قەرسەقوڵ بوو بە دوو کەرت، نەعلەت لە هەردووکییان!

ئەنجامی هەڵبژاردنەکانی ١٤-٢٨/٥/٢٠٢٣ تورکیا، تەنیا چاوڕۆشنایی نادات بە ئەردوغان و کەمال کلیکدار ئۆغلو، ئەڵبەتە ڕێژەی دەنگدان بەکام حزب لەهەر ناوچەیەک بەتایبەتی لە باکووری کوردستاندا، چاوڕۆشنایی بە حزبە کوردییەکان، زلهێزەکانی دنیا، ناوچەکە دەدات لە بەهێزی پێگەی جەماوەریی کام حزب لە کوردستاندا، هەروها ڕێژەی چەند لە جەماوەریی ئەو ناوچانە گوێڕایەڵی بانگەشەی حزبە کوردییەکان نەبوون و دەنگیان بە ئەردوغان داوە، ئینجا بەراوردکردنی ئەو ئەنجامانە لەگەڵ ئەنجامی ساڵانی پێشوو دەریدەخات کە لە باکووری کوردستاندا کام لایەن و حزب لە گەشەسەندنە یان لە پاشەکشەیە، ئەوجا لەسەر ئەو بیناغەیە هەموو لایەک بەرنامە و پلانی داهاتووی و سیاسەتەکانی دادەڕێژێت. مەرج نییە ئەو جۆرە خوێندنەوە وردە، لە ڕێژەی دەنگدان و ئەنجامەکانی، لەسەر ئاستی هاوپەیمانیەتی ناوچەکە و دنیادا لە بەرژەوەندیی پرسی میللەتی کورد بێت، بۆیە بەشداریی کردنی حزبە کوردییەکانی باکوور بەتایبەتی پشتیوانی پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە)، بۆ لایەنێکی دیاریکراو  بەو شەفافیەتە لە هەڵبژاردنەکانی تورکیادا، چەکێکی دووسەرەیە، بە واتەیەکی دی ئەو هەڵبژاردنە وەک زەرەبینێک وایە دەکەوێتە دەستی حزبە کوردییەکان و دژەکانیشیان.  

بەگۆڕانی سەڕۆکی تورکیا لە بچمێکەوە بۆ بچمێکی دی، کاردانەوەی پۆزەتیفی نابێت لەسەر پرسی کورد لەو وڵاتەدا. لە حەوتسەد ساڵی ڕابردوودا، بە سەدان جار سوڵتان و سەڕۆکی تورکیا  لە هەردوو زەمانی ئیمپراتوریەتی عوسمانی تا دەگات بە کۆماری تورکیای علمانی و نیمچە ئیسلامی، گۆڕاوە، ئەوەی نەگۆڕاوە پشتیوانی نەکردن بووە لە پرسی کورد لە سیاسەتی حەوت سەد ساڵەی ڕابردووی ئەو وڵاتەدا، بەرهەمی میللەتی کورد تەنیا ژێردەستەیی بووە، بۆیە پشتیوانی کردنی لەهەر یەکێک لە کاندیدی ئەو وڵاتە، جا چی لەژێر هەژموونی هەر لایەنێکی دەرەکیی، یان ڕازی کردنی دڵی هەر زلهێزێکی ناوچەیی یان جیهانی، یان لەبەر پاراستنی بەرژەوەندیی تایبەتی وەک ئەوەی، نێچێرەوان بارزانی بە ئاشکرا لە میدیاکاندا جاڕی دەدات، بەدڵنیایەوە لە ئایندەدا و بۆ مێژوو، لە ڕووڕەشی بەولاوە هیچی دیکەی لێ شین نابێت. 

ئەردوغان و هەموو ئەو سەڕۆکانەی کە یەک لە دوای یەکدا هاتوونەتە دەسەڵات، ئەوانەی لە ئایندەدا دێنە دەسەڵات و دەبن بە سەڕۆکی ئەو وڵاتە، بەرامبەر بە پرسی کورد یەک هەڵوێستن کە ئەویش، دوژمنایەتی کردنی میللەتی کورد و پێشێل کردنی مافی نیشتمانیی و نەتەوەیی و هێشتنەوەی ئەو میللەتەیە لەژیر چەپۆکی خۆیان، جا چ لەژێر بەشداریی پێ کردنی چەند تاکێکی بەڕەگەز کورد بێت لە پەرلەمانی کارتۆنی ئەو وڵاتەدا،  چی بەسەپاندنی دەسەڵات بێت بە بەکارهێنانی هێز بە ئاشکرا و بەبێ سڵمینەوە لە ڕای گشتی. 

مەسەلەی سیستەمی دیموکراتی لە تورکیادا لە سەد ساڵی ڕابردوودا هەمیشە لەژێر پرسیار بووە، چی لە تەژی بوونی بەندیخانەکانی تورکیا لەو کەسانەی کە هەڵگری بیروباوەڕی جیاوازن، چی لە زیندانی کردنی ئەندام پەرلەمانی ئەو وڵاتە و نووسەر و ڕۆشەنبیر، چی لە هەڵکوتانی سوپای ئەو وڵاتە بۆ سەر خاکی وڵاتانی دراوسێی تا دەگات بە چەوساندنەوەی میللەتی کورد لەسەر خاکی خۆی کە لە ٢٠%ی پێکهاتەی ئەو وڵاتەیە و زیندانی کردنی  "ئۆجەلان" ئاپۆی سەرۆکیان لە زیندانی تەنیای لە دوورگەیەکدا، بۆیە ئەوەندە گرنگی دان بە هەڵبژاردنەکانی تورکیا، لەلایەن حزب و میدیا کوردییەکانەوە، بەستنەوەی هیوای ئەوەی کە، ئەم هەڵبژاردنە چارەنووسازە، وەک ئەوەی ئەم هەڵبژاردنە ئەوەندە پاک و بێگەرد بێت، کە هیچ سەختەکاریی و یاری بە دەنگدان و ئەنجامەکەی نەکرابێت، بێ گومان هەڵەیەکی مەزنە، لەلایەکی دی مەشروعیەت دانە بە هەموو ساختەکارەکانی کە لە کاتی دەنگدانە لەلایەن دەسەڵاتدارانەوە کراوە.   

لەسەر بیناغەی پشتبەستن بێت بە مێژوو و ئەزموون، یان لەسەر بیناغەی دۆخی میللەتی کورد بێت لەو سات و کاتە سەختەدا کە دنیا شایەدحاڵیەتی، ئەو ڕاستییە دەسەلمێنێت کە هەر سەڕۆکێکی تورکیا، پەروەردە و هەڵقوڵاوی ناوجەرگەی بیروبۆچونی نەتەوەپەرستی و شوڤێنی نێو کۆمەڵگەی تورکە. ئەو بیرۆکەیە لەنێو جەرگەی میللەتی تورکدا بە هەزاران ساڵە ڕەگی داکوتاوە، بە بەردەوامیی لەلایەن سەرۆکەکانی ئەو وڵاتەدا ئاو دەدرێت، زیندوو دەکرێتەوە و پارێزگاری لە ژیانەوەی دەکرێت، ئەمە کلیلی سەرکەوتنیانە لە دەنگ هێناندا لە هەڵبژاردنەکاندا بە بەکارهێنانی دروشمی ئیسلامی، کۆمۆنیستی، عیلمانیەت و دیموکراتی و هیتر بووبێت. 

 میللەتی کورد ئاسنی سارد دەکوتێت، ئەگەر پێ وابێت بە گۆڕینی دەموچاوی سەڕۆکێکی تورکیا مافە ڕەواکانی بەدەست دەهێنێت، یان پێ وابێت ئەگەر تاکێکی کورد بگاتە ئەو دەسەڵاتە، دەتوانێت ڕێڕەوەی مێژووی بیروبۆچۆنی تورکایەتی بگۆڕێت و ببێت بەفریادڕەسی میللەتی کورد. ئەوەی دەبێت بە سەڕۆکی تورکیا جا بەڕەگەز تورک بێت یان کورد یان هەر ڕەگەزێکی دی، دەبێت یەکەم شت بڕوای بە چەمکی نیشتمانیی و نەتەوەیی میللەتی تورک بێت و کاری بۆ بکات، هەوڵبدات سنووری جوگرافیای دەسەڵاتی تورکیا نەک دابەش بێت ئەڵبەتە دەبێت فرەوانتر بکرێت، لەگەڵ ڕۆژگاردا لە هەموو بوارەکاندا ئەو وڵاتە بەرەو بەهێز بوون بڕوات، جا لەبواری سەربازیی بێت یان ئابووریی یان ئیتر، بۆیە تێکەڵاو کردنی چەمکی پرسی نەتەوەیی کورد، بە چەمکی پاراستنی بەرژەوەندیی و دەسەڵاتی تورکیادا، لەهەموو قۆناغێکدا وەک دوو هێڵی تەریب وان و قەت بەیەکدی ناگەن. 

ئەردوغان لە ١٠/٢٠١٦دا لە وتارێکدا لە بورسە گوتی: 

ئەردوغان و هەموو ئەوانەی پێش ئەو هاتوونەتە دەسەڵات، تا هەنووکە لە هیچ وتارێکیاندا ڕەخنەیان لەو دروشمە نەگرتووە کە لەهەموو سوچێکی تورکیادا لەژێر نیوپەیکەری ئەتاتورک نووسراوە کە دەڵێت:  " خۆش بەختە ئەو کەسەی بڵیت، من تورکم"، لە کاتێکدا بەدەیان میللەت و کەمەنەتەوەی ناتورک لەژێر سنووری دەسەڵآتی تورکییان، کە بە دڵنیایەو ئەم جۆرە گوتەیە، بچووک کردنەوە و بەکەم زانینی نەتەوەی  دیە و ڕۆژانە بەخوێندنەوەی ئەو دروشمە هەستی نەتەوەییان بریندار دەبێت، بەڵام ئەمڕۆ ئەردوغان ڕەخنە لەوە دەگرێت، کە بۆچی ئەتاتورک بەسنووردار کردنی دەسەڵاتی عوسمانی ڕازی بووە. بێ گومان ئەردوغان ئەمە بەخۆڕایی ناکات، ئەڵبەتە دەیەوێت لە دەسەڵاتدا بمێنێت و بەو جۆرە کار لەسەر هەستی نەتەوەیی  و نیشتمانیی و ئاینی کە بە شێوەیەکی گشتی ئەو هەستە هەنووکە لە لای تاکی تورک لە لووتکەیە،  بە واتەیەکی دی، ئەمە ڕەنگدانەوەی بیروبۆچوونی زۆربەی میللەتی تورکە، بۆیە ئەردوغانێک کە هەڵگری ئەو جۆرە بیروباوەرە بووە، ئەوجاش ڕۆژ لە دوای ڕۆژدا پێگەی سیاسیی لەنێو حزبەکەیی و پەیکەری دەسەڵاتی تورکیادا تا ئەمڕۆ بەهێزە، کەواتە چەمکی پرسی نەتەوەیی کورد و تورک دوو چەمکی دژ بەیەکدین.

 هەر سەڕۆکێکی دی بێتە دەسەڵات لە تورکیادا، هەمان سوپا و دەزگەی هەواڵگری و داپلۆسینی کە ئەمڕۆ لەژێر کۆنتڕۆڵی ئەردوغانە دەیبێت، جیاوازیەکە تەنیا ئەوە دەبێت کە سەڕۆکی تازە لەهەموو جومگە سەرەکییەکانی ئەو دەزگە هەستیارانەدا ئەو کەسانەی کە سەر بە ئەردوغان بوون لایان دەبات و ئەوەی گوێڕایەڵێ خۆیەتی دایدەمەزرێنێت، واتە هیچ گۆڕانێکی بنەڕەتی لە جۆری پەروەردە و بەکارهێنانی سوپای تورکیا بۆ مەرامە نەتەوەییەکانی گۆڕانی بەسەردا نایەت.

 هەندێک جار لە میدیا کوردییەکاندا دەگوترێت، لە سەردەمی فڵانە سەڕۆکی تورکیادا دۆخی میللەتی کورد باشتر بوو، یان فڵانە سەڕۆک زمانی کوردیی قەدەغە نەکرد، لەیاد خۆیان دەبەنەوە کە پرسی کورد تەنیا زمان نییە، ئەڵبەتە کێشەی ئاڵایە، سنووری جوگرافیایە، هێزی ئابووریی و سەربەخۆییە کە لەسەردەمی هیچ سەڕۆکێکی تورکیادا ئەم بابەتانە نەوروژنداراوە و ددانی پێدانەنراوە. 

لە ئاکامدا ئەوەی پێویستە بگوترێت ئەوەیە، کە ئەوەی فشاری لەسەر ئەو حکومەتانە دروست کرد کە جۆری مامەڵەیان لەگەڵ میللەتی کورد لە باکووری کوردستاندا بگۆڕێت، بە دڵنیاییەوە سەرهەڵدانی شۆڕشی چەکداریی و بوونی حزبێکی کوردی پڕ لە دیسپلین بوو، نەک سەڕۆکەکانی تورکیا، لە دوا ڕۆژیشدا بەردەوامیی دان بە شۆڕشی چەکداری و گەرمکردنی زێتری کۆڕی خەبات، تەنیا ڕێگەیەکە بۆ گەیشتن بە چارەسەری بنەڕەتی بۆ پرسی کورد، نەک گۆڕانی فڵانە سەڕۆکی تورکیا بە فیسارە سەڕۆکی تورکیا.