"زمان، وەک هۆشیاری لە پێویستییەوە سەرهەڵ دەدات، پێویستی بە پەیوەندیکردن لەگەڵ مرۆڤەکانی دیکە." کاڕل مارکس پەرەسەندنی زمانزمان توانایەکی گەلەک ناوازە و نایابە، لەبەرئەوەی تەنیا بە بەدەرکردنی هەندێ دەنگ و هات و هاوارێک لە دەممانەوە، دەتوانین کۆمەڵە پێکهاتەیەکی چڕ و تۆکمە دروست بکەین بۆ ئەو بیرۆکانەی سەرهەڵ دەدەن لە هزر و هۆشی یەکدیماندا (Pinker, 1994). زمان بابەتێکی یەکجار سەخت و ئاڵۆزە هەرگیز نەتوانین بە چەند دێڕێکی کەم لێی بدوێین. ئەوەی لێرەدا بایەخی پێ دەدەین و لێی ورد دەبینەوە دوو پرسی گرینگ و...
پێش ئەوەی پرسیارەکان دابنێین پێویستە ڕوونکردنەوەیەکی کورت بخەینە بەردەست.بۆ تاقیکردنەوەی هزری ماتماتیکی و لۆژیکی، دەبێ بەخێرایی وەڵامی پرسیارەکان بدرێتەوە بەبێ بیرکردنەوەیەکی زۆر و شیکارکردنیان.مەبەستیش لە هزری ماتماتیکی و لۆژیکی ئەوەیە:بۆ نموونە: ئەگەر لێت بپرسن دەرنجامی ئەم کردارەی لێکدەرکردن چەندە...
- هۆکاری سەرسامبوونمان بە دیمەنە سروشتییەکانی وەک و ڕووبار و دار و دەوەن و گژوگیا چییە؟- بۆچی مرۆکانی سەرتاسەری جیهان گوڵیان پێ جوانە؟- پێویستە نوێنمان لەکوێی ژووری خەوتنمان دابنێین؟ساڤانا (Savanna)، واتە ڕووبەرێکی پڕ لە گژوگیا، لە بنەڕەتەوە لە وشەیەکی ئیسپانیایی سابانا (Sabana) وەرگیراوە، بە دەشتانییەک...
فەیلەسووف ئادەم سمیس: «زانست دەرمانە بۆ ژاراویبوون بە خورافەکان»بە پێناسەیەکی کورت خورافە برێتییە لە: بوونی بۆچوون و بیروڕایەک، یاخۆ بیرۆکەیەک لە ئەندێشە، یان زانیارییەکی هەڵەوە سەرچاوەی گرتبێ، بەبێ بوونی هۆکارێکی هزری و لۆژیکی پاڵپشت بە زانستە ڕاستەقینەکان.زۆربەمان پێمان وایە ئێمە ئەمڕۆکە لە سەردەمی...
هەموومان دەزانین هیچ شتێک لە کوشتنی مرۆڤێک خراپتر نییە، لەوەش ترسناکتر و قێزەوەنتر ئەوەیە کەسێک خۆی بکوژێت، بەڵام لەگەڵ ناپەسەندی ئەو کارە، ساڵانە ملیۆنێک کەس بە خۆکوژی کۆتایی بەژیانیان دەهێنن، واتە هەر چل چرکە یەکێک خۆی دەکوژێت! بەرانبەر بەمە بیردۆزی پەرەسەندن فێرمان دەکات کە مانەوە لەژیاندا...
- بۆچی لە مار پتر دەترسین وەک لە سواربوونی ئۆتۆمبیل، هەرچەندە ڕێژەی مردن بە ڕووداوی هاتوچۆ سەدان هێندەی ڕێژەی مردنە بە پێوەدانی مار؟- بۆچی بەشێوەیەکی گشتی ژنان لە پیاوان زیاتر دەترسن لە مار و دووپشک و جاڵجاڵۆکە و هەموو ئەو شتانەی دیکەی کە دەبنە هۆی ئازاردان و بریندارکردن و مردن، هەرچەندە پیاوان زۆرتر...
"ئەندێشەمان بەرەو دوورییەکی یەکجار گەورە و بێسنوور دەڕوات لە گەردووندا، بەڵام نابێ هاوشێوەی چیرۆکە ئەندێشەییەکان وامان لێ بکات شتانێک بهێنینە بەرچاومان کە بوونیان نییە، بەڵکوو لەو شتانە تێ بگەین کە بەڕاستی لەوێدا هەن." ڕیچارد فاینمانداوات لێ دەکەم بۆ چرکەساتێک بیر لە هیچ، یاخۆ نەبوون بکەیتەوە، چاوەکانت...
