانی ١٥٠، وە هەڵکەوتووە لە باشووری وڵاتی هێند. لە ساڵی ١٥٠٥ لە لایەن هێزەکانی پۆرتۆگال و داچەوە داگیردەکرێ و دەبێتە ژێردەست (مستعمرە)ی ئەو هێزانە. لە ساڵی ١٧٩٦ دا هێزە داگیرکەرەکانی...
یەکێک لە هێما نەتەوەییەکانی هەر نەتەوەیەک ئاڵای نەتەوەیی ئەو گەلەیە. بۆ نەتەوەیی بوونی هەر ئاڵایەکیش، پێویستە یان نەتەوە بۆخۆی بە شێوازێکی ڕاستەوخۆ لە سەری بگاتە بڕیارێک، یان ڕێکخراوەیەکی نەتەوەیی وەکوو کۆڕیگشتی (مجلس) ئەو وڵاتە کە لە هەموو پارتە ڕامیاریەکان پێکهاتبێ ئەو ئاڵایە دروست بکات، ئەگینا ئەو...
لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ گۆڤاری ڕووداو، سیاسەتوانی بەنێوبانگی کورد لەیلا زانا کوتی، ئێمە تا ئێستا بە ئۆتۆنۆمی ڕازی بووین، بەڵام ئێستا لەو باوەڕەداین کە ئۆتۆنۆمی تێری ناکا، واتە سەربەخۆییمان دەوێ. لە دیمانەیەکی تردا کە ئەویش هەر لە ڕۆژنامەی ڕووداودا بڵاو بۆوە، سەرۆکی کۆما جڤاکێن کوردستان، ڕێزدار موراد...
مه‌به‌ست له‌و ناونیشانه‌ی سه‌ره‌وه پێنج که‌سی کوردن، که له دژی سه‌روه‌ریی، هه‌بوونایه‌تی و ئازادی گه‌لی ئێمه دا ڕۆڵی کاریگه‌ریان بینیوه و به‌و پێیه وه‌کوو ڕه‌وتی ڕه‌ش و به‌ره‌ی خیانه‌ت له مێژووی کورددا ده‌نرخێندرێن. مه‌به‌ستم له خیانه‌ت، یه‌کانگیربوون له‌گه‌ڵ هێزی ده‌ره‌کی و ته‌ڤگه‌ڕین له دژی...
فرانسیس فۆکۆیاما تیۆریسیه‌نی لیبڕاڵی ئه‌مریکایی ناسراوه به په‌رتوکی مشتومڕ له سه‌ری 'کۆتایی مێژوو و دوایین مرۆڤ' که پاش رووخانی یه‌کێتی سۆڤیه‌ت له ساڵی 1989 دا نووسیویه‌تی. له‌و په‌رتوکه‌دا فۆکۆیاما باس له‌‌وه ده‌کات که مێژوو له ڕۆژئاوادا کۆتایی پێدێ و لیبڕاڵیسمی رۆژاوایی لوتکه‌ی پرۆسه‌ی 'گۆڕان...
فرانسیس فۆکۆیاما تیۆریسیه‌نی لیبڕاڵی ئه‌مریکایی ناسراوه به په‌رتوکی مشتومڕ له سه‌ری 'کۆتایی مێژوو و دوایین مرۆڤ' که پاش رووخانی یه‌کێتی سۆڤیه‌ت له ساڵی 1989 دا نووسیویه‌تی. له‌و په‌رتوکه‌دا فۆکۆیاما باس له‌‌وه ده‌کات که مێژوو له ڕۆژئاوادا کۆتایی پێدێ و لیبڕاڵیسمی رۆژاوایی لوتکه‌ی پرۆسه‌ی 'گۆڕان...
له به‌شی چواره‌م دا باسمان له ڕوانگه‌ی کاڕل شمیت کرد که ده‌ڵێ جه و‌هه‌ری سیاسه‌ت توندوتیژییه و ئه‌گه‌ری شه‌ڕیش به‌رده‌وام له ئارادایه. له‌م به‌شه دا ڕوانگه‌ی ئیمانوێل کانت شرۆڤه ده‌که‌ین که به ته‌واوی دژبه ڕوانگه‌ی شمیته. له سه‌ره‌تای ئه‌م بابه‌ته دا چه‌مکی کانت بۆ توندوتیژی و سیاسه‌ت...
له به‌شی سێهه‌م دا باسمان له پێنج پرێنسیپ کرد که به پێی وان توندوتیژی سیاسی به‌ڕه‌وایه. له‌م به‌شه‌دا ڕاوه‌سته له‌سه‌ر ڕوانگه‌ی کاڕل شمیت ده‌که‌ین. مه‌به‌ست له شرۆڤه‌کردنی ڕوانگه‌ی کاڕل شمیت، تێۆریسیه‌نی ئاڵمانی نازی گوزاره له قه‌بووڵ کردن یان نه‌کردنی فه‌لسه‌فه و ڕامانی وی ناکا و پێویسته...
له به‌شی دوهه‌م دا باسمان له سێ ڕوانگه‌ی جیاواز کرد که توندو تیژی سیاسی له دۆخگه‌لی تایبه‌ت دا به ڕه‌وا و ته‌نانه‌ت به پێویستیش ده‌زانن. له‌م به‌شه دا باس له پێنج پرێنسیب ده‌که‌ین که به پێی وانیش توندو تیژی ڕه‌هه‌ندی ڕه‌وابون به خۆی ده‌گرێت. 1. پرێنسیپی خۆ پارازتن؛ به‌پێی ئه‌و پرێنسیپه...
له به‌شی یه‌که‌م دا باسمان له ڕوانگه‌یی گاندی کرد که به‌هیچ چه‌شنێک توندو تیژی سیاسی به‌ڕه‌وا نازانێت. له‌م به‌شه دا باس له سێ ڕوانگه یی جیاواز ده‌که‌ین که توندو تیژی سیاسی به 'مه‌رج' به ڕه‌وا ده‌زانن. یه‌که‌م ڕوانگه، ڕوانگه ی ناسنامه‌یه، دوهه‌م ڕوانگه، ڕوانگه‌یی کانسیکوێنشالیم و سێهه‌م...
ئه‌و بابه‌ته به پرسیاری ئه‌وه‌ی که 'توندو تیژی سیاسی هه‌ڵه‌یه یا نا' ده‌ست پێ ده‌که‌م. به پێناسه توندو تیژی سیاسی هه‌ڵه نیه به‌ڵکو 'پریما فاسیه' چه‌مکێکی هه‌ڵه‌یه؛ ئه‌وه به‌و واتایه دێت که کاتێک توندو تیژی سیاسی له لایه‌ن گروپێک، که‌سێک یا لا‌یه‌نێکه‌وه ڕو ده‌دات، پێویسته پێش داوه‌ری...
له هه‌فته‌یی ڕابردو دا هه‌واڵی ئه‌وه‌مان به ده‌ست گه‌یشت که یه‌کێک له‌و که‌سانه‌ی که ده‌ستی به خوێنی لاوه‌کانی کۆرد سوربوه و ده‌ستوری له سێداره‌دانی چه‌ند لا‌وی کۆردی وه‌کو فه‌سیح یاسه‌مه‌نی و حه‌سه‌ن حکمه‌ت ده‌میر به ده‌ستی ئه‌و واژۆ کرابو، له لایه‌ن هێزه‌کانی رۆژهه‌ڵاتی کوردوستانه‌وه به...