بەشی یەکەم: نموونە ماتماتیکییەکانی سروشتئەینشتاین: "ماتماتیک دڵنیابوونێکی تەواو دەبەخشێتە زانستە سروشتییەکان، بەبێ ماتماتیک ئەو زانستانە هیچ شتێک بەدەست ناهێنن."زۆربەمان پێمان وایە ماتماتیک داهێنانێکی مرۆییە و هاوشێوەی زمانە وەک پێناسەکردنێک بۆ شتگەلەکانی سروشت، بەو واتایەی کە لە دەرەوەی هزر و هۆشی...
نامەیەک دەربارەی زانست و خوڕافە: چۆن منداڵەکەت ئاگادار دەکەیتەوە لەم جیهانە نائەقڵانییە؟ *نامەیەکە پێویستە هەموومان بۆ منداڵەکانمان بیخوێنینەوە!بۆ کچە خۆشەویستەکەم:ئێستە تەمەنت بوو بە دە ساڵ، پێم خۆشە چەند شتێکت بۆ بنووسم کە لەلای مندا گەلەک گرینگن. دەشێ ڕۆژێک لەخۆت پرسی بێت، چۆن ئەو شتانە دەزانین کە...
ستیڤن هۆکینگ: هیوا و ئامانجە سادە و ساکارەکەم ئەوەیە، بەتەواوی تێبگەم لە گەردوون، لەبەرچی بوونی هەیە، بۆچیش بەم شێوەیەیە؟لەوانەیە زۆربەمان گوێمان لە بیردۆزی تەقینەوەی مەزن (Big Bang) بووبێ، وەک سەرچاوەیەک بۆ سەرهەڵدانی گەردوون. لەبەرئەوەی ئێمە هەمیشە ڕاهاتووین لە هەموو دەرەنجامێکدا بە دوای هۆ و هۆکار...
فرۆید: ئاین هەڵ قووڵاوی بێدەسەڵاتی مرۆڤە بەرانبەر بە هێزە سروشتییەکانی دەرەوە و هێزە غەریزەییەکانی ناوەوەی خۆی.بۆچی مرۆڤ باوەڕی بە ئاین هەیە و ئامادەیە لەپێناویدا کات و ماڵ و تا ڕادەیەک ژیانیشی بکاتە قوربانی؟ ئایا پەرەسەندن ڕاڤەیەکی هەیە بۆ باوەڕهێنان بە ئاین و بوونی خواکان؟ ئایا بیروباوەڕی ئاینی بۆ...
بەشی سێیەم: ڕاوکردن و کۆکردنەوەی خۆراک و کێشەی مانەوە- ڕاوکردن و کۆکردنەوەی خۆراک ڕاڤەی چیمان بۆ دەکەن؟- بۆچی مرۆڤ بەهارات بەکار دەهێنیت؟- بۆ حەز لە مەی خواردنەوە دەکەین؟- میکانیزمەکانی خۆپاراستن لە ژاراویبوون چین؟- هۆکاری بێزووکردنی ژنانی سکپڕ چییە؟ئەم بەشە دەربارەی خۆگونجانەکانی مرۆڤی کۆنینەیە لەگەڵ...
"دایکم دەڵێت ئەوە باوکتە، بەڵام من خۆم نازانم ئەمە ڕاستە یان نا، هیچ کەسێک ناتوانێ بەتەواوی دڵنیا بێت لەوەی منداڵی کێیە؟ (تلێمیچس ئۆدیسیۆس – لە داستانی ئۆدیسەی هۆمێرس)"بەشی دووەم: دەستنیشان کردنی هۆکاری حەز و ئارەزووی ڕەگەزەکان بۆ یەکدی - ژنان و پیاوان چی شتێکی ڕەگەزەکەی دیکەیان پێ پەسندە و لەبەرچی؟-...
زانای دەروونناسی پەرەسەندنەکی لیدا کۆسمیدس: "کەللـەسەرە هاوچەرخەکەمان هەڵگری هۆشێکی مرۆڤی چاخی بەردینییە." بەشی یەکەم: پێناسە و بنەماکانی دەروونناسی پەرەسەندنەکیزاناکانی دەروونناسی کۆمەڵێک ڕاپرسییان بۆ هەردوو ڕەگەزەکە ئەنجام داوە، یەک لە پرسیارەکان ئەوە بوو:وای دابنێ تۆ خوێندکاری لە زانکۆیەکدا، گەنجێکی...
لە ژێیەکانەوە بەرەو بیردۆزی هەموو شتەکانهەرچەندە بیرۆکەی بیردۆزی ژێیەکان لەمێژە بوونی هەیە، بەڵام لە شەستەکانی سەدەی ڕابردوو وەک گریمانە و پاشان بیردۆزێکی زانستی کاری لەسەر کرا. لە دوا ساڵی حەفتاکان، ئەو زانایانەی خەریکی ئەم بیردۆزە بوون لەبەر بوونی چەندان کێشەی جۆراوجۆر، ژمارەیان گەلەک کەم ببوو. بەڵام...
براين گرين:"ئەگەر بیردۆزی ژێیەکان ڕاست بێت، ئەوا تایبەتمەندییەکانی ئەم گەردوونە کەسێکی وەک ئەینشتاینیش تووشی سەرسوڕمان دەکات." بەشی یەکەم: بیردۆزی ژێیەکان و هەوڵی بەدیهێنانی خەونەکەی ئەینشتاین زانای فرە بەناوبانگ ئەینشتاین لە دوا بیست ساڵەکانی ژیانیدا هەموو هەوڵەکانی بۆ ئەوە تەرخان کردبوو، بگاتە...
بەگوێرەی بیردۆزی پەرەسەندن، ئێمەی مرۆڤ، یاخۆ مرۆڤی ژیری ناونراو بە هۆمۆ ساپیەنس (Homo sapiens)، لە کۆمەڵەی سەرەکییەکانین و لەگەڵ مەیموونە باڵاکانی دیکە (شیمپانزی، گۆرێلا، بۆنۆبۆ، ئۆرانگوتان) خاوەنی پێشینەیەکی هاوبەشین. سەرەکییەکان (primates) ئەو ئاژەڵانە دەگرێتەوە کە سەربە شیردەرە وێڵداشدارەکانن و خاوەن...
ماتماتیک (Mathematics)، وەک گالیلێیۆ دەبێژیت زمانی سروشتە، یاخۆ زمانی زانستە. ماتماتیک ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێ لە گشت بوارەکانی ژیان و بنچینەی سەرلەبەری زانستەکانە، بە شێوەیەک هەموو ئەو زانستانەی ئەمڕۆکە هەن، هەرگیز نەدەگەیشتنە ئەو ئاستە لە پێشکەوتن و هەڵکشان، بەبێ بوونی ماتماتیک.ماتماتیک خاوەن زمانێکی...
دەرهێنەری ئەمریکایی ناودار ودی ئاڵن: "نامەوێ لەڕێی کار و بەرهەمەکانمەوە بە نەمریی بگەم، بەڵکو دەمەوێ بە نەمردن پێی بگەم."مەرگ، یان مردن بە درێژایی مێژوو جێی سەرنج و بایەخی مرۆڤ بووە، گەلەک لە ئاینەکان و فەیلەسووف و بیرمەندان هەوڵیان داوە ڕاڤەیەکی گونجاوی بۆ بدۆزنەوە، چونکە لە هەر بوارێکدا پێناسەیەکی...
بەڵگە یەکلاییکەرەوەکانی چوونی مرۆڤ بۆ سەر مانگدوای ئەوەی لە بەشەکانی پێشوودا هۆکارەکانی بوونی گومانەکان و وەڵامی ناسراوترین بانگەشە و ڕەخنەکانمان خستە ڕوو، لەم بەشەی کۆتاییدا ئاماژە دەدەین بە هەندێ بەڵگەی یەکلاییکەرەوە و بەهێز، دەربارەی چوونە سەر مانگ کە هیچ یەکێک لە لایەنگرانی بیردۆزی پیلانگێڕی نەتوانێت...
وەڵامی ناسراوترین گومان و بانگەشەی لایەنگرانی بیردۆزی پیلانگێڕی دەربارەی چوونە سەر مانگ (بەشی دووەم)هەرچەندە گومانەکان دەربارەی گەشتەکانی ئەپۆڵۆ بۆ چوونە سەر مانگ و تۆمەتبارکردنی ئەمریکا بە پیلانگێڕی ژمارەیان یەکجار زۆرە، بەڵام لەم بەشەدا هەوڵ دەدەین بە بەڵگەی یەکلاییکەرەوەی سەرچاوەی ڕاستەقینە و متمانەداری...
نیڵ ئاڕمستڕۆنگ: ئەمە هەنگاوێکی بچووکی پیاوێکە، بەڵام بازدانێکی مەزنی مرۆڤایەتییەپڕۆژەکەی ئەپۆڵۆ و هۆکاری بانگەشە و گومانەکانلە ڕۆژی 20ی مانگی حەفتی ساڵی 1969، وڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لەڕێی پڕۆژەیەکی ئاژانسی ئەمریکایی بۆشایی ئاسمان ناسا (NASA)، نیل ئاڕمستڕۆنگ (Neil Armstrong) بە جیهان دەناسێنێت، وەک...