جیاکەرەوەیەکی گرینگی زانست و ئاین لەوەدایە، کە زانست بایەخ بە سروشتی ماددەیی دەدات، بەڵام ئاین پێوەندی بە شتگەلە ناسروشتییەکانەوە هەیە، بۆیە ڕاڤەکارییە زانستییەکان بۆ بابەتەکانی دەرەوەی سروشتی وەک خواکان و فریشتە و هێزە نادیارەکان دەست نادەن. بۆ نموونە، زاناکانی بواری دەمارناسی لەرێی دەمارەکان و بارودۆخی...
"لە ڕوانگەی پەرەسەندنەوە، هۆکاری سەرەکیی توندوتیژی و جەنگەکان، پیاوسالارییە" ڕۆبێرت ڕایتدەروونناسی پەرەسەندنەکی لە شێوازی بیرکردنەوە و سەرچاوە و هۆکاری ڕەفتارەکانی مرۆڤ دەکۆڵێتەوە. دەروونناسانی بواری پەرەسەندن پێیان وایە، ئەو ئارەزوو و ویست و پاڵنەرە دەروونی و لەشییانەی یارمەتی پێشینەکانمانی داوە بەرەوڕووی...
بە پێشکەوتن و هەنگاوە فرە مەزنەکانی زانست و بەتایبەتی زیندەوەرزانی هاوچەرخ، ڕۆژانە ژمارەیەکی یەکجار زۆر لە ئەزموون و تۆژینەوە ئەنجام دەدرێن بۆ گەیشتن بە نهێنییەکانی ژیان و تێگەیشتن لە کار و فەرمانی بەشە جیاجیاکانی خانەی بوونەوەرانی زیندوو، ئامانجی هەرە سەرەکیی هەوڵەکانیش بۆ هاتنە دی خەونی زاناکانە لە...
"گەردوون شوێنێکی یەکجار جوانە، چەندە باشتر تێی بگەین هێندە جوانتر دەبێت" ڕیچارد دۆکینزئاشکرایە مرۆڤایەتی هەنگاوی گەلەک مەزنی ناوە لە ڕاڤە و پێوانەکردنێکی وردی تایبەتمەندییەکانی ئەم گەردوونە فرەوانە، بەڵام دیسانەوە واتای ئەوە ناگەینێت مرۆڤ گەیشتبێتە ئاستی تێگەیشتنێکی تەواو لە گەردوون و ڕووداوەکانی.لەڕاستیدا...
جۆرج کارلین: "گاڵتەت بە گەمژەکان نەیەت کاتێک بە کۆمەڵن و ژمارەیان زۆرە"بەشی شەشەم: وەڵامی ژمارەیەک لە بیروبۆچوونەکانی لایەنگرانی زەوی تەخت و بەڵگە یەکلاییکەرەوەکانی گۆیی زەویلەم دوابەشەدا هەوڵ دەدەین بەوردەکارییەکی تەواو و بە ژمارەیەک بەڵگەی دیکە، وەڵامی گریمانە و گومانەکانی لایەنگرانی زەوی تەخت بدەینەوە....
ئێنریکۆ فێرمی: ئەگەر ئێمە تەنیا نین لەم گەردوونەدا، ئەی ئەوانەی دیکە کوان؟ئایا ئێمە تەنیاین لەم گەردوونەدا؟ پرسیارێکە بەندە بە بوونی بوونەوەرانی زیندوو و شارستانییەتەکانی دەرەوەی زەوی. ئەگەر بەگوێرەی ئاوەز و لۆژیک بڕوانینە ئەم بابەتە، چۆن ڕێی تێ دەچێت ئەم گەردوونە یەکجار مەزن و بەرفرەوانە کە دووری نێوان...
بەشی پێنجەم: شێوەی زەوی و سەلماندنی چەمانەوەکەی شێوەی ڕاستەقینەی زەویزاناکان زۆر بەچاکی دەزانن هەندێ تایبەتمەندی سەرەکی هەن گشت هەسارەکان تێیدا بەشدارن، ئەگەرچی لە پێکهاتەیاندا جیاوازیش بن، بۆیە ئاسایییە هەسارەکەمان یەکێک بێت لەو کۆمەڵەیە و خاوەنی هەمان تایبەتمەندی بێت. تۆژینەوە زانستییەکان پێمان دەڵێن...
کۆمەڵەی مرۆکانی پێشینەمان هاوشێوەی ئێمەی مرۆڤی هاوچەرخ، لە هەموو ناوچە و دەڤەرەکانی جیهاندا بڵاو بوونەوە و جێنشین بوون، خاوەن چەندان داهێنان و گەلەک جۆرە شارستانییەتی بەرز و باڵاین، پێشکەوتنێکی یەکجار مەزنمان لە زانست و تەکنەلۆژیا بەدەست هێنا کە بوونە بنچینە بۆ پێکهاتنی ئەم جیهانەی ئەمڕۆکەمان. هەڵبژاردنی